Voorbereiden mondeling

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 3

Voorbereiding mondeling 

fictie + inloggen examenbundel

Lesdoel: je kunt de fictiebegrippen toepassen op je eigen boeken  ter voorbereiding op het mondeling (SE). 

Planning deze week

Fictie of non-fictie?
Als je de Donald Duck leest.

1. Fictie
2. Non-fictie

Fictie of non-fictie?
Als je een biografie leest over de voetballer Neymar

1. Fictie
2. Non-fictie

 Realistische en niet-realistische fictie

Realistische fictie: Verzonnen verhalen die wel echt kunnen gebeuren.

Niet-realistische fictie: Verzonnen verhalen die niet echt kunnen gebeuren. 

Een realistisch fictief verhaal is...

1. Harry Potter
2. Oorlogswinter
3. Pinkeltje
4. de biografie 'Johan Cruijff'

Genre?

1. Avonturenroman
2. Historische roman
3. Psychologische roman
4. Science fiction

Genre?

1. Avonturenroman
2. Historische roman
3. Psychologische roman
4. Science fiction

Thema

Verschil met genre: thema gaat echt over het verhaal. Het vertelt waar het verhaal over gaat:

• in een paar woorden (de grote gevolgen van pesten);
• in een korte zin (Scholier wordt zo gepest dat hij zelfmoord pleegt);
• in een vraag (Wat zijn de gevolgen van pesten?).

Perspectief

• Ik-verteller: Vanuit ik geschreven. Je weet niet meer dan de ik-persoon. 
  
  
• Personale verteller (hij/zij-perspectief): Geschreven in hij/zij vorm. Je weet niet meer dan de hoofdpersoon.
  
  
• meervoudige verteller: Dan kijk je in het hoofd van de een, vervolgens in het hoofd van de ander.
  
  
• alwetende verteller: Je weet over meerdere personages, wat ze denken, voelen en doen. Kan ook de lezer toespreken, kan door muren en tijden heenkijken.

Perspectief?

"Hij wist nog niet dat, op datzelfde moment, driehonderd kilometer verderop, de koning bezig was een executiebevel op te stellen."

Perspectief? "Hij wist nog niet dat, op datzelfde moment, driehonderd kilometer verderop, de koning bezig was een executiebevel op te stellen."

1. Ik-perspectief
2. hij/zij-perspectief
3. alwetende verteller
4. meervoudige verteller

Perspectief?

Perspectief?

1. Ik-perspectief
2. hij/zij-perspectief
3. alwetende verteller
4. meervoudige verteller

Perspectief?

1. Ik-perspectief
2. hij/zij-perspectief
3. alwetende verteller
4. meervoudige verteller

 Personages

Verhaalfiguren in boeken en films worden ook wel personages genoemd.

 

Als er wordt gevraagd om een personage te beschrijven, wees dan altijd zo volledig mogelijk. Denk aan innerlijke en uiterlijke kenmerken. 

Type (flat character)

- Makkelijk te herkennen

- Door een uiterlijke kenmerk

- Een overdrijving van een eigenschap

Karakter (round character)

- Lijkt op een echt mens, met verschillende eigenschappen

- Ze zijn niet alleen maar slecht of goed

- Maakt een verandering of ontwikkeling door 

(door bijvoorbeeld een ervaring)

- Kan keuzes maken en deze ook onderbouwen

- Je leert het personage beter kennen

Type of karakter?
Het mooie meisje is lief.

1. Type
2. Karakter

Wat is géén karaktereigenschap?

1. vrolijk
2. enthousiast
3. klein
4. chaotisch

De schrijver geeft ons vooral informatie over

1. Het innerlijk van het personage
2. Het uiterlijk van het personage

Begin?

Hoe kan een verhaal beginnen?

- Met een inleiding, of gewoon aan het begin.

- In het midden van het verhaal.

- Aan het eind van het verhaal.

 Omgeving / Ruimte

Het verhaal speelt zich altijd ergens af. 

Zo kan de schrijver een bepaalde sfeer oproepen. 

Omgeving heeft vaak een functie.

 Plot

Ook wel verhaallijn genoemd.

Dus hoe het verhaal in elkaar zit, alle ontwikkelingen, veranderingen en hoe het afloopt. 

Vier technieken om de plot spannend te maken.

1. Springen tussen verhaallijnen

2. Verhaallijn afkappen (ook wel cliffhanger genoemd)

3. Ontknoping uitstellen

4. Gebruik maken van een plottwist/plotwending

CSI begint vaak met de misdaad. Je weet dus al wat er gebeurd is, alleen nog niet hoe. Hoe noem je deze techniek?

1. Springen tussen verhaallijnen
2. Verhaallijn afkappen
3. Ontknoping uitstellen
4. Gebruik maken van een plottwist/plotwending

Bij welke techniek zet de schrijver je op het verkeerde spoor?

1. Springen tussen verhaallijnen
2. Verhaallijn afkappen
3. Ontknoping uitstellen
4. Gebruik maken van een plottwist/plotwending

Wat bedoelen we met 'verteltijd'

1. Hoe lang een verhaal duurt.
2. Hoe lang het duurt om het verhaal te lezen.
3. Hoe lang het duurt om een verhaal te schrijven.

 Verteltijd en vertelde tijd

Verteltijd: hoelang een verhaal duurt om te lezen. 

Dus in aantal bladzijdes, minuten. aantal woorden etc.

Vertelde tijd: hoeveel tijd er voorbij gaat in het verhaal. 

Historische tijd

In welke tijd speelt het zich af?

In de Eerste of Tweede Wereldoorlog? In 2020? 

Je moet ook uit kunnen leggen waarom je dat denkt. Bijvoorbeeld door een gebeurtenis.

Versnelling en vertraging

Versnelling: Er gaat in weinig tekst veel tijd voorbij. 

 

Vertraging: Er gaat in veel tekst weinig tijd voorbij. 

De maan hield zich al 4 maanden schuil achter de wolken.

1. Versnelling
2. Vertraging

De docent liep van het lokaal naar de kantine, terwijl ze dacht aan de boodschappen die ze nog moest doen. Ook popte er een glimlach op haar gezicht, want ze moest denken aan een grapje dat een leerling net maakte.

1. Versnelling
2. Vertraging

Flashback en flashforward

Flashback: terugblik naar een eerdere gebeurtenis > je krijgt meer informatie over de hoofdpersoon.

Flashforward: Sprong in de tijd naar een latere gebeurtenis > Je krijgt alvast informatie over wat er nog komen zal. 

1. Flashback of flashforward?

1. Flashback
2. Flashforward

2. Flashback of flashforward?

1. Flashback
2. Flashforward

3. Flashback of flashforward?

1. Flashback
2. Flashforward

Wat is het verschil tussen een open en gesloten eind?

Eind 

Gesloten einde: het verhaalprobleem is opgelost. 

Open einde: sommige zaken zijn nog niet opgelost. Als lezer moet je zelf invullen hoe het verhaal verder zal gaan en wat er met de personages gaat gebeuren.

Motief

• Dit is een herhaaldelijk terugkerend iets in een boek of verhaal. 
• Het kan een lied, een emotie of een kleur zijn, maar ook een concreet object of gebeurtenis, zoals een sterfgeval, vluchten of onbereikbare liefde. 
• Motieven zorgen ervoor dat een verhaal een eenheid wordt.

Wat kun je nu doen voor mondeling?

• Voorwerp kiezen bij een boek.
• Stelling formuleren bij een boek.
• Besluiten welke begrippen je gaat toepassen + bespreken met je groepje.
• Gesprek voorbereiden met je groepje. Waar beginnen jullie mee? Wie zegt wat? Welke begrippen behandel je? Enz.

Voorbereiding examentraining

• We oefenen/leren met een examenbundel
• Je krijgt er één. Kwijtraken = alleen online kunnen oefenen (niet ideaal met leesvaardigheid) en geen gebruikmaken van extra's.
• Online inloggen > ga naar www.examenbundel.nl > persoonlijk activatiecode > krijg je van RNU 

Thema

Kort en algemeen wat de strekking van het verhaal is.

Je kunt het thema formuleren:

- in een paar woorden (de grote gevolgen van pesten);

- in een korte zin (Scholier wordt zo gepest dat hij zelfmoord pleegt);

- in een vraag (Wat zijn de gevolgen van pesten?).