Wondzorg les 3: Rode, gele en zwarte wonden

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Verpleegtechnische handelen

Wondzorg

Les 3: Rode, gele en zwarte wonden

Lesprogramma

• Moduleplanning
• Lesdoelen
• TIME rapportage schrijven
• Rode wond
• Gele wond
• Zwarte wond
• Werken aan opdrachten in Learnbeat
• Les evalueren 
• Vooruitblik 

Moduleplanning

In deze dia kan je de moduleplanning toevoegen 

Lesdoelen

• De student kan een rode wond beoordelen en classificeren volgens het WCS model
  
• De student kan een gele wond beoordelen en classificeren volgens het WCS model
  
• De student kan een zwarte wond beoordelen en classificeren volgens het WCS model
  

Wat weet je nog van de vorige les?

Schrijf een TIME rapportage

Voorkennis activeren:

Studenten krijgen een foto van een wond en hiervoor moeten ze een TIME rapportage schrijven.

De informatie die je erbij moet geven:

Oorzaak van de wond is: bedlegerig. Dan kunnen studenten zelf nadenken om wat voor soort wond het gaat.

Grootte: 5 bij 6.5 cm

Dieptte: 1 tot 2 mm

Plek: Linker hak

Op volgende dia vind je nog de TIME uitgelegd

TIME- model

TIME- model

Het TIME-model richt zich in vier stappen op de factoren die de genezing van de wond beïnvloeden:

	TIME	Observatie
T	Tissue (weefsel)	Kleur (rood, geel, zwart), grootte en diepte van de wond, locatie van de wond
I	Infection (infectie)	Is er een infectie aanwezig?
M	Moisture (vocht)	Is de wond droog, vochtig of nat?
E	Edge (wondranden en omgeving)	Is de wondrand intact of niet intact? Is de wondomgeving droog, verweekt of is er eelt aanwezig?

Mochten studenten niet meer weten waar TIME voor staat, dan kan je deze dia presenteren

TIME

T: Decubitus cat. 3 op linker hak. Grootte: 5 x 6,5 cm. Diepte: 1 tot 2 mm. 70% rood. 30% geel 

I: Geen tekenen van infectie

M: Normale vochtigsheidsgraad

E: Wondranden intact, lichte eeltvorming aanwezig, omliggende huid ziet rustig 

Op de foto lijken de wondranden iets wit/ week, maar is niet het geval. 

WCS- classificatiemodel

Het WCS-classificatiemodel is een betrouwbaar meetinstrument gebleken om de kleur van de wond te kunnen vaststellen.

Het WCS-classificatiemodel is een hulpmiddel bij het bepalen van het doel van de lokale wondbehandeling en van het juiste wondbehandelingsproduct. 

Eventuele uitleg:

Bij het WCS-classificatiemodel wordt vooral gekeken naar de kleur van de wond. De kleuren zeggen iets over het weefsel en over het stadium van het genezingsproces waarin de wond zich bevindt. Bij elke kleur kan weer onderscheid gemaakt worden in vochtigheidsgraad, te weten nat (sterk vochtproducerend), vochtig (matig vochtproducerend) en droog (nauwelijks vochtproducerend)

Rode wond

Rode wond wordt gevormd door granulatieweefsel 

Het doel van de wondbehandeling bij een rode wond is het creëren van een vochtig wondmilieu.

Granulatieweefsel; is weefsel dat vormt tijdens genezingsproces. Dit weefsel bestaat uit nieuwe bloedvaatjes, daardoor kleurt de wond rood. 

Het doel van de wondbehandeling bij een rode wond is het creëren van een vochtig milieu, het is bewezen dat dat de stimulatie van de groei van granulatieweefsel stimuleert. 

In de praktijkles kan je laten zien welke verbandmaterialen geschikt zijn:

- schuimverband

- huidvervangende wondbedekkers (Mepitell)

- Hydrocolloïden

Het WCS model kan je helpen bij het bepalen van de juiste wondbehandeling bij de rode wond. 

Bv:

Als de wond droog is --> worden vette gazen geadviseerd. 

Gele wond

De gele kleur komt van het vaste of vloeibare beslag dat bestaat uit débris, samengeklonterde eiwitten en soms pus.

Het doel van de wondbehandeling bij een gele wond is het creëren van een vochtig wondmilieu en reiniging.

De gele kleur komt van het vaste of vloeibare beslag dat bestaat uit debris (weefsel en bloedresten), samengeklonterde eiwitten en soms pus. 

De wonden moeten gereinigd worden, waarbij pus, debris en overtollig wondvocht wordt verwijderd. 

Het verschil met de rode wond is dat de wondbehandeling gericht is op het reinigen. 

In het WCS zie je alginaat staan. Is veel gebruikte wondmateriaal. Dit is gemaakt van alginezuur, wordt uit zeewier gehaald. Is dus een heel natuurlijk product. 

Wanneer de wond erg droog is, kan je alginaatgel gebruiken. Dat zorgt ervoor dat de wond vochtiger wordt. Je wilt zowel bij rode wond en gele wond ook een vochtig milieu creëren. 

Ook zie je in WCS geurneutraliserende verbanden staan.  Koolstofverband wordt met name gebruikt bij sterk ruikende wonden. 

Voorbeelden van sterk riekende wonden zijn; oncologische wonden

Infectie

 Op de plaats van de infectie ontstaan de vijf symptomen van ontsteking (roodheid, zwelling, warmte, pijn en verminderde functie).

Overige infectieverschijnselen zijn:

• vertraagde wondgenezing
• de wond bloedt snel
• toename van wondvocht (exsudaat)
• onaangename geur
• verslechtering van de wond

In deze dia kan je de infectieverschijnselen bespreken. Wanneer er vermoeden is van een wondinfectie dan wordt er gekozen om een wondkweek af te nemen. 

De infectie kan behandeld worden met antibiotica, maar je kan ook speciale verbanden inzetten; bv honingverbanden, zilververbanden (deze maken de celwand van de bacterie kapot)

Veel mensen denken dat een gele wond altijd geïnfecteerd is, dat is niet zo. 

Soms kan er wel een infectie ontstaan. Een bekende wondinfectie is de pseudomonas bacterie. Deze bacterie houdt van vochtige ruimtes. Dus zitten in doucheputjes. Je ziet deze bacterie dan ook vaak bij patiënten in het ziekenhuis.

Zwarte wond

De zwarte kleur wordt veroorzaakt door necrose= dood weefsel

De necrose kan droog of vochtig zijn. 

Volgens het WCS model:

- Wanneer necrose nat is, moet dit verwijdert worden. Dit wordt ook wel debridement genoemd. Natte necrose is namelijk voedingsbodem voor bacteriën. Dus kan snel wondinfectie ontstaan en daardoor slecht genezen

- Wanneer necrose droog is, kan deze blijven zitten. Wel letten op ontstekingsverschijnselen!! 

Opdracht

Beoordeel de wond volgens het WCS-model

Op basis van de WCS-classificatie, kies een passende wondbehandeling.

Ben je klaar? Bespreek je bevindingen met een klasgenoot 

In deze opdracht gaan studenten individueel 3 wonden beoordelen adhv WCS model. 

Hiervoor kan je die wondkaartjes van gelderse vallei gebruiken. Deze liggen in de wondmaterialen kar.

Na de opdracht bespreken ze de uitkomsten met een klasgenoot.

Aan de slag

Maak in Learnbeat:

Hoofdstuk 24.6 E

Opgave 6 t/m 8

Exit ticket

Schrijf op een post-it:

Eén ding wat je hebt geleerd over de rode wond, gele wond en/ of zwarte wond

Per student krijgt een post- it. Laat ze opschrijven wat ze hebben geleerd over de rode wond, gele wond en zwarte wond

Verzamel deze op het bord en bespreek ze kort na. 

Lesdoelen

• De student kan een rode wond beoordelen en classificeren volgens het WCS model
  
• De student kan een gele wond beoordelen en classificeren volgens het WCS model
  
• De student kan een zwarte wond beoordelen en classificeren volgens het WCS model
  

Vooruitblik 

Les: Soorten wonden

Datum:..................

Huiswerk: Learnbeat 24.6 Hoofdstuk E opgave 6 t/m 8

Voor de volgende les maken studenten de opdrachten die vermeld staan op de dia. 

De juiste datum van de volgende les in dia zetten.