G1A zinsdelen zesde les

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

De fotovraag: welk boek ben je nu aan het lezen?

Hoe staat het met jouw leesdossier?

1. Ik loop op schema
2. Ik loop bijna op schema
3. Ik moet best nog wat doen
4. Ik weet niet waar ik moet beginnen

Welke uitspraak over grammatica zinsdelen past op dit moment het beste bij jou?

1. Ik begrijp alles
2. Ik begrijp bijna alles
3. Ik moet meer oefenen
4. Ik heb extra uitleg nodig

Hoeveel rollen zitten er in deze zin? Die oude vrouw koopt elke week ontzettend lekkere ijsjes voor ons

1. 1
2. 2
3. 3

Hoeveel rollen zitten er in deze zin? Geef snel de bal aan mij!

1. 1
2. 2
3. 3

Zij wil jou vast wel [een nieuwe kortingskaart voor de bioscoop] geven.

1. mv
2. lv
3. o
4. bwb

Geef snel de bal [aan mij]!

1. mv
2. lv
3. o
4. bwb

Barbara heeft haar nieuwe jas vanochtend [aan de kapstok] gehangen

1. mv
2. lv
3. o
4. bwb

[Voor de kat] koop ik bijna nooit dure brokjes.

1. mv
2. lv
3. o
4. bwb

Het werkwoord en rollen

• Het werkwoord is de baas in de zin en deelt 1, 2 of 3 rollen uit
• Rol 1 is het onderwerp (o), degene die is doet. Wie + pv?
• Rol 2 is het lijdend voorwerp (lv), dat/diegene die de handeling ondergaat. Wat/wie + pv + o?
• Een lv begint nooit met een voorzetsel!
• Rol 3 is het meewerkend voorwerp (mv): de ontvanger
• Het mv herken je soms aan: aan, voor, bij, tegen

Hak | de volgende zin | in stukjes: Sterre bakt elke zaterdag de meest lekkere taarten voor haar oma

zinsdelen

Noteer de bwb's (gebruik komma's): Voor die kast ligt altijd een dikke poes ontzettend hard te snurken.

Bijwoordelijke bepaling

'De prullenbak' van zinsontleding: de zinsdelen die overblijven als je de andere zinsdelen hebt bepaald.

Stel jezelf dus de volgende vragen: waar, wanneer, waarom, waardoor, waarmee, waarheen?

NG of WG? Dat jochie uit mijn straat blijft een irritant opdondertje.

1. NG
2. WG

NG of WG? Zij blijft hier wel wonen.

1. NG
2. WG

onderwerp

naamwoordelijk deel

werkwoordelijk deel

dat 

jochie

uit

mijn

straat

blijft

een

irritant

opdondertje

Het naamwoordelijk gezegde

Iets doen: werkwoordelijk gezegde, wat het onderwerp doet

Iets zijn: naamwoordelijk gezegde, wat het onderwerp is

• Het naamwoordelijk gezegde bestaat uit een naamwoordelijk en een werkwoordelijk deel.
  
• Het werkwoordelijk deel is altijd een koppelwerkwoord: ZWoBBeLS!
  
• In een zin met een ng zit nooit een lijdend voorwerp!

In welke volgorde ontleed je een zin?

pv

zinsdelen

o

wg/ng

lv (!)

mv

bwb

Volg het stappenplan. Ontleed deze zin (op papier): Tot aan zijn puberteit bleef hij het meest verwende jongetje in huis.