Schrijfstijl les 3 o.b.v. module Schrijfstijl van Jeroen Steenbakkers

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4,5

Schrijfstijl les 3

Een afwisselende tekst

Pak je schrift en bestand Schrijfstijl er vast bij.

Je krijgt samenhang in teksten door signaalwoorden te gebruiken. Deze signaalwoorden geven een verband aan tussen de zinnen, bv. een tegenstelling met het woordje maar.

Hoe kun je zorgen voor samenhang in teksten (relationele coherentie)?

Je kunt een tekst aantrekkelijker maken door te variëren in woordgebruik. Denk hierbij aan verschillende verwijswoorden, synoniemen en omschrijvingen.

Hoe kun je een tekst aantrekkelijk maken (referentiële coherentie)?

Doel van deze les

Je gaat kijken naar het effect van lange zinnen, korte zinnen en zinsvariatie (stijlstrategie 4).

Introductie-opdracht

In de krant NRC Handelsblad verschijnt elke dag een ikje: een korte tekst waarin een lezer een grappige of opvallende gebeurtenis beschrijft die hem of haar is overkomen.

Je gaat zo twee variaties lezen op hetzelfde ikje.

De inhoud is hetzelfde, maar de stijl is anders.

Tekst 14

Ik sta in een viswinkel in de IJmuider vishaven. Ik eet kibbeling. Een gezin met kind komt binnen. Het jongetje kijkt in een bak met levende krabben. Hij vindt het eng. Het jongetje is stoer. Hij blijft kijken. De moeder bestelt vis. Een krab klimt het uit het krat. Hij valt op de grond. De verkoper gooit het dier terug in de bak. Moeder vraagt wat krab kost. Ze koopt de uitgebroken krab. Ze vraagt een bakje. Moeder verdwijnt met zoon en krab in het bakje naar buiten. Ze komt even later terug met het lege bakje. De zoon is heel trots. ‘Die krab had zijn best gedaan om te ontsnappen,’ zegt de moeder. ‘Ik gunde die krab dus zijn vrijheid.’

Tekst 15

Terwijl ik in een viswinkel in de IJmuider vishaven sta en kibbeling eet komt een gezin met kind binnen. Het jongetje dat het eng vindt, kijkt toch in een bak met levende krabben en omdat hij stoer is, blijft hij kijken. De krab, die het gelukt is tijdens de bestelling uit het krat te klimmen en op de grond valt, wordt door de verkoper teruggegooid in de bak. Nadat moeder gevraagd heeft wat de krab kost, koopt ze de uitgebroken krab waarbij ze ook vraagt om een bakje. Eerst verdwijnt moeder met zoon en krab in het bakje naar buiten en vervolgens komt ze even later terug met het lege bakje terwijl haar zoon, die heel trots is, naast haar loopt. De moeder zegt dan dat de krab zo zijn best had gedaan om te ontsnappen dat zij die krab zijn vrijheid gunde.

Welke tekst vind jij het prettigst om te lezen?

tekst 14

tekst 15

Analyseren schrijfstijl

We starten met de zinslengte.

Hoeveel woorden telt de kortste zin van tekst 14?

Hoeveel woorden telt de langste zin van tekst 14?

3

12

Tekst 14 heeft alleen korte enkelvoudige zinnen. Welke effecten geeft dit (beschrijf er twee of drie)

Maak nu zelf opdracht e, f en g. Schrijf je antwoorden hieronder op. Je krijgt hier drie minuten voor.

Leuk feitje

Uit Amerikaans onderzoek blijkt dat voor volwassen lezers de ideale gemiddelde zinslengte ongeveer 15 woorden is. 

Nu aan de slag (mobieltjes zijn weg)

Lees de theorie 3.2 (blz. 25/26). 

Maak weer een korte samenvatting in je schrift.

Maak hierna verwerkingsopdracht 3.3, 3.4 en 3.5 ook in je schrift --> Let op: dit kan gecontroleerd worden!!

Dit is dus NIET vrijblijvend.

Niet werken is ook geen optie.

Eindopdracht 3 (schrijfdossier)

Kies uit A of B.

Let op: Opdracht B geeft meer uitdaging

Nog een interessant weetje

Uitgevers van schoolboeken doen hun best op teksten op te leuken met vrolijke plaatjes en spannende verhalen. Leerlingen zitten hier echter helemaal niet op te wachten.

Met name boeken voor het vmbo bevatten veel korte teksten, bestaande uit korte zinnen. Het idee hierachter is dat deze teksten minder belastend zouden zijn voor het werkend geheugen. Er zijn zelfs methoden die elke zin laten beginnen op een nieuwe regel.

Onderzoek van taalkundigen wijst uit dat dit niet verstandig is.

Signaalwoorden (verbindingswoorden) zijn van groot belang voor een snelle verwerking (leessnelheid en tekstbegrip).

Als je de zinnen korter maakt, verdwijnen deze woorden.

Verder blijken veel 'leuke plaatjes' af te leiden.

Deze week kun je in de lessen werken aan les 3.

Na de toetsweek heb je de eindopdrachten 1 t/m 3 opgeslagen in je schrijfdossier.

Zo niet, dan ......