Begrijpend lezen les 4: hoofdzaken en bijzaken

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Nederlands
Begrijpend lezen
Les 4:
Jaar 2
 P2 2023-2024

In de vorige les...

heb je geleerd...

... welke 5 tekstdoelen en tekstsoorten we kennen.
... welke 3 soorten publiek we kennen.
... welke 2 functies de ‘rest’ van een alinea kan hebben.

Hoe zat het ook alweer? Steek je vinger op als je het weet!  

Aan het einde van de les...

... weet je waar in de alinea de kernzin kan staan.

...weet je het verschil tussen hoofd -en bijzaken.

Kernzinnen

Kernzin

De belangrijkste informatie van een alinea.

Waar staat de kernzin?

• Er is geen kernzin. Alle zinnen bevatten belangrijke informatie.
• De 1e zin is de kernzin.
• De 2e zin van een alinea is de kernzin. De 1e zin is een inleidende zin.
• In het midden van de alinea staat de kernzin.
• De laatste zin van de alinea is de kernzin.

Opbouw alinea

Een alinea gaat over een deelonderwerp van de tekst.

Over ieder deelonderwerp worden de hoofdzaak en de bijzaken beschreven.

De hoofdzaak = de kernzin

De bijzaak = voorbeeld of toelichting

Tekstdoel

Tekstsoort

Onderwerp

Inleiding

Middenstuk

Slot

Alinea

Deelonderwerp

Hoofdzaak (kernzin)

Bijzaken (voorbeeld, toelichting)

Aan de slag!

Boek Op niveau Lezen blok 2 lees op blz 93 : Alineaopbouw

Lees nu de tekst: Tikkie te vroeg

Blz. 95/96 grondig

Maak vraag 1 t/m 14 op slide 8 t/m 22

1. Waar staat de kernzin van alinea 2?

1. In de eerste zin van de alinea.
2. In de laatste zin van de alinea.
3. In de tweede zin van de alinea.
4. In het midden van de alinea.

2. Waar staat de kernzin van alinea 4?

1. In de eerste zin van de alinea.
2. In de laatste zin van de alinea.
3. In de tweede zin van de alinea.
4. In het midden van de alinea.

3. Waar staat de kernzin van alinea 5?

1. In de eerste zin van de alinea.
2. In de laatste zin van de alinea.
3. In de tweede zin van de alinea.
4. In het midden van de alinea.

4 . Waar staat de kernzin van alinea 6?

1. In de eerste zin van de alinea.
2. In de laatste zin van de alinea.
3. In de tweede zin van de alinea.
4. In het midden van de alinea.

5. Waar staat de kernzin van alinea 8?

1. In de eerste zin van de alinea.
2. In de laatste zin van de alinea.
3. In de tweede zin van de alinea.
4. In het midden van de alinea.

6. Hoofdzaak of bijzaak?
'Het ontwerp bestaat uit een platform waar vier mensen op konden zitten.' (r. 11-12)

1. Hoofdzaak
2. Bijzaak

7. Hoofdzaak of bijzaak?
'Honderd jaar voor het oudst bekende duikpak werd gemaakt, had Leonardo da Vinci
er al een ontwerp voor getekend: (r. 19-20)

1. Hoofdzaak
2. Bijzaak

8. Hoofdzaak of bijzaak?
'In de tijd van Leonardo da Vinci werden er regelmatig toneelstukken opgevoerd: (r. 26-27)

1. Hoofdzaak
2. Bijzaak

9. Hoofdzaak of bijzaak?
'Het succes van Leonardo da Vinci lijkt vooral te komen doordat hij overal verbanden
zag: (r. 57-S8)

1. Hoofdzaak
2. Bijzaak

10. Hoofdzaak of bijzaak?
'Ze moesten schetsen en 'aantekeningen maken' met lichte (houtskool-streken in klein boekje dat je altijd bij je moet hebben.' (r. 63-64)

1. Hoofdzaak
2. Bijzaak

11. Noteer de hoofdzaken van de tekst.

12. Past het tussenkopje 'Verbanden zien' bij de kern van de alinea's erna? Leg je antwoord uit.

13. Op welke manier sluit de schrijver de tekst af?

14. Wat is het tekstdoel van de tekst?

Tot slot:
Welk onderdeel van deze les zou jij aan een klasgenoot kunnen uitleggen?