15.4 + 15.5 De stad als ecosysteem

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

15.5 De stad als ecosysteem

Inhoud hoofdstuk

15.1 Energiestromen

15.2 Populaties

15.3 Warmte, water en exoten

15.4 Biobrandstof en recycling

15.5 De stad als ecosysteem

Veel toepassen van wat we al weten.

Belangrijk: komt veel terug in het examen.

Deze les:

- Rekenvraag: Vangst-terugvangst methode

- 15.4 Koolstofkringloop en Biobrandstoffen

Rekenvraag; Vangst-terugvangst

Mario vangt in de visvijver de eerste keer 37 stekelbaarsjes, die hij allemaal markeert met een groene stip. Vervolgens laat hij de dieren vrij.

Een week later vangt hij 44 vissen, waarvan er 2 een stip hebben.

Hoe groot is de populatie stekelbaarsjes in de vijver?

Hoe groot is de populatie stekelbaarsjes in de vijver?

Rekenvraag

Stekelbaarsjes met een groene stip vallen echter eerder op voor hun roofdier (de snoek), waardoor ze sneller opgegeten worden.

In de vorige vraag was een populatie berekend van 814 stekelbaarsjes. 

Je vangt weer 44 stekelbaarsjes waarvan 2 met een stip.

Zal de werkelijke populatie stekelbaarsjes groter, gelijk aan of kleiner zijn dan 814 stekelbaarsjes?

Zal de werkelijke populatie stekelbaarsjes groter, gelijk aan of kleiner zijn dan 814 stekelbaarsjes?

1. groter
2. gelijk aan
3. kleiner

Rekenvraag

Want:

aantal stekelbaarsjes is 37*44/2 = 814

Maar die 2 is eigenlijk een te lage waarde (deel is weggegeten)

37*44/>2..  is dus kleiner dan 814.

Doel 15.4

• Je leert wat biobrandstoffen zijn en hoe mensen stoffen hergebruiken.
  

Biodiversiteit

CO2 uitstoot

BINAS 93F

Biobrandstoffen  - 1e generatie

Biobrandstoffen ter vervanging van fossiele brandstoffen.

Eerste generatie: brandstof gemaakt uit koolzaad/ suikerbieten.

Nadelen: kost veel landbouwgrond, kost veel energie, hoog gebruik pesticiden

Wat is het verschil voor het milieu tussen het verbranden van fossiele brandstoffen en biobrandstoffen?

Biobrandstoffen  - 2e generatie

Biobrandstoffen ter vervanging van fossiele brandstoffen.

Tweede generatie: biomassa (afval) -> biodiesel of bio-ethanol

E-10 benzine is 90% bezine, 10% bioethanol

In NL wordt 7% van de brandstof uit biobrandstoffen gehaald door frituurvet te importeren en hier biodiesel van te maken.

Biobrandstoffen  - 3e generatie

Biobrandstoffen ter vervanging van fossiele brandstoffen.

Derde generatie: algen en zeewier.

Voordelen: groeit snel, kan in tanks dus weinig ruimte

Nadelen: duur proces

Havo 2012-II

Antwoorden

5. maximumscore 1. Voorbeelden van een juist antwoord zijn:

− verminderen van het versterkt broeikaseffect

− minder stijging van het koolstofdioxide gehalte in de atmosfeer

− minder stijging van de opwarming van de aarde

− minder stijging van de stijging van de zeespiegel

− minder smelten van de ijskappen

− biobrandstof is een blijvend vervangbare brandstof

6 A

7 E

Doel 15.4

• Je leert wat biobrandstoffen zijn en hoe mensen stoffen hergebruiken.
  

begrippen: biodiversiteit, biobrandstoffen, recycling

Doel 15.5

• Je leert waarin steden afwijken van andere ecosystemen

Verschillende energievormen

Zonne-energie ->

Warmte (zonneboilers)

Elektrische energie (zonnepanelen)

Chemische energie->

Electrische energie (electriciteitscentrale)

Warmte (aardgas)

Microklimaat stad

warmer, droger, meer luchtverontreiniging (fijnstof, NOx, CO2, )

Steden zijn warmer dan de omgeving

Luchtkwaliteit

Voedselweb in de stad

Start met afval van mensen/huisdieren

Daarvan leven de afvaleters

Nauwelijks producenten, weinig carnivoren

Invloed van mensen

vwo 2010-I

Doel 15.5

• Je leert waarin steden afwijken van andere ecosystemen

Opdrachten maken

15.4 opdr. 1, 3, 5, 6

15.5 opdr. 1, 3 t/m 5