3.3 Zwoegen en zweten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

Hallo!

Niet vergeten;

- Telefoon in je kluisje! Als ik hem zie in de les, ben je hem kwijt tot het einde van de dag!

- Wil je iets zeggen of vragen? Steek je hand omhoog.

Wat is de bijnaam van koning Willem I?

1. Koning-Knuppel
2. Koning-Docent
3. Koning-Koopman
4. Koning-Priester

Welk land hoorde bij Nederland en waarom zijn ze gescheiden?

3.3

Zwoegen en Zweten

B2

Dagmenu

1. Introductie                       (5min)

2. Koning en Rijke Burgers (15min)

3. Opdrachten                     (15min)

4. Afsluiting                          (5min)

Tijd van burgers en stoommachines

Leerdoel:

Hoe leefden arbeiders in de negentiende eeuw?

B2

Naar de stad

De uitvinding van de stoommachine was het begin van de industriële revolutie. Veel producten werden niet meer met de hand gemaakt, maar door machines. Die stonden in grote fabrieken. De machines maakten de producten sneller en goedkoper dan de ambachtslieden. Daardoor konden die hun producten niet meer verkopen. Veel van hen gingen nu als arbeider in de fabriek werken.

Naar de stad

Een fabriekseigenaar bouwde zijn fabriek het liefst bij een rivier, kanaal of spoorlijn. Dat was handig voor het vervoer, want de fabriek had veel grondstoffen nodig. En voor de stoommachines was steenkool nodig als brandstof.

De arbeiders gingen dicht bij de fabrieken wonen. Zij hadden van alles nodig, dus er kwamen ook winkeliers, dokters en onderwijzers. Op die manier ontstonden grotere en nieuwe steden. Als steden groeien doordat er meer mensen gaan wonen, heet dat urbanisatie.

Wat betekent Urbanisatie?

1. Als landen groeien doordat er meer mensen gaan wonen
2. Als steden groeien doordat er meer mensen gaan wonen
3. Als steden krimpen doordat er minder mensen gaan wonen
4. Als landen krimpen doordat er minder mensen gaan wonen

Werken, werken, werken

Werken in de fabriek was ongezond. Het was er donker, benauwd en stoffig. De werktijden waren lang. Aan de veiligheid deed de fabriekseigenaar weinig, zodat er veel ongelukken gebeurden. Veel arbeiders waren vaak moe en ziek. Dan werkten ze door, want anders verdienden ze niets. De lonen waren laag. Van één salaris kon een gezin niet leven. Daarom werkten er ook vrouwen en kinderen in de fabriek. Zij verdienden nog minder dan mannen. Door de kinderarbeid konden kinderen niet naar school.

Kinderarbeid

In 1843 liet de overheid onderzoek doen naar kinderarbeid. Een ambtenaar schreef: ‘Een van de kinderen werkt twaalf uur per dag. Het kind is vier jaar oud! Hij krijgt maar een kwartier pauze voor iedere maaltijd. Twee andere kinderen, van zes en acht jaar, werken in de winter vijftien uur lang; van ’s ochtends zeven uur tot ’s avonds tien uur. De kinderen worden op een schandelijke manier geslagen met een zweep of een stok. Soms slaat de baas hen met een hamer.’ 

Wat vindt jij van kinderarbeid?

Opdrachten/Huiswerk

Maak: 3.3A en 3.3B

Volgende les: De tweede les over 3.3

Hallo!

Niet vergeten;

- Telefoons zijn niet zichtbaar in de les. Doe ze in de telefoontas! 

- Wil je iets zeggen of vragen? Steek je hand omhoog.

Hoe lang werkte de kinderen?

1. 12-15 uur
2. 8-10 uur
3. De kinderen werkten niet
4. 4-5 uur

Door welke uitvinding begon de Industriële Revolutie?

1. Auto
2. Frituurpan
3. Handenarbeid
4. Stoommachine

3.3

Zwoegen en Zweten

B2

Dagmenu

1. Introductie                       (5min)

2. Koning en Rijke Burgers (15min)

3. Opdrachten                     (15min)

4. Afsluiting                          (5min)

Tijd van burgers en stoommachines

Zwak en ziek

De straten van de arbeidersbuurten waren modderig en vies. De lucht zat vol roet, door de rook van de fabrieken. De huizen waren vochtig en in één huis woonden vaak meer gezinnen. Binnen was geen wc. Er was geen riolering, zodat alle poep en plas in de rivier of gracht terechtkwam. Er was geen waterleiding, dus werd het water uit de rivier of gracht gebruikt om te drinken en te wassen. Hierdoor waren mensen vaak ziek.

Een grote verandering

In de negentiende eeuw ontdekten dokters dat bacteriën je lichaam ziek kunnen maken. Ze maakten zich grote zorgen over de woningen in arme buurten. Veel mensen die daar woonden, werden ziek. Volgens de dokters kwam dit door de slechte hygiëne.

De rijke burgers vreesden dat ook zij door besmetting ziek zouden worden. Het stadsbestuur moest wat doen, vonden ze. Na 1880 gingen gemeentes daarom het huisvuil ophalen. 

Een grote verandering

Modderige stegen kregen bestrating. Vieze grachten werden uitgebaggerd of gedempt. Er werd riolering en waterleiding aangelegd. De woningen in de arme wijken werden verbeterd. Inentingen moesten mensen beschermen tegen besmettelijke ziektes.

Poepophalers

Poepophalers in Amsterdam. De poep werd verkocht aan boeren, die het als mest op hun land gebruikten.

Dit moet je onthouden

Door de industriële revolutie werden de steden groter. Dit heet urbanisatie. Werken in de fabriek was zwaar. Mensen kregen weinig betaald, zodat er veel armoede en ook kinderarbeid was. Arbeiders woonden in slechte huizen. Door slechte hygiëne werden veel mensen ziek. Vanaf 1880 verbeterde de overheid de arbeidersbuurten.

Waar werd tijdens de Industriële Revolutie alle poep en plas gelaten?

1. In de wc
2. In de grachten en kanalen
3. In de douche
4. In de fabriek

Waarom gingen vanaf 1880 de gemeentes huisvuil ophalen?

Slavernij = Als een mens als iemands bezit wordt gezien, en gedwongen voor hem moet werken.

Opdrachten/Huiswerk

Maak: 3.3A, 3.3B af en 3.3C

Volgende les: 3.4 De strijd van de arbeiders

Opdrachten/Huiswerk

Maak: 3.3A, 3.3B en 3.3C

Volgende les: 3.4 De strijd van de arbeiders