Het schrift: van geheugensteun tot emoji

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Evolutie van het schrift

Tijdens deze les ga je

- onderzoeken hoe het schrift is ontstaan.

- verschillende schriftvormen ontdekken

Na deze les kan je

- oorzaken en gevolgen van het ontstaan van het schrift  noemen

- uiteggen waarom het schrift historisch belangrijk is

-geschreven en ongeschreven bronnen van elkaar onderscheiden

Waarom schrijf jij dingen op?

Sleep de tijdvakken in de juiste volgorde:

3 miljoen jaar geleden tot 3500 v.C.

1450 tot 1750

500 tot 1450

1750 tot 1945

800v.Chr. - 500

sinds 1945

hedendaagse tijd

vroegmoderne tijd

moderne tijd

klassieke oudheid

prehistorie

middeleeuwen

Welk tijdvak ontbreekt in de vorige oefening?

geen schrift

Prehistorie 

Prehistorie

Uit dat tijdvak hebben we enkel ongeschreven (materiële) bronnen.

Prehistorie of geschiedenis?

• Prehistorie
  = oudste tijdvak
    Enkel ongeschreven bronnen.
  

• Geschiedenis
  = alle volgende tijdvakken
  Geschreven én ongeschreven bronnen.

geschreven bronnen

ongeschreven bronnen

Sleep de afbeelding naar de juiste kolom

ontstaan schrift

Spijkerschrift uit Mesopotamië

Hiërogliefenschrift uit Egypte

00:38

Waar zijn de tabletten van gemaakt?

00:50

HRK: situeer in tijd en ruimte
Waar en wanneer is dit schrift ontstaan?

1. Zuid-Iran, ongeveer 3.300 v.C.
2. Benelux, ongeveer 3.300
3. Zuid-Irak, ongeveer 3.300 v.C.
4. Zuid-Irak, ongeveer 3.300

01:01

Waarom werd het eerste schrift ontwikkeld?

02:23

Tot welke beroepsgroep hoorden de eerste schrijvers?

1. boeren
2. ambachtslui
3. politici
4. leerkrachten

03:05

Wat is voor jou het meest opvallende kenmerk van de kleitablet(ten)?

00:50

Welk schrift staat op de tabletten?

Hiërogliefen zijn voorbeelden van

1. beeldschrift
2. klankschrift
3. beeld-en klankschrift

5. Welke betekenissen kan een hiërogliefen teken hebben?

1. Woord en letter
2. Woord en klank
3. Woord, letter en klank
4. Letter en klank

Schrift helpt bij een goed georganiseerd bestuur want dankzij schrift kan informatie bijgehouden worden.

1. waar
2. niet waar

Bekijk de bron. Zijn de uitspraken juist of onjuist?

De uitvinding van het schrift maakte het veel ingewikkelder om het Egyptische rijk doeltreffend te besturen.

1. juist
2. onjuist

Bekijk de bron. Zijn de uitspraken juist of onjuist?

1 In de bron is een schrijver te zien, één van de vele lagere ambtenaren die voor de farao werkten.

1. juist
2. onjuist

Bekijk de bron. Zijn de uitspraken juist of onjuist?
Dit is een geschreven bron

1. juist
2. onjuist

Druk op de hotspot. Waar of niet waar:
dit is een bron uit de prehistorie.

1. Waar
2. Niet waar

het alfabet

Zo ziet het Griekse alfabet er uit. 

Wat valt jou op aan het Griekse alfabet? (slide hiervoor)

Denk jij dat ons alfabet nog verder zal evolueren in de toekomst? Geef een reden en of een voorbeeld van waarom je dat denkt.

Karolingische minuskel

In de middeleeuwen werden teksten die men wilde bewaren overgeschreven door monniken in kloosters.

Monnikenwerk

Wanneer je iets moet doen dat veel aandacht en geduld vraagt noemen we dit: 'monnikenwerk'. 

Dit is een voorbeeld van een bladzijde uit een boek dat geschreven is door een monnik. Een handschrift. 

schrijver

Beeld van Maria met kind

monnik met document

kruisbeeld

monnik met boek

schrijfspullen

Karel de Grote

*kon zelf niet schrijven

*vond leren wel belangrijk.

*door hem werd lettersoort ontwikkeld die makkelijker te lezen en te schrijven was:

 de Karolingische minuskel

Karolingische minuskel

Zoek!

Karel de Grote had een eigen handtekening. Zoek daar een afbeelding van en plaats die op de volgende slide.

Plaats hier een afbeelding van de handtekening van Karel de Grote

boekdrukkunst

Loden letters werden samengevoegd tot een pagina met tekst

Met de drukpers ging het stukken sneller om een pagina eenvoudig honderden keren te kopiëren.

Techniek van drukletters (tot 7:07)

https://youtu.be/0ojyCDRc8uc?t=219

 

Zet de afbeeldingen in de goede volgorde: 

Steen van Rosetta - 1799

Cartouche van Ptolemaios op de Steen van Rosetta

(te lezen van rechts naar links)

Cartouche van Ptolemaios 

op de Steen van Rosetta 

(te lezen van rechts naar links)

Soldaten Napoleon bij de Sphinx

De steen van Rosetta

Zoek de Steen van Rosetta op.
Wat maakt deze steen belangrijk?

1. Dankzij deze steen hebben we recepten uit het oude Egypte.
2. Dankzij deze steen kunnen hiërogliefen ontcijferd worden.
3. Dankzij deze steen kreeg Napoleon meer macht.
4. Dankzij deze is het graf van Toetanchamon gevonden.

Bronnen

Een bron is alles waar je informatie uit kunt halen. Bij geschiedenis bestuderen we bronnen, waardoor we wat leren over het verleden.

Grafgiften uit Hunebed

Hunebed bij Borger

Steen van Rosetta: Een stuk tekst geschreven in 3 verschillende schriften (Egyptische hiërogliefen, Demotisch schrift en in het Grieks).

Stadsrechten Hoorn en West Friese dorpen.

Tijdens deze les ga je


- de 7 tijdvakken herhalen.

- per tijdvak inzoomen op een technische verwezenlijking.

- oorzaken en gevolgen van technische verandering zien. 

Na deze les kan je

- oorzaken en gevolgen van technische evolutie noemen

- uiteggen waarom de mens niet zonder techniek kan

                           DIGITALISERING

Probleem: ik wil iets aan iemand anders duidelijk maken?! Op welke manieren kan dat allemaal?

En verder?

Hoe zie jij de toekomst?

Sleep de tijdvakken in de juiste volgorde:

vuistbijl

boekdrukkunst

verbeteringen in landbouw

van stoommachine naar lopende band

technè

irrigatielandbouw

oude Nabije oosten

vroegmoderne tijd

moderne tijd

klassieke oudheid

prehistorie

middeleeuwen

Charlie Chaplin: Modern Times

* Geinspireerd na een bezoek aan Detroit (auto-industrie)

* Lopende band werk

* Een film met een boodschap

* Groot komisch talent

* Stomme film

Wat vind jij van 'schrijven'?