Hoofdstuk 7 - les 1

Welkom bij Nederlands!

Programma

• Instructie samengestelde zinnen (10 minuten)
• Zelfstandig werken (15 minuten)
• Nabespreken opdracht (10 minuten)
• Nabespreken toets (15 minuten)
• Tijd om aan de boektrailer en het boekjournaal te werken (tot einde les)

Waarom maak je samengestelde zinnen?

• Samengestelde zinnen maken een tekst beter en prettiger leesbaar. 
• Samengestelde zinnen brengen samenhang in een tekst. 

Doelen

Je leert wat een samengestelde zin is en hoe je die herkent.

Je kunt voegwoorden herkennen.

Je weet wat een hoofdzin en een bijzin is.

samengestelde zinnen

• Bestaat uit twee of meer losse zinnen.
• De losse zinnen worden samengevoegd met een voegwoord. 
• Samengestelde zinnen hebben 2 of meer persoonsvormen. 

Twee zinnen samengevoegd

Ik maak een Tiktokfilmpje en ik plaats een bericht op Instagram.

Zie jij de twee zinnen?

Twee zinnen samengevoegd

Ik maak een Tiktokfilmpje en ik plaats een bericht op Instagram.

Deze twee zinnen zijn aan elkaar geplakt met een voegwoord.

Twee zinnen samengevoegd

Ik maak een Tiktokfilmpje en ik plaats een bericht op Instagram.

Hoeveel persoonsvormen heeft deze zin?

Doe de tijdsproef!

Twee zinnen samengevoegd

Ik maakte een Tiktokfilmpje en ik plaatste een bericht op Instagram.

2 persoonsvormen, dus: samengestelde zin!

Hoofdzin en bijzin

Een samengestelde zin heeft altijd een hoofdzin.

Een samengestelde zin kan bestaan uit:

Hoofdzin + hoofdzin

Hoofdzin + bijzin

Hoofdzin en bijzin

Zinnen zijn aan elkaar verbonden met voegwoorden:

• Hoofdzin + hoofdzin > nevenschikkend voegwoord 
• Hoofdzin + bijzin > onderschikkend voegwoord

Nevenschikkende voegwoorden

• Verbinden gelijkwaardige zinnen. 
• Deze zinnen kun je onafhankelijk van elkaar gebruiken.
• Nevenschikkende voegwoorden: en, of, maar, want, dus

Ik moet mijn fiets pakken, dus ik loop naar de schuur.

Als je het voegwoord weglaat, staan er twee goede zinnen.

Onderschikkende voegwoorden

• Verbinden ongelijkwaardige zinnen. 
• Deze zinnen kun je NIET onafhankelijk van elkaar gebruiken.
• Onderschikkende voegwoorden: omdat, zoals, of, etcetera...

Ik moet mijn fiets pakken omdat ik naar school moet.

"ik naar school moet" is geen goede zin. Dus: ongelijkwaardig!

Kenmerken hoofdzin

Een hoofdzin ziet er net zo uit als een enkelvoudige zin:

 

• de PV en het OW staan naast elkaar en zijn niet te scheiden;

• de persoonsvorm staat op de eerste of tweede plaats in de zin.

Voorbeeld hoofdzin

Hij gaat naar school en hij gaat naar de tandarts.

Hoofdzin + hoofdzin

PV en OW staan naast elkaar en zijn niet te scheiden.

Als je het voegwoord weglaat: 2 goede zinnen.

kenmerken bijzin

• Het onderwerp en de persoonsvorm staan uit elkaar (of je kunt ze uit elkaar halen met bijvoorbeeld 'gisteren', 'nu' en 'snel').
• De PV is niet het eerste of tweede zinsdeel.
• Er staat vaak een onderschikkend voegwoord in de zin.

voorbeeld

De poes heeft honger, omdat de kater van de buren haar bakje heeft leeggegeten.

'omdat de kater van de buren haar bakje heeft leeggegeten' = de bijzin

OW (de kater van de buren) en PV (heeft) zijn gescheiden door 'haar bakje'.

Omdat = een onderschikkend voegwoord

De bijzin kan niet onafhankelijk van de hoofdzin gebruikt worden.

Oefenen

Wat? H7 - opdrachten 4, 5 en 6 

Hoe? In je werkboek

Hulp? Steek je hand op

Tijd? 15 minuten

Klaar? Lezen in je boek