H1, §2: Kritische denkvaardigheden

• Burgerschap
• MBO
• Studiejaar 1

Hoofdstuk 1, §2:

Kritische denkvaardigheden

Deltion ICT Lyceum

2024-2025

Vorige les

▸ Introductie van het vak

▸ H1, §1: Waarom Burgerschap?

Lesdoelen

Aan het einde van deze les:

▸ Weet je wat kritisch denken is en welke kritische denkvaardigheden er zijn.

▸ Kun je uitleggen wat een aanname is.

▸ Weet je hoe je feiten van meningen kunt onderscheiden.

▸ Kun je uitleggen waarom kritisch denken belangrijk is.

Wat is kritisch
denken?

Kritisch denken

Kritisch denken betekent dat je niet te snel alles gelooft of ergens over oordeelt, maar dat je zelfstandig blijft nadenken over of iets klopt, goed of fout is.

Bespreek met de studenten:

Het is belangrijk om te leren hoe je kunt beoordelen of een bron betrouwbaar is. Dit hoort bij kritisch denken. Daarnaast helpt het om zaken vanuit verschillende invalshoeken te bekijken, zodat je een breder en beter begrip krijgt.

Leg uit wat kritisch denken is:

Kritisch denken betekent dat je niet zomaar alles gelooft wat je hoort of ziet. Het is belangrijk om zelf na te denken en te onderzoeken of iets klopt. Het gaat hierbij niet direct om jouw mening, maar om het verzamelen van genoeg informatie om tot een goed oordeel te komen.

Kritisch denken kun je oefenen. Net zoals spieren sterker worden door training, kun je ook deze vaardigheid ontwikkelen en steeds beter worden in het zelfstandig en objectief nadenken.

In hoeverre zie jij jezelf als
een kritisch denker?

Altijd: Ik bekijk alles kritisch

Meestal: Ik probeer kritisch te zijn

Af en toe: Ik ben soms kritisch

Zelden: Ik vertrouw op wat ik zie

Tips

1. Vraag door en stel vragen

2. Wees bewust van je eigen vooroordelen

3. Controleer je bronnen (§3)

4. Onderzoek argumenten en bewijsvoering

5. Speel de 'advocaat van de duivel'

Wat zie jij?

Bekijk samen de foto's op de slide:

Laat de studenten goed naar de foto's kijken.

Leg uit:

Op de foto's zie je portretten waarbij het lijkt alsof je het gezicht zowel van voren als van opzij ziet. Om deze foto's goed te begrijpen, moet je er even goed naar kijken en nadenken.

Vertel:

Kritisch denken vraagt om bepaalde vaardigheden. Deze vaardigheden kun je leren en oefenen. In de Burgerschapslessen gaan we hiermee aan de slag, zodat jullie deze manier van denken steeds beter onder de knie krijgen.  

❛Van mening veranderen is oké.❜

Bespreek:

Bekijk samen de uitspraak op de slide. Wat vinden jullie hiervan? Zijn jullie het ermee eens of juist niet? Waarom?

Leg uit:

Als je meer informatie krijgt over een onderwerp, kan het gebeuren dat je van mening verandert. Dat kan voor anderen misschien verwarrend zijn, maar het is helemaal oké om van gedachten te veranderen! Sterker nog, dit laat zien dat je kritisch nadenkt en reflecteert op je eigen ideeën. Dat is een waardevolle vaardigheid.

www.dumpert.nl

Redeneren

Als je een reden geeft voor iets wat je vindt,
heet dat een argument.

Hoe je daarna tot een mening komt
 heet een redenering.

Leg uit:

Het gaat niet om wie gelijk heeft of wie wint in een discussie. Wat echt belangrijk is, is dat je je mening kunt onderbouwen met goede argumenten en logisch kunt uitleggen hoe je tot je standpunt komt. Het draait dus niet om wat je vindt, maar om hoe je tot je mening komt.

Je hoeft het niet met elkaar eens te zijn of elkaar te overtuigen. Het belangrijkste is dat je een onderwerp van verschillende kanten bekijkt en daarna pas een oordeel vormt. Niet jouw mening zelf is het belangrijkste, maar hoe je die mening hebt gevormd.

Stel jezelf
kritische vragen

• Is dit waar?
• Waarom is dat zo?
• Is dat een feit of een mening?
• Zijn de feiten te bewijzen?
• Hoe komt iemand tot zijn conclusie?
• Waarom is dit belangrijk?
• Komt deze info van een betrouwbare bron?

Leg uit:

Het is belangrijk dat je openstaat om je eigen ideeën en meningen te onderzoeken en, als nodig, bij te stellen. Kritisch denken gaat niet alleen over het ontwikkelen van vaardigheden, maar ook over je houding. Je moet willen nadenken over je eigen mening en durven toegeven als je van mening verandert. Dat vraagt om openheid en lef.

Vertel:

Als je een bron beoordeelt, is het belangrijk om jezelf kritische vragen te stellen. Op de slide zie je voorbeelden van zulke vragen die je helpen om te bepalen of een bron betrouwbaar en waardevol is.

Feit

Mening

NL is een democratie

Windows is superieur

Alle ICT'ers zijn nerds

De ICT-sector is onaantrekkelijk

Een SSD is sneller dan een HDD

Feiten & meningen

Een mening is van iemand, persoonlijk.

Je kunt deze niet controleren of checken.

Een feit is controleerbaar.
Je kunt dit bewijzen, maar je kunt een feit niet veranderen.

Uitleg:

Een mening is iets persoonlijks, het is van iemand zelf. Je kunt een mening niet controleren of bewijzen. Maar je kunt je mening wel veranderen, bijvoorbeeld als iemand goede argumenten geeft.

Een feit is anders. Een feit kun je controleren en bewijzen, omdat het gebaseerd is op informatie die klopt en niet verandert.

Aan de slag!

Opdracht 5, 6 & 7
Maak opdracht 5, 6 & 7 vanaf bladzijde 15
in je werkboek.

Volgende les

▸ H1, §3: Informatie beoordelen

 ▸ H1, §4: Je mening vormen

Succes deze week, en
tot de volgende les!