3V H3.3 Formuletaal

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

H3.3 Formuletaal

3.3 Formuletaal

Leerdoel voor deze les:

• molecuulformules leren opstellen en hierin de index en het coefficient kunnen aangeven;
• de formule van een stof afleiden uit de molecuultekening;
• de molecuulmassa van een molecuul berekenen;
• het gehalte van een atoomsoort in een verbinding berekenen;
  

De molecuulformule

Atomen stellen we voor als bolletjes met
een elementsymbool.

Cl

H

H

O

O

C

C

O

H

De molecuulformule

De elementen kunnen we samenvoegen tot moleculen.

CO₂                                                                                                          

 

Molecuulformule

C

O

O

H

H

O

Index: geeft het aantal atomen aan (staat rechtsonder het symbool)

H₂O

De molecuulformule

Meerdere moleculen worden weergegeven met
het coëfficiënt. Dit getal komt voor het molecuul te staan.

C

O

O

C

C

C

C

O

O

O

O

O

O

O

O

Hier is de coëfficiënt 5

dus 5 CO₂

Opdracht

Hoeveel moleculen en atomen (per soort) bevatten de volgende opgaven:

O₂

H₂O

4 CH₄

7 C₆H₁₂O₆

Opdracht

Hoeveel moleculen en atomen (per soort) bevatten de volgende opgaven:

O_{2                       2 x O}

H₂O                    2 x H,   1 x O

4 CH₄                16 x H,   4 x C

                              42 x C,   84 x H,   42 x O

                     

7 C₆H₁₂O₆      

Moleculen

De molecuulformule geeft de soort en het aantal atomen in een molecuul weer, je zet de symbolen van de atomen in alfabetische volgorde.
De index achter het symbool van een atoomsoort geeft aan hoeveel van deze atomen er in een molecuul zitten.
De coëfficiënt geeft het aantal moleculen weer.

Kleuren van 

atomen

Voor dezelfde atoomsoorten

worden meestal dezelfde

kleuren gebruikt

Opdracht

Geef de molecuulformule van
de op het bord weergegeven molecuul

Stoffen

Stoffen

Ontleedbare stoffen

Niet- ontleedbare stoffen

Stoffen

Stoffen

Ontleedbare stoffen

Niet- ontleedbare stoffen

Moleculen (verbindingen) die bestaan uit 2 of meer atoomsoorten

Stof die uit 1 atoomsoort bestaat

Stoffen

Stoffen

Ontleedbare stoffen

Niet- ontleedbare stoffen

Moleculen (verbindingen) die bestaan uit 2 of meer atoomsoorten

Stof die uit 1 atoomsoort bestaat

Enkele atomen

Dubbele atomen

Claudia Fietst In Haar Ondergoed Naar Breda

De moleculen van deze atomen bestaat altijd uit twee dezelfde atomen:

-Br₂  : Broom        

-I₂     : Jood

-N₂   : Stikstof

-Cl₂  : Chloor

-H₂   : Waterstof

-O₂   : Zuurstof

-F₂    : Fluor

Atoommassa

Stoffen hebben massa's, stoffen bestaan uit moleculen, moleculen bestaan uit atomen, dus atomen hebben massa's.

De massa van een waterstofatoom is 1,66x10^-27 kg! 

Niet zo handig he? 

Daarom is de atomaire massa-eenheid bedacht. 

1 u = 1,67x10^-27 kg

Atoommassa's en molecuulmassa's 

Atoommassa A van ieder atoom kun je aflezen in het Periodiek systeem 

Molecuulmassa berekenen van verbindingen

Atoommassa's van alle atomen in 1 molecuul bij elkaar optellen.

De molecuulmassa van NaCl = 1 x 23 + 1 x 35,5 = 58,5 u

Oefening molecuulmassa

Het gehalte van een atoomsoort in een verbinding

Als je de molecuulformule van een stof weet, kun je uitrekenen wat het gehalte van een bepaalde atoomsoort in dat molecuul is. 

1. Bereken de totale massa van het molecuul
2. Bereken de massa van de gevraagde atoomsoort
3. 
   

Vraag

Bereken het massapercentage 

van O in: 

C​9​​H​8​​O​4​​

Antwoord

• 9 x C = 9 x 12,0  = 108,0

       8 x H = 8 x 1,0     = 8,0

       4 x O = 4 x 16,0   = 64,0

• Bij elkaar optellen is 

       108,0 + 8,0 + 64,0 = 180,0 u 

• Massapercentage O is 

       (4 x 16,0)/180,0 x 100% = 35,56 %

C​9​​H​8​​O​4​​

Oefening massapercentage