Sterke werkwoorden Duits

• Duits
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Starke Verben

Deutsch

Lernziel

Je kent de regels voor het vervoegen van de zwakke en sterke werkwoorden en kunt ze toepassen.  

Wat maakt een werkwoord sterk?

Spieren?
Spinazie?                                                                    ..... eh, ...nee!

Ook in het Nederlands kennen we sterke werkwoorden:

Sterk worden deze werkwoorden door
een klinkerverandering
in de verleden tijd

En in het Duits?

Naast een klinkerverandering in de verleden tijd, hebben sterke werkwoorden in het Duits ook

een klinkerverandering
in de tegenwoordige tijd

Tot nu toe kende je de zwakke werkwoorden

Die kan je vervoegen met
een ezelsbruggetje

Hoe zat dat alweer?

Hoe zat dat ook alweer?

Eerst de stam van het werkwoord bepalen door

                                       -en eraf te halen

Daarna er de juiste uitgang met hulp van het ezelsbruggetje         eraan plakken.

Jetzt probiere es ....

Anna .......... (kaufen) für ihre Mutter.

Hannes und Anton ..... (warten) vor der Schule auf den Bus.

Es .... (regnen) draußen, deshalb gehe ich nicht mit dem Rad zur Schule.

Wat is er nu anders bij de sterke werkwoorden?

Sterke werkwoorden krijgen bij sommige persoonlijke voornaamwoorden

een klinkerverandering in de stam

Wanneer precies?

Hiervoor moet je 3 vragen met 'ja'  kunnen beantwoorden:

1) Is het werkwoord sterk?

2) Is het een vorm met du of er/sie/es?

3) Staat er een     a / au / e    in de stam van het werkwoord?

ALLEEN dan verandert de klinker in het werkwoord!!

Dan is er een klinkerverandering

a -> ä
au -> äu

korte e -> i 
lange e -> ie

Let op!

De meeste werkwoorden die

in het Nederlands sterk
zijn, zijn ook

in het Duits sterk!

Voorbeeld

De vertaling van 'hij rijdt'        (rijden = fahren):
1) rijden > reed > sterk werkwoord   
2) hij = 3e pers. EV = er                           

3) fahren > stam: fahr                             

Voorbeeld

De vertaling van 'hij rijdt'      
1) rijden > reed > sterk werkwoord   V
2) hij = 3e pers. EV = er                           V

3) fahren > stam: fahr                             V

3x 'ja' ->    a > ä   ->    er fährt

Nog een voorbeeld

De vertaling van 'jij komt' ?    ( = kommen)

1) komen > kwam 

2) jij 

3) kommen > stam:  

Nog een voorbeeld

De vertaling van 'jij komt' ?    ( = kommen)

1) komen > kwam > STERK                           V

2) jij  = du                                                              V

3) kommen > stam:  komm                           X

Niet alle punten 'ja' ->  GEEN klinkerverandering!
> du kommst

En een laatste voorbeeld ...

'Eva helpt'                                         (helpen = helfen)

1)  helpen > hielp > sterk                                         V

2) Eva = zij (3e pers. EV) = sie                                V

3) helfen > stam: helf                                                V
3x 'ja'  -> Klinkerverandering korte e -> Eva hilft

Versuche nun selbst ...

die korrekte Form vom Verb
einzugeben.

Du ... (helfen) deiner Schwester mit den Hausaufgaben.

Er ... (rufen = roepen) seinen Vater um Hilfe.

Mutter ... (sehen = zien) die Show im Fernsehen.

Er zijn geen regels zonder uitzonderingen:

gehen, stehen ->  sterk, maar geen klinkerverandering

                                    (er geht, er steht)

nehmen, geben -> sterk, maar lange e wordt i

                                    (sie nimmt, du gibst)

stoßen -> = stoten, sterk in het D, geen a/e maar wel Umlaut
                                    (du stößt, er stößt)

Er ... (nehmen) einen Apfel aus dem Korb.

Du ... (stehen) hier genau im Weg, kannst du bitte zur Seite gehen?

Als je een expert wilt worden ...

dan volgen nu nog twee thema's om de lesstof
te verdiepen:

voltooid deelwoord
gebiedende wijs

Een voltooid deelwoord van een zwak werkwoord

ken je al en wordt meestal zo gevormd:
ge - stam - t

kochen (= koken) -> gekocht
kaufen (=kopen) -> gekauft

Voltooid deelwoord sterk werkwoord

Dit voltooid deelwoord wordt meestal zo gevormd:

ge - stam - en

laufen (= lopen) -> gelaufen
fahren (= rijden) -> gefahren

Gebiedende wijs

Er zijn 3 vormen mogelijk:
- du > enkelvoudsvorm - geen uitgang na de stam
- ihr > meervoudsvorm - regelmatige uitgang -t

- Sie > beleefdheidsvorm - regelmatige uitgang -en

Het persoonlijk voornaamwoord wordt bij de gebiedende wijs niet genoemd, alleen bij de beleefdheidsvorm staat er 'Sie' achter de werkwoordsvorm.

Voorbeeld

Kauf!      (du-vorm, koop jij!)
          Kauft!     (ihr-vorm, kopen jullie!)
              Kaufen Sie!    (Sie-vorm, koopt u!)

Gebiedende wijs sterke werkwoorden

Waar moet ik op letten?

het enkelvoud (du-vorm) krijgt een
               klinkerverandering van 'e' > 'i' of 'ie'

er is        geen klinkerverandering van 'a' > 'ä' 

Voorbeelden

Gib!                          (geef!)

Iss!                             (Eet!)

Fahr!                           (Rij!)

  Lauf!      (Loop!  of  Ren!)

Er hat Blumen für seine Mutter ... (kaufen).

Wir sind schnell nach Hause ... (laufen), weil es regnete.

Du musst dich jetzt beeilen, die Zeit drängt! .... ! (gebiedende wijs, gehen)

Ich weiß, dass du die Erbsen nicht magst. Aber ... ! (gebiedende wijs, essen)

Es wird Zeit, dass du deine Aufgaben erledigst. .... ! (gebiedende wijs, machen)

Du hast die Katze aus dem Baum ... (retten)

Hast du das Buch schon ..... (lesen)?

Hast du dein Lernziel erreicht?
(je kent de regels voor de vervoeging van de ww en kan ze toepassen)

1. Ik snap het!
2. Ik snap het en kan het iemand anders uitleggen.
3. Ik moet nog oefenen, maar dan kan ik het.
4. Ik snap het nog niet.

Ende

Du hast bist zum
Ende alles
bearbeitet!

SUPER!