Week 3 - Deel 2 De reformatie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Samen nakijken

Programma

herhaling verhaal Luther (even luisteren)

Nieuwe informatie (meeschrijven)

Zelfstandig werken en huiswerk check

Opdracht (zoek zoveel mogelijk verschillen)

	Katholieken	Protestanten
hetzelfde:
Anders:

	Katholieken	Protestanten
	Paus is de baas en heeft altijd gelijk	Alleen de Bijbel is waarheid
	Heiligen en relieken worden vereerd	heiligen en relieken zijn onzin
	De kerken zijn mooi versierd met beelden en kleurrijke ramen.	De kerk is heel sober.
	Een aflaat kan je redden	Een aflaat is onzin
	De prietser moet de bijbel uitleggen want de bijbel is in het latijn	Iedereen moet zelf de bijbel kunnen lezen, de bijbel moet vertaald.

1. Aflaten 

• Luther had kritiek op de aflaten.
• Hij vond dat de kerk vooral bezig was met geld verdienen. 
• Alleen God beslist of je naar de hemel gaat niet de paus!
• Om in de hemel te komen moet je veel bidden en een goed leven leiden.

Herhaling 

(niet schrijven)

2. Zelf de bijbel kunnen lezen

• Volgens Luther moeten mensen zelf de bijbel kunnen lezen.  
• De bijbel was alleen in het Latijn of Grieks geschreven, dus alleen geestelijken konden dit lezen. 
• Luther vertaalde de bijbel dus in het Duits!

Herhaling

(niet schrijven)

3. Afschaffen

• Wat niet in de bijbel staat moet worden afgeschaft.  
• Dit geldt bijvoorbeeld voor het vereren van heiligen. 

Herhaling

(niet schrijven)

Noem een punt waar Luther kritiek op had.

Reactie paus

• Luther hoopte dat de Paus mee zou denken met zijn hervormingen, maar hij werd in de ban gedaan. 

Reactie keizer : Karel V

• Was streng katholiek.
• Eist dat Luther zijn woorden intrekt.
• Keizer van Duitsland, 
• landsheer van de Nederlanden
• en koning van Spanje.
• Wil dat iedereen katholiek blijft.

Luther bleef bij zijn standpunt.

Gevolg 1

• Karel V verklaarde Luther vogelvrij. Hij werd in bescherming genomen door de hertog van Saksen.
• In het Duitse Rijk brak een godsdienstoorlog uit tussen de katholieken en de protestanten.
• 1555: Vrede van Augsburg.

• Luther krijgt door zijn kritiek ruzie met de Paus (hoogste leider in de Katholieke kerk)
• De Paus verklaart Luther 'vogelvrij': hij mag gedood worden zonder dat de dader gestraft wordt
• Luther ontsnapt en vertaald de bijbel in de volkstaal: Steeds meer mensen kunnen nu zelf de teksten in de Bijbel lezen

Luther vogelvrij

Gevolg 2

• Luthers reformatie (hervorming) leidde tot de stichting van een nieuwe kerk: de protestantse. 

 

• Luther heeft dit nooit gewild. Hij wilde de katholieke kerk alleen aanpassen (hervormen).
  

Welke gevolgen had Luthers reformatie?

Hoewel er grote en kleine verschillen zijn...

...horen beide kerken bij de christelijke godsdienst

Calvijn

• Een andere hervormer was de Fransman Johannes Calvijn. 
• Predestinatieleer 
• Leven volgens strikte regels. 

Je hoeft eem bevel van de overheid niet te gehoorzamen als deze in strijd is met Gods wil. 

Alle vorsten zijn door God aangesteld en moeten dus gehoorzaamd worden.

Calvijn kreeg veel aanhang in de Nederlanden.

Hoe ging het verder?

• De koningen van Engeland, Denemarken en Zweden braken met de katholieke kerk (rijkdom pakken)
• Karel 5 probeerde Duitsland katholiek te maken en voerde veel oorlog. Maar in 1555 vrede.
• In Frankrijk godsdienstoorlog: Frankrijk katholiek, maar calvinisten wel rechten.
• Ook in de Republiek oorlog, veel protestanten werden op de brandstapel gezet door Karel de 5.

Wat is "reformatie"?

1. hervormen
2. veranderen
3. afsplitsen
4. verbeteren

Maarten Luther wil

1. De Rooms katholieke kerk hervormen
2. Een nieuw christelijk geloof stichten

Wat past bij Luther?

1. beelden van heiligen
2. predestinatie
3. de bijbel in de volkstaal
4. de bijbel in het latijn

Mensen bleven trouw aan de kerk (katholieken) en werden trouw aan Luther (protestanten). Welk kenmerk hoort bij wie? (blz. 22)

Katholiek

Protestant

Een aflaat kan je redden

Alleen de Bijbel is waarheid

Aflaten zijn onzin

De Bijbel en de paus zijn waarheid

De priester moet de Bijbel uitleggen

Iedereen moet zelf de Bijbel lezen

Heiligen moeten vereerd worden

Heiligen zijn onzin

Een kerk moet mooi versierd zijn

Een kerk moet sober zijn

→Sleep de onderdelen naar de juiste plek

Protestant

Katholiek

Maarten Luther

De Paus

Aflaten

Bijbel in volkstaal

Latijnse kerkdienst

Sober

Beeldenverering

Reliekenverering

'Kale' kerk

Beelden in de kerk

'Magische' handelingen

Sobere handelingen

Opdracht in de les

Luther

Calvijn

PLENDA Huiswerk

Maken paragraaf 1.3 

 opdracht 1 +3+ 4+ 6+ 7 + 8 + 9

Toets 9/12 oktober over De renaissance, de reformatie en de Nederlandse opstand

Calvijn 

• protestant
• hervormer
• predestinatie