algemene spellingstest van de Taaltelefoon

• Nederlands
• Secundair onderwijs

Algemene spellingstest

Welke spelling is correct?

1. De vermelde prijzen
2. De vermeldde prijzen

de vermelde prijzen

 met een enkele -d- zoals in de milde prijzen, niet zoals de persoonsvorm in hij vermeldde de prijzen

Welke spelling is correct?

1. collegatje
2. collega'tje
3. collegaatje

collegaatje

In verkleinwoorden op -tje schrijven we het klinkerteken dubbel als het grondwoord (collega) eindigt op een lange klinker die met één teken wordt geschreven.

Welke spelling is correct?

1. Ceasarsalade
2. ceasarsalade

caesarsalade

 Het gaat om een soortnaam voor een soort salade. Vergelijkbare soortnamen zijn dieselmotor en steinerschool.

Welke spelling is correctvoor een ‘manager die verantwoordelijk is voor sociale media’?

1. sociale mediamanager
2. sociale media manager
3. socialemediamanager

socialemediamanager

geen 'mediamanager die sociaal is', maar 'een manager voor sociale media'. Een koppelteken is mogelijk om de leesbaarheid te vergroten: socialemedia-manager of sociale-mediamanager

Welke spelling is correct?

1. groentetaart
2. groententaart

groentetaart

Groente heeft een meervoud op -en én op -es. In dat geval schrijven we -e-.

Welke spelling is correct?

1. electronisch
2. elektronisch

elektronisch

Het woorddeel elek- in woorden die verwant zijn met elektriciteit, schrijven we met k: elektrisch, elektrocutie, elektronica enzovoort.

Welke spelling is correct?

1. Thierry heeft het trainingsschema gedownload.
2. Thierry heeft het trainingsschema gedownloaded.
3. allebei goed

gedownload

Engelse werkwoorden worden vervoegd zoals regelmatige Nederlandse werkwoorden: we nemen de stam en voegen er de voorvoegsels en uitgangen aan toe: ge + download + d. In dit geval laten we de slot-d weg, omdat aan het einde van een Nederlands woord nooit twee keer dezelfde medeklinker staat (vergelijk met gezet, niet gezett).

Welke spelling is correct?

1. fobieën
2. fobiën
3. allebei goed

fobieën

We schrijven -ieën als de ie in het meervoud beklemtoond is en -iën als de ie onbeklemtoond is.

Welke spelling is correct?

1. laboervaring
2. labo-ervaring
3. laboërvaring

labo-ervaring

 De klinkerbotsing (o+e) lossen we in een samenstelling op met een koppelteken.

Welke spelling is correct?

1. zeshonderdzesenzestig
2. zeshonderd zesenzestig
3. zeshonderd zes en zestig

zeshonderdzesenzestig

Telwoorden tot aan het woord duizend schrijven we aaneen.

Welke spelling is correct?

1. We liepen nog even langs de wijnboer om chardonnay te kopen.
2. We liepen nog even langs de wijnboer om Chardonnay te kopen.

chardonnay

Het gaat om een soortnaam voor een soort witte wijn. Vergelijkbare soortnamen zijn bordeaux en camembert.

Welke spelling is correct?

1. Thomas’s appartement
2. Thomas’ appartement
3. Thomas appartement

Thomas' appartement

Als het grondwoord op een medeklinker eindigt, schrijven we de bezits-s eraan vast. Maar als dat grondwoord eindigt op een s, laten we de bezits-s weg en schrijven we een apostrof.

Welke spelling is correct?

1. Tijdens het suikerfeest worden er veel zoete lekkernijen gegeten.
2. Tijdens het Suikerfeest worden er veel zoete lekkernijen gegeten.

Suikerfeest

Officiële namen van feestdagen schrijven we met een hoofdletter.

Welke spelling is correct?

1. pannekoek
2. pannenkoek

pannenkoek

Pan heeft alleen een meervoud op -en. In dat geval schrijven we de tussenklank als -en-.

Welke spelling is correct?

1. productieprocede
2. productieprocedé
3. productieprocedé

productieprocedé

In ingeburgerde Franse leenwoorden schrijven we alleen uitspraaktekens als die nodig zijn voor de uitspraak in het Nederlands. In procedé is het teken op de laatste e nodig voor de uitspraak. Op de voorlaatste e is zo'n teken niet nodig.

Welke spelling is correct?

1. Meld je aan voor het toernooi?
2. Meldt je aan voor het toernooi?

Meld je aan

Vergelijk zich aanmelden met een werkwoord waarvan de stam niet op een -d of -t eindigt – bijvoorbeeld zich inschrijven – en spel het op dezelfde manier (Schrijf je in voor het toernooi)

Welke spelling is correct?

1. ten minste
2. ltenminste

ten minste 10.000 stappen

Ten minste heeft de letterlijke betekenis 'minstens'. Tenminste heeft de afgeleide betekenis 'althans'.

Welke spelling is correct?

1. brij
2. brei

een dikke brij

De spelling van woorden met ei en ij hangt af van hun uitspraak in het verleden. Vroeger neigde de ei meer naar [ee] en de ij meer naar [ie]. Dat verschil is nu niet meer te horen, maar het is wel nog zichtbaar in de spelling.

Welke spelling is correct?

1. slimmerikken
2. slimmeriken

slimmeriken

De combinatie ik in slimmerik wordt uitgesproken met een verzwakte /i/ zoals in perzik. Als er op die combinatie nog een klinker volgt, schrijven we de medeklinker met een enkel teken.

Welke spelling is correct?

1. Roberto heeft het terrein afgegrenst.
2. Roberto heeft het terrein afgegrensd

afgegrensd

We voegen in het voltooid deelwoord de uitgang -d toe als de verleden tijd eindigt op -de(n) (het terrein dat hij afgrensde).

2.1 Werkwoordspelling

Bekijk volgend filmpje en noteer algemene hulpregels waardoor je dt-fouten vermijdt.

2.1 Werkwoordspelling

• Vervang werkwoorden waarvan de stam eindigt op "t" of "d" door een werkwoord zonder "t" of "d" in de stam:
  Hij speelT => Hij antwoord(t) 
• Kijk voor de vorming van  het voltooid deelwoord naar de verleden tijd:
  Hij antwoordde => geantwoorD

2.2.2 De tegenwoordige tijd

• Ik + STAM                                                                 ik vind
• Jij + STAM + T                                                         jij vindt
• MAAR: inversie:   STAM + jij                              vind jij/je
• Hij/zij + STAM + T                                                  zij vindt
• Wij + infinitief                                                         wij vinden
• jullie + infinitief                                                     jullie vinden
• Zij + infinitief                                                          zij vinden

2.2.2 De verleden tijd

• Zwakke werkwoorden    => STAM + de uitgang  -DE of -TE
  Laatste klank van de stam van 't kofschip => -te
             vergroot => hij vergrootte/ zij vergrootten
  Laatste klank van de stam niet van 't kofschip => -de
  
             antwoord => zij antwoordde/ wij antwoordden
• Sterke werkwoorden: de klinker verandert bij de v.t. en het voltooid deelwoord eindigt op -en: lopen, liep, gelopen
  
  

2.2.2 De verleden tijd

• onregelmatige en afwijkende ww: zie cursus
• soms gedeeltelijk zwak en gedeeltelijk sterk:
  bakken, bakte, gebakken

2.2.2 Het voltooid deelwoord

• Sterke werkwoorden met - de(n) in de verleden tijd:
  => uitgang -d             geantwoord
• Sterke werkwoorden met - te(n) in de verleden tijd:
  
  => uitgang -t              gekust

2.2.2 Het onvoltooid deelwoord

• Infintief + uitgang d:
  antwoordend                 lopend                     kussend

2.2.4 Werkwoorden van Engelse afkomst

1. Werkwoord zonder "-en" eindigt op een klinker
                          O.V.T.: -de         VD: -d
   bingoën - hij bingode - hij heeft gebingood
2. Werkwoord zonder "-en" eindigt op een medeklinker
               O.V.T.: -de/-te         VD: -d/-t
        => regels kofschip
   faxen - hij faxte - hij heeft gefaxt

2.2.4 Werkwoorden van Engelse afkomst

3. Werkwoord zonder "-en" eindigt op een doffe -e

a) Algemene regel: de doffe -e blijft

            bv. barbecueën        hij barbecuet      hij heeft gebarbecued

b) In combinatie met o-klank: de doffe -e verdwijnt

            bv. scoren       hij scoort      hij heeft gescoord

c) Als de uitspraak in gevaar komt, dan blijft de doffe -e: 

            bv. racen       hij racet     hij heeft geracet

2.2.4 Werkwoorden van Engelse afkomst

4. Werkwoord zonder 'en' eindigt op een dubbele medeklinker

a) Wordt de voorgaande klinker op zijn Nederlands uitgesproken

=> je houdt 1 medeklinker

            bv. crossen      hij crost         hij heeft gecrost

b) Wordt de voorgaande klinker op zijn Engels uitgesproken

=> je houdt beide medeklinker
s

            bv. baseballen     hij baseballt        hij heeft gebaseballt

Oefening 2

Neem je gsm erbij...

1. De leerlingen ... naar de refter

1. racten
2. raceten
3. raceden

2. De tantes... vroeger de hele nacht door.

1. bridgten
2. bridgden
3. bridgeten
4. bridgeden

3. Ik heb nog nooit van mijn leven...

1. gebaseballt
2. gebaseballd
3. gebasebalt
4. gebasebald

4. Verheyen ... de bal

1. paste
2. passte
3. pasde
4. passde

4. en werd onmiddellijk daarna nog.

1. getackelt
2. getackeld
3. getackeled
4. getackelet

5. De secretaresse... en...

1. updatete en deletete
2. update en delete
3. updade en delede

Dictee

Puntentelling:

-dt-fout: -1

-andere spellinsfout: -0,5

Dictee

• Hij heeft het document geüpdatet en daarna printte hij het.
• Er worden steeds meer GAS-boetes uitgedeeld wat het veiligheidsgevoel van ouderen bevordert.
• Mijn overleden grootouders fonduden graag op hun verwarmde terras.
• Als je nu niet luistert, overschrijd je mijn regels.
• De lakei antwoordde dat hij graag bridgede/bridgete.

Dictee

• Wie het snelst antwoordt, wordt aanvaard in onze groep.
• Het is toch ongelooflijk dat hij haar de huid vol scheldt?
• We besloten om in het hotel te overnachten.
• De aangetroffen dieren waren duidelijk verwaarloosd.
• We brandden toen van nieuwsgierigheid, maar ze wilde de verrassing niet verklappen.

2.2 Hoofdletters

HOOFDLETTERS

• eigennamen: Jommeke, Knesselare, Chiro Vanoes
• streken en inwoners: West-Vlaanderen, het Zuiden, Fransen, Romeinen
• samenstelling met een persoonsnaam: Shakespearedrama, One Directionplaat
• feestdagen, historische gebeurtenissen: de Franse Revolutie, Kerstmis
• ...

Zie woordenlijst.org

GEEN HOOFDLETTERS

• windstreken met kleine letter: het noorden
• soortnaam waarbij we niet meer aan de plaats van herkomst denken, maar aan de kenmerken: een fles bordeaux (wijn)
• afleidingen van persoonsnamen: freudiaans
• historische periodes, indelingen in tijd: middeleeuwen, juni
• benamingen van stromingen en overtuigingen: protestantisme
• ...

2.3 Tussen-n

Tussen-n als het woord aan de volgende voorwaarden voldoet:

• samenstellingen
• linkerdeel is zelfstandig naamwoord
• linkerdeel heeft een meervoud op (e)n

2.3 Tussen-n

Uitzonderingen:

- samenstelling is versteend
(elleboog, bruidegom)

- linkerlid is in de gegeven context uniek
(zonnebril, Koninginnedag)

- linkerlid is een versterkend woordje, geheel is adjectief
(beregoed, reuzeleuk)