2.1 mensen leven van jagen en verzamelen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Voor de manier waarop de eerste moderne mensen zijn ontstaan, bestaan verschillende verklaringen. Welke ken jij?

Leerdoel 2.1 

1. Ik kan in eigen woorden uitleggen wat 'evolutie' betekent.
2. Ik kan vier belangrijke mensensoorten van elkaar onderscheiden.

Hoe is de eerste mens ontstaan?

1. Scheppingsverhalen
2. Evolutie

Scheppingsverhalen

Hierin wordt verteld hoe God (of goden) de aarde en de mensen zou(den) hebben geschapen.

Voorbeeld:

Genesis (Bijbel); God schept de wereld en mens in 7 dagen.

Vraag: wie waren volgens de Bijbel de eerste twee mensen?

Evolutie

• Wetenschappers in de 19^e eeuw kwamen tot een andere conclusie: evolutie (= een langzame ontwikkeling).

• De mens zou langzaam ontwikkeld zijn uit primaten (halfapen en apen).

Links zie je Charles Darwin, grondlegger van de evolutietheorie.

Evolutie

• Ca. 2 miljoen jaar geleden: homo habilis (handige mens: maakte stenen werktuigen)

• Ca. 1.8 miljoen jaar geleden: homo erectus (rechtopstaande mens: kon daardoor verder kijken = handig voor de jacht en bij gevaar
• gebruikte voor het eerst vuur

• Ca. 250.000 jaar geleden: neanderthaler

• Ca. 200.000 jaar geleden: homo sapiens (denkende mens)

Neanderthalers en cro-magnonmensen

• Neanderthalers: Ongeveer 250.000 jaar geleden verschenen de eerste Neanderthalers in Europa. 
• De Neanderthalers waren de eerste mensachtigen die hun doden begroeven.
• De Neanderthaler stierf zo'n 35.0000 jaar geleden uit.

Europa in de laatste ijstijd

Laatste IJstijd 

115.000-10.000 

Het landschap in Nederland veranderde na de laatste ijstijd (rond 11.500 v.C.)

oorzaak:  stijging temperatuur

gevolg: einde ijstijd 

Voor de laatste ijstijd: Nederland was...

gevolg einde ijstijd

Na de laatste ijstijd:

Wat zijn nomaden?

Nomade

Nomaden

De eerste mensen in Europa

• 45.000 jaar geleden zijn de eerste homo sapiens in Europa.

• Neanderthalers leefden al in Europa.

• Maar, 40.000 jaar geleden stierven de neanderthalers uit.

• Wetenschappers denken dat homo sapiens en neanderthalers zijn gemengd. Of weggeconcurreerd!

Huiswerk

Maken 2.1 opdracht 1 t/m 8 & 10 t/m 15.

HB: blz. 20 & 21.

WB: blz. 20 & 21.

Wat weet je over jagers en verzamelaars?
Kies de juiste zinnen.
jagers en verzamelaars.....

gebruikten schrift.

konden zelf graan verbouwen

leefden in kleine dorpen

leefden van dieren en planten die ze in de omgeving vonden.

hadden persoonlijke bezittingen

maakten dieren tam, zoals koeien

woonden in eenvoudige hutten

Jagers-verzamelaars

• Jagers en Verzamelaars leefden 14.000 v. Chr vlakbij het poolgebied.
  
  
• Ze waren Nomaden: ze leefden niet op één plek maar trokken rond.
  
  
• 
  
  
• Materiaal wat ze gebruikten was voornamelijk steen > ze leefden in de Steentijd.
• Belangrijk: dit gebruikten ze natuurlijk nog niet voor hun huizen!!

Na de ijstijd

• Rond 10.000 v.Chr steeg de temperatuur op aarde > ijs smelt
  
  
• Zeespiegel stijgt, moerasgebieden ontstaan > veel dieren die daar komen.
  
  
• Jagers en Verzamelaars hoeven minder vaak hun kamp te verplaatsen.
  
  
• Eerste contact tussen groepen Jagers en Verzamelaars

Jager-verzamelaars

• Leven van de natuur

Rolverdeling: 

•  Mannen: jacht, visserij, maakten gereedschap uit steen (jachtwerktuigen) 
•   Vrouwen: verzamelden planten, vruchten en noten, zorgden voor de kinderen en maakten voedsel klaar.
  
• 
  

Waarom zouden er rotstekingen
in grotten zijn gemaakt?

Wat dachten Jagers en Verzamelaars?

• Moeilijk te achterhalen, ze konden immers nog niet schrijven.
  
  
• Wel grottekeningen en graven gevonden. 
  
  
• Bekendste: grotten van Lascaux 
  
  
• Bijgeloof > hopen op een goede jacht.
  
  
• Archeologen geloven dat Jagers en Verzamelaars in leven na de dood geloofden > veel grafgiften gevonden. 

Denkwijze van Jagers-verzamelaars

hoe kun je de periode 300.000 en 10.000 voor Chr. ook noemen?

1. steentijd
2. ijzertijd
3. kopertijd
4. zilvertijd

Waarom wordt deze tijd ook wel steentijd genoemd?

Ötzi als ijsmummie

Reconstructie van Ötzi

0