hoofdstuk 1:

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

geschiedenis 1 mavo

introductie en  paragraaf 1

wat gaan we doen?

1. voorstellen/ iedereen aanwezig?

2. boeken bekijken

- malmberg   

• inloggen in som
• leermiddelen algemeen
• memo max

Klascodes memo

• 1m1 635566

• 1mh1 004620

• 1mh2 088242

3 Lesson Up klascode vjqii

4. voorzichtig begin

historische vaardigheden, blz 8

dit hoofdstuk veel aandacht voor bronnen oefenen met paragraaf 6)

pak blz 8 van je boek erbij!

Schrijf op wat allemaal in je opkomt als je aan jagers en boeren denkt.

jagers en boeren

De Tijdbalk

§1.1

jagers en verzamelaars

A

de eerste mensen

Leerdoel:

• je kunt uitleggen wanneer en waar de eerste mens ontstond

Begrippen:

-

B

een zwervend bestaan

Leerdoel:

• je kunt de vijf kenmerken benoemen van het leven van de jagers- verzamelaars

Begrippen:

• jagers verzamelaars
• bestaansmiddel
• taak verdeling 
• sociale verschillen

C

prehistorie en historie

Leerdoel:

• je kunt met 2 redenen uitleggen waarom we weinig van het leven van de mensen in de prehistorie

Begrippen:

• prehistorie
• cultuur
• historie

de eerste mens:

zelfde voor ouders als apen, GEEN afstammeling..

door recht oplopen vrije handen > werktuigen.

vuur!!

200.000 jaar geleden eerste mens, in Afrika

§1.1

jagers en verzamelaars

A

je kunt uitleggen wanneer en waar de eerste mens ontstond

1. de eerste mensen waren jagers/ verzamelaars: hun bestaansmiddel: (manier waarop je in leven blijft) was jagen, vissen en verzamelen. bijzonder voor deze mensen was dat ze gereedschappen gebruikten. 
2. ze trokken rond, leefden in tenten/ grotten

§1.1

jagers en verzamelaars

b

je kunt de vijf kenmerken van het leven van de jagers en verzalaars noemen

3. ze leefden in kleine groepen, werden de groepen te groot dan was er te weinig eten voor iedereen.

4. er was een taakverdeling: (manier waarop het werk word verdeeld), wie deed wat denk je? 

5. bijna geen sociale verschillen: (verschillen tussen mensen in rijkdom/ macht en aanzien

§1.1

jagers en verzamelaars

b

je kunt de vijf kenmerken van het leven van de jagers en verzalaars noemen

les 2: wat gaan we doen?

- vragen bespreken vorige les: 

is 7 gelukt?

vraag 8.

- uitleg einde paragraaf 1 en  begin paragraaf 2.

- aan het werk

afsluiting

1. er is niet meer veel over uit die tijd. veel is vergaan. 

2. ze leefden in de prehistorie (tijd waarin mensen nog niet schreven. 

door deze redenen moeilijk erachter te komen wat de cultuur (alle ideeën/ gewoontes/ kunst en wetenschap van een groep mensen) was.

hoe komt dat we dan nog wel dingen weten?

-archeologie en huidige jagers en verzamelaars. 

we laten de geschiedenis/ historie beginnen wanneer mensen beginnen met schrijven

§1.1

jagers en verzamelaars

c

je kunt met 2 redenen uitleg geven waarom we weinig weten van het leven van de mensen uit de prehistorie

Paragraaf 2

De landbouw ontstaat

§1.2

de landbouw ontstaan

A

een langzame verandering

Leerdoel:

• je kunt uitleggen hoe de overgang van jagen-verzamelen naar landbouw verliep

Begrippen:

akkerbouw

veeteelt

landbouw

economie

 

B

oorzaken

Leerdoel:

• je kunt de de overgang van jagen-verzamelen naar landbouw verklaren

Begrippen:

C

grote gevolgen

Leerdoel:

• je kunt de 4 gevolgens noemen van de overgang van jagen- naar landbouw

Begrippen:

Ongeveer 9.000 jaar v.C. veranderde in het Midden-Oosten heel langzaam de manier van leven van jagers en verzamelaars.

Eerste boeren verbouwden gewassen op akkers: akkerbouw.

In het begin alleen wat graankorrels in de grond stoppen, later onkruid wieden en water geven.

Eerste boeren leefden van de jacht.

Later gaan boeren ook vee houden en fokken: veeteelt. Vaste woonplaats!

§1.2

de landbouw ontstaat

A

je kunt uitleggen hoe de overgang van jagen verzamelen naar landbouw verliep

eerste boeren gingen zich vestigen in dit gebied, kan je bedenken waarom?

De overgang van jagen-verzamelen naar de landbouw heeft duizenden jaren geduurd.

Dit is een verandering in de economie:

alles wat te maken heeft met de bestaansmiddelen en de manier waarop de opbrengsten worden verdeeld.

§1.2

de landbouw ontstaat

A

je kunt uitleggen hoe de overgang van jagen verzamelen naar landbouw verliep

Waar leefden de eerste boeren?
Kies de juiste letter

1. Midden-Oosten en Noord-Afrika
2. Midden-Oosten en Europa
3. Noord-Afrika en Europa
4. Europa en Azie

Boeren moesten veel harder werken dan jagers-verzamelaars. Waarom gaan ze dan toch over op de landbouw?

Overgang naar landbouw in 3 fases:

1) In het Midden-Oosten, 10.000 jaar v.C, veranderde het klimaat --> meer voedsel in de natuur, jagers-verzamelaars bleven op 1 plaats blijven wonen. Ze leefden van wilde graansoorten.

§1.2

de landbouw ontstaat

b

je kunt de overgang van jagen verzamelen naar landbouw verklaren

herken je de oorzaak en gevolg in deze eerste fase?

2. 1000 jaar later begonnen de mensen aan landbouw te doen. Zelf zaaien en oogsten. Leerden meer over planten en dieren.

3. Landbouw noodzakelijk om in leven te blijven.

Er was meer voedsel --> bevolkingsgroei --> meer voedsel nodig --> landbouw belangrijker.

Landbouw ontstond in het Midden-Oosten, daar groeiden wilde graansoorten en bonen die geschikt waren om te verbouwen.

Ook leefden er veel dieren die je kon temmen.

§1.2

de landbouw ontstaat

b

je kunt de overgang van jagen verzamelen naar landbouw verklaren

wat valt je op aan dit huis?

wat valt je op aan de binnenkant van het huis?

1. mensen gingen op een vaste plek wonen.  er kwamen huizen/ dorpen/steden.
2. door de landbouw was er meer voedsel > bevolking groeide.
3. er ontstonden sociale verschillen 
4. de kans op ziekte nam toe: meer mensen dicht op elkaar. eten was eenzijdiger.

§1.2

de landbouw ontstaat

c

je kunt 4 gevolgen noemen van de overgang van jagen-verzamelen naar landbouw.

Stel 1 vraag over iets dat je deze les
over iets wat je nog niet duidelijk is.

Egypte en de Nijl

§1.3

egypte en de Nijl

A

landbouw langs de Nijl

Leerdoel:

• je kunt uitleggen hoe irrigatielandbouw langs de nijl werkte.

Begrippen:

irrigatie landbouw

 

B

handel en steden

Leerdoel:

• je kunt uitleggen dat irrigatielandbouw leidde tot het ontstaan van handel en steden en een staat

Begrippen:

nijverheid                    ambtenaar                      staat

handel                          belasting

bestuur                         hiërogliefen schrift

C

grote gevolgen

Leerdoel:

• je  kunt noemen welke sociale lagen er waren in egypte

Begrippen:

sociale lagen

farao

De Nijl

na 4000 voor christus eerste landbouw in Egypte. De Nijl was super belangrijk voor deze landbouw.

kijk naar plaatje hiernaast:

3 belangrijke fases

§1.3

Egypte en de Nijl

a

je kunt uitlleggen hoe irrigatie landbouw langs de Nijl werkte

Zwarte periode

• september-december
  

• Tijd van de overstroming van de Nijl

• Op het land kan niet worden gewerkt

• Meehelpen aan de bouw van bijvoorbeeld de piramides en de tempels (belasting betalen)

Van de zwarte periode...

...naar de groene periode

Groene periode

• januari-april

• Het water in de Nijl daalt en er blijft modder achter.
  
  
• Graan en andere planten blijken goed in de modder te groeien.
  
  
• Daarom is de groene periode de tijd van het zaaien en bewerken van het land

En van de groene periode...

...naar de gele periode.

Gele periode

• mei-augustus

• Tijd van het oogsten (graan)

• De opbrengst van de oogst wordt bijgehouden en opgeschreven.

• Voorraden worden aangelegd

irrigatielandbouw: landbouw waarbij met dijken, kanalen en waterbekkens de akkers bevloeid word.

wat weet je nog over Egypte en de nijl?

Handel en Steden

• Werd meer verbouwd dan mensen nodig waren op het land. 
•  Hierdoor ontstond Nijverheid 
•  Alle producten die ze maakte, gingen ze ruilen. Hoe noemen we dit?

Handel en Steden

• Dorpen groeide uit tot steden. 
• Om steden goed te kunnen laten werken is een Bestuur nodig.  Hierin werken ambtenaren
• Zij zorgden voor het uitvoeren van besluiten, handhaven van de orde en de belasting. 

Handel en Steden

• Hoe zouden ze in die tijd belasting betalen?
•  Sommige steden werden zó rijk en zó machtig dat ze andere steden veroverden. Zo ontstond 1 groot land. 
  Bijvoorbeeld dus Egypte. 

sociale lagen in Egypte

Bestuur

• De farao is koning, legeraanvoerder én god

• Meeste taken worden uitgevoerd door:

1. ambtenaren: bestuur
2. priesters: godsdienst
3. officieren: leger

• Omdat het een groot land is, zijn er geschreven wetten

aan het werk

maak opdrachten bij paragraaf 3