Beroepsgeheim

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 4

Beroepsgeheim

Beroepsgeheim

1. Casus meneer Krijger

Meneer Krijger (82 jaar) is opgenomen op de afdeling somatiek van een verpleeghuis. Hij herstelt na een heupoperatie en moet revalideren. Dit revalideren gaat moeizaam, het doet veel pijn en kost moeite. Op een dag als jij (leerling-verpleegkundige) eens wat langer blijft praten met meneer Krijger, vertelt hij dat hij het eigenlijk niet meer zo ziet zitten. Hij woont alleen op een flatje in Emmen. Hij is veel alleen en voelt zich eenzaam. Hij heeft weinig vrienden en familie woont ver weg of is overleden.  

vervolg casus Krijger

Hij vertelt jou dat hij wil stoppen met de revalidatie. Op een teambespreking enkele dagen later wordt naar aanleiding van de verslechterde conditie van meneer Krijger het vermoeden uitgesproken door de fysiotherapeute, dat meneer Krijger niet gemotiveerd lijkt voor de revalidatie. Jij bent het met haar eens.

Je hebt immers met meneer Krijger gesproken!

Wat doe je?

Wat doe je in deze situatie?

= zwijgplicht!

= geheimhoudingsplicht

• geheim
  
• toevertrouwd aan de verpleegkundige
  
• vernomen tijdens de uitoefening van het beroep

Handreiking Beroepsgeheim V&V

 je zwijgt over wat je over en van de zorgvrager en zijn omgeving te weten bent gekomen tijdens de uitoefening van je beroep.

Informatie doorgeven aan derden mag niet. Het belang van die basisregel is zo groot dat je kunt spreken van ‘zwijgplicht’. Die zwijgplicht geldt in principe tegenover iedereen, dus ook bij familie, vrienden en kennissen van de patiënt. Je mag niet zomaar aannemen dat je de informatie kan delen met naasten. In principe moet de patiënt daar toestemming voor geven.’

In de praktijk is het soms best lastig: wat mag je wel zeggen en wat niet. Daarbij merken we dat het beroepsgeheim onder druk staat. Steeds vaker zijn er andere partijen die informatie willen hebben. Denk aan politie en justitie die soms van hulpverleners verwachten dat ze met informatie naar buiten komen. Dan is het gewoon heel lastig om te bepalen wat je als verpleegkundige of verzorgende wel en niet mag zeggen. 

een vrije toegang tot de zorg (altijd terecht kunnen bij de zorgverlener > vertrouwelijk)

Doel van het beroepsgeheim

Waarom beroepsgeheim belangrijk?

• beschermen van een vertrouwensrelatie - nodig voor goede zorgverlening
• bescherming van toegankelijkheid van zorg
• voorkomen van misbruik

Artikel 2.12 Beroepscode

Zonder die vertrouwensrelatie is goede zorgverlening niet mogelijk. De patiënt moet jou vertrouwen, zich veilig voelen en alle informatie geven die nodig is om hem te kunnen helpen. Dat kan alleen maar als de patiënt erop kan vertrouwen dat de informatie omtrent zijn zorg geheim blijft. Daarnaast kent het beroepsgeheim een maatschappelijk belang, namelijk de bescherming van de toegankelijkheid van de zorg. Op het moment dat een patiënt er niet op kan vertrouwen dat zijn informatie geheim blijft, kan dat ertoe leiden dat hij later hulp zoekt. Dat kan weer gevolgen hebben voor de eigen gezondheid en die van anderen. Bijvoorbeeld als een patiënt een infectie heeft en daar anderen mee besmet.’

DVHN; 22-03-2022

Wanneer geldt het beroepsgeheim niet?

Bron: DvhN

is het terecht dat het Martini Ziekenhuis het medisch dossier niet aan het OM verstrekt?

Het beroepsgeheim geldt NIET als:

1. de patiënt toestemming geeft om aan derden informatie door te geven

2. de patiënt een wettelijke vertegenwoordiger heeft

3. je informatie deelt met collega’s die direct betrokken zijn bij zorgverlening

4. er een wettelijke plicht is om informatie te geven

5. er sprake is van een 'conflict van plichten'

Uitzonderingen beroepsgeheim:

1. wel vastleggen!!!

2. wettelijk vertegenwoordiger bij minderjarige patiënt (<12: ouders beslissen; 12-15: pat. beslist samen met ouders; >16 pat. beslist zelf)/ wilsonbekwame patiënt

3. = veronderstelde toestemming

4. wetgever vindt dat informatieverschaffing in deze situaties zwaarder weegt dan plicht om te zwijgen (bijv. WKKGZ, hulp bij zelfdoding)

5. wanneer je conflict ervaart tussen plicht tot geheimhouding en je plicht om ernstige schade voor de zorgvrager of een ander te voorkomen (zie handreiking beroepsgeheim).

Schending beroepsgeheim - een ingewikkelde kwestie

Schending beroepsgeheim - 

een ingewikkelde kwestie

 "Als je vermoedens hebt dat iemand iets vreselijks heeft gedaan, kun je hem of haar natuurlijk wel overtuigen zichzelf aan te geven, maar als behandelaar kan je dat niet doen”, zegt Verkes. Hij is zelf psychiater en actief op de polikliniek van de Pompestichting. ,,De zorg gaat boven het pakken van de dader.” Schending van het geheim geldt zelfs als een misdrijf. Dus ook bloed op de kleding of een bekentenis van een moord is geen reden om het geheim 

te doorbreken. " 

,,Hoe cru het misschien ook klinkt: zaken in het verleden kun je al niet meer veranderen, daar geldt het beroepsgeheim dus gewoon. Maar dat verandert als er acuut gevaar dreigt, voor zichzelf of voor de omgeving.”

Dus toen H. woensdag ontkwam uit de Maastrichtse kliniek, gingen alle alarmbellen af. Toen werd het medisch beroepsgeheim doorbroken en werd de politie ingeseind.

Bron: AD, 25-5-2019

RTL Nieuws: 9-3-2020:

Ggz-instelling Mondriaan had justitie eerder kunnen inschakelen toen Thijs H., die ervan wordt verdacht drie mensen te hebben gedood, zich daar vorig jaar meldde. 

Dat concludeert de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd na een evaluatie van een onafhankelijk onderzoek naar de ggz-instelling in Maastricht. H. meldde zich hier in mei 2019 met bloed aan zijn handen en kleding. Later bekende hij kort daarvoor drie mensen om het leven te hebben gebracht. Hij werd opgenomen, maar wist nog dezelfde avond te ontsnappen uit de kliniek. Zijn ouders brachten hem weer terug.

De volgende ochtend liep hij opnieuw weg in de chaos die ontstond nadat hij het brandalarm had laten afgaan. 

De laatste keer verbrak de kliniek het beroepsgeheim door het Openbaar Ministerie in te lichten. De politie kon H. daardoor op 8 mei aanhouden in Zuid-Limburg.

Uit het onderzoek blijkt dat het terecht is dat de kliniek het beroepsgeheim heeft verbroken, omdat er sprake was van een 'conflict van plichten'. 

Uiteindelijk veroordeeld tot 22 jaar cel en tbs ( op 17-3-2022)

Kan je als verpleegkundige juridisch vervolgd worden bij schending van het beroepsgeheim?

1. NEE
2. JA

Tuchtrecht - wet BIG

Strafrecht - art. 458 Wetboek Strafrechten

Gevolgen:

• tuchtsanctie op het werk
• juridische vervolging
• straf

Stopt de zwijgplicht na overlijden van de zorgvrager?

1. Ja, hij/zij is er toch niet meer
2. Nee, zwijgplicht is voor altijd!

Beroepsgeheim na overlijden

De hoofdregel luidt dat de zorgverlener aan anderen geen inlichtingen over de overleden patiënt, dan wel inzage in, of afschrift van het medisch dossier mag verstrekken.

Het recht op inzage is een hoogstpersoonlijk recht, en het beroepsgeheim van de zorgverlener eindigt NIET bij het overlijden van de patiënt. 

Je verpleegde deze week Anita, een wat agressieve oudere dame. Deze morgen komt de arts op de afdeling en vraagt of er problemen zijn met bepaalde patiënten. Je laat hem weten dat Anita de afgelopen tijd veel medebewoners uitscheldt.

1. Schending
2. Geen schending

De stomazakjes van een 90-jarige meneer moeten worden aangevuld en je gaat zijn kamer binnen. Er is bezoek.
Je zegt tegen meneer: "Ik zal de voorraad stomazakjes in de badkamerkast leggen."

1. Schending
2. Geen schending

Je moet een observatieopdracht doen en maakt aantekeningen in je stageboekje.
Je stelt de cliënt voor: naam, leeftijd, privésituatie,...

1. Schending
2. Geen schending

Je krijgt een telefoontje van een vrouw die zegt de dochter van mevrouw X te zijn. Ze vraagt uitleg over de situatie van haar moeder.
Je geeft informatie.

1. Schending
2. Geen schending

Beroepsgeheim en social media

Opdracht Sociale Media

Bekijk de Handreiking Sociale Media van de V&VN en praat in drietallen over de volgende vragen:

1. 'Als verpleegkundige/verzorgende neem ik in mijn relatie met de zorgvrager professionele grenzen in acht m.b.t social media'. Wat houdt dat in?
   
2. Hoe gedraag ik mij als professionele verpleegkundige op sociale media?
3. Heb je ook een taak in het beschermen van zorgvragers, tegen het tekortschieten van andere zorgverleners m.b.t privacy en social media? Zo ja, wanneer? Zo niet, waarom niet?

Handreiking social media voor V&V

Na 10 minuten, klassikale terugkoppeling