Paragraaf 8.2 - Bloed stroomt [5]

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 4

8.2 Bloed stroomt

Leerdoel(en) van deze les:

• Je kunt de drie soorten bloedvaten van een mens benoemen en hun kenmerken beschrijven
• Je kunt de belangrijkste bloedvaten in je lichaam benoemen

8.2 Bloed stroomt

Welke soorten bloedvaten heb je?

• Slagaders
  
  
• Haarvaten
  
  
• Aders
  
  

8.2 Bloed stroomt

Slagaders

• vanaf het hart bloed naar alle organen
• grootste slagader is de aorta, daarna vertakken slagaders naar elk orgaan
• zijn genoemd naar organen waar ze naar toe lopen
• dik gespierde wand, kloppen mee met hartslag, bloeddruk is hoog (bloed stroomt snel)

8.2 Bloed stroomt

Haarvaten

• bevinden zich in de organen, bijna alle cellen liggen in de buurt van een haarvat
• wand is heel erg dun, bloeddruk laag (bloed stroomt langzaam)
• hier vind uitwisseling van stoffen plaats (zuurstof en voedingsstoffen cellen in, koolstofdioxide en afvalstoffen cellen uit)

8.2 Bloed stroomt

Aders

• haarvaten komen bij elkaar in aders
• van organen af terug naar het hart, zijn vernoemd naar orgaan waar ze vanaf lopen
• bevatten kleppen, die zorgen ervoor dat bloed niet terug kan stromen
• alle aders komen samen in twee grote aders: de holle aders
• dunne slappe wand, bloeddruk laag (bloed stroomt heel langzaam)

8.2 Bloed stroomt

• Wat? Maken 8.2 – Opdracht 1 t/m 9
• Hoe? Blz. 103 t/m 107
• Hulp? Eerst overleggen met buur, daarna docent vragen.
• Tijd? 10 minuten
• Uitkomst? Opdracht 1 t/m 9 is af. 

• Klaar? Samenvatting dikgedrukte woorden maken (lijst).

8.2 Bloed stroomt

Leerdoel(en) van deze les:

• Je kunt de belangrijkste bloedvaten in je lichaam benoemen
  
• Je kunt beschrijven langs welke route bloed door je lichaam stroomt
• Je kunt de bouw van het hart en de route van het bloed door je hart beschrijven

8.2 Bloed stroomt

Hoe stroomt het bloed door je lichaam?

• Kleine bloedsomloop
  - Hart > longen > hart
  - zuurstofarm bloed vanaf het hart naar de longen en neemt zuurstof op, zuurstofrijk bloed naar stroomt het hart
• Grote bloedsomloop
  - Hart > alle organen in het lichaam > hart
  - zuurstofrijk bloed vanaf het hart naar alle organen, bloed geeft zuurstof af aan organen en neemt afvalstoffen op

8.2 Bloed stroomt

Dubbele bloedsomloop

Bloed stroomt 2x
door het hart per rondgang

8.2 Bloed stroomt

De weg van het bloed

• Kleine bloedsomloop
  

 - Hart > longen > hart

• Grote bloedsomloop

 - Hart > alle organen in het lichaam > hart

Namen bloedvaten, zie blz. 102 / bron 4

* Bloedvaten hebben de naam waar ze vanaf of
naar toe stromen!

8.2 Bloed stroomt

• Wat? Maken 8.2 – Opdracht 10 t/m 15
• Hoe? Blz. 108 t/m 111
• Hulp? Eerst overleggen met buur, daarna docent vragen.
• Tijd? 10 minuten
• Uitkomst? Opdracht 10 t/m 15 is af. 

• Klaar? Samenvatting dikgedrukte woorden maken (lijst).

8.2 Bloed stroomt

• Wat? Maken 8.2 – Opdracht 16 t/m 20
• Hoe? Blz. 112 t/m 113
• Hulp? Eerst overleggen met buur, daarna docent vragen.
• Tijd? 10 minuten
• Uitkomst? Opdracht 16 t/m 20 is af. 

• Klaar? Samenvatting dikgedrukte woorden maken (lijst).

8.2 Bloed stroomt

Leerdoel(en) van deze les:

• Je kunt uitleggen hoe het hart klopt
• Je kunt omschrijven hoe een hartinfarct ontstaat en hoe verstoppingen van bloedvaten behandeld worden

8.2 Bloed stroomt

Hoe werkt je hart?

1. Boezems trekken samen
2. Kamers trekken samen
3. Hartpauze

• Tussen boezems en kamers zitten hartkleppen, zodat het bloed niet van de kamers de boezems in kan stromen
  
• In de aorta en longslagader zitten slagaderkleppen, zorgen ervoor dat bloed niet terug het hart in kan stromen.
  

8.2 Bloed stroomt

Bouw van het hart

8.2 Bloed stroomt

Hoe ontstaat een hartinfarct?

• Kransslagader > slagader; voorziet de hartspier van glucose en zuurstof
• Kransader > ader; voert afvalstoffen af richting de holle ader
• Hartinfarct > een deel van de hartspier krijgt onvoldoende glucose en zuurstof en sterft af
  - dankzij verstopping van de kransslagader door bijv. te veel cholesterol

8.2 Bloed stroomt

Risicofactoren voor een hartinfarct

• Vetachtige stoffen kunnen bloedvaten vernauwen,
  hierdoor kan bloed minder goed naar het hart stromen,
  hierdoor krijgen cellen te weinig zuurstof en sterven af.
  - Te veel vet eten (te veel cholesterol)
  - Overgewicht
  - Roken
  - Stress

8.2 Bloed stroomt

Dotteren of een bypassoperatie

• Vernauwing in bloedvaten kan verholpen worden door dotteren en een stent te plaatsen
  - arts brengt een dun buisje in het bloedvat
  - aan het buisje zit een ballonnetje met metalen gaas (de stent) vast
  - op plek van vernauwing wordt het ballonnetje opgeblazen en stent klapt open
  - bloedvat is weer open
• Soms helpt dotteren niet en krijgt de patiënt een bypassoperatie
  - van een gezond stuk bloedvat een omleiding maken (bypass)
  - bloed wordt op deze manier om de vernauwing heen geleidt.

8.2 Bloed stroomt

• Wat? Maken 8.2 – Opdracht 21 t/m 28
• Hoe? Blz. 114 t/m 117
• Hulp? Eerst overleggen met buur, daarna docent vragen.
• Tijd? 10 minuten
• Uitkomst? Opdracht 21 t/m 28 is af. 

• Klaar? Samenvatting dikgedrukte woorden maken (lijst).

8.2 Bloed stroomt

Leerdoel(en) van deze les:

• Je kunt uitleggen hoe bloeddruk ontstaat en hoe je deze meet
  

8.2 Bloed stroomt

Hoe ontstaat je bloeddruk?

• Bloeddruk > druk van bloed tegen de wanden van bloedvaten
  - afwisselend hoog en laag
  - hoog als kamers samentrekken en bloed in slagaders pompen > bovendruk
  - laag tijdens de hartpauze (geen bloed wegpompen) > onderdruk
  - wordt gemeten in mm kwikdruk (mm Hg)
  - jouw bloeddruk is ongeveer 110/70; 1e getal is bovendruk, 2e getal is onderdruk
  - bloeddruk meten doe je met een bloeddrukmeter bij de armslagader (bovenarm)

8.2 Bloed stroomt

Gevaren hoge bloedruk

• Bloeddruk is niet altijd hetzelfde, bij inspanning is deze hoger
  
• Sommige mensen hebben altijd een hoge bloeddruk (ook zonder inspanning)
  - de wanden van de bloedvaten kunnen hierdoor beschadigen
  - meer kans op hart- en vaatziekten (hartinfarct of beroerte)
• Voorkomen door gezonde levensstijl
  - niet te vet eten en niet te zout eten
  - niet roken
  - voldoende bewegen

8.2 Bloed stroomt

• Wat? Maken 8.2 – Opdracht 29 t/m 35
• Hoe? Blz. 116 t/m 120
• Hulp? Eerst overleggen met buur, daarna docent vragen.
• Tijd? 20 minuten
• Uitkomst? Opdracht 29 t/m 35 is af. 

• Klaar? Samenvatting dikgedrukte woorden maken (lijst).