Woordenschat H1 t/m H4

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Woordenschat 

Wat gaan we doen?

-mentorles vrijdag

-uitleg woordenschat

-zelfstandig aan het werk met PO Nederlands

herhaling woordenschat

H1: herhaling, tegenstelling, opsomming

H2: hyperbool, understatement, eufemisme

H3: metafoor, metonymie

H4: pleonasme, tautologie

hoofdstuk 1

herhaling

• Drommels, drommels en nog eens drommels.
• Geld, ja, geld is het enige waar hij voor leeft.
• Ik ga nooit, nooit meer in een achtbaan.

tegenstelling

• Wij steunen elkaar door dik en dun.
• De grootste ondernemer van de stad moest op de kleintjes letten.
• Een grote mond, maar een klein hartje hebben.

opsomming: drieslag

Een opsomming van drie woorden, zinnen of zinsdelen.

Bloed, zweet en tranen.

Veni, vidi, vici.

Heerlijk, helder, Heineken.

opsomming: climax

Een steeds sterker wordende reeks.

Goed, beter, best.

Hij voelde zich goed, nee geweldig, hij voelde zich fantastisch.

opsomming: omgekeerde climax

een steeds zwakker wordende reeks

Hij dacht een auto te hebben gewonnen, maar het bleek zelfs nog geen fiets. Nee, hij won een bal.

hoofdstuk 2

hyperbool

• overdrijving :  We hebben ons kapot gelachen.

understatement

• afzwakking, je zegt dat iets minder groot, mooi, belangrijk, .. is dan dat het in werkelijkheid is
• vaak: ironisch effect, je moet de situatie kennen om de understatement te begrijpen                                                                                                                                                                                              Messi kan wel een aardig balletje trappen.

eufemisme

• verzacht de werkelijkheid
• bij nare situaties
• Je zegt iets op zo'n manier dat het minder erg of hard overkomt:   Hij gaat creatief om met de waarheid.

hoofdstuk 3

metafoor

• een vergelijking tussen twee zaken die op het eerste gezicht niets met elkaar te maken hebben:

                      Mijn vader is een boom van een kerel.

metoniem

Stijlfiguur waarbij in plaats van het bedoelde, iets anders wordt genoemd:

-Nederland won met 2-0.  (i.p.v. het Nederlandse elftal)

-Doe mij nog maar een bakkie.  (i.p.v. kopje koffie)

-Mijn oma heeft een Van Gogh in huis hangen. (i.p.v. een schilderij van Vincent van Gogh)

Hoe herken je een metoniem?

- Geheel in plaats van deel: Nederland won met 1-0

    -> Je bedoelt: het Nederlands elftal

- Deel in plaats van geheel: Laten we vanmiddag de koppen bij elkaar steken.

    -> Je bedoelt: de hele personen, niet alleen hun koppen

- Maker in plaats van gemaakte: In het museum hangt een Van Gogh

    -> Je bedoelt: een schilderij van Van Gogh

- Materiaal in plaats van inhoud: Mag ik nog een blikje?

   -> Je bedoelt: een blikje Cola, Fanta, ...

verschil metafoor/metoniem

- Metafoor: Je vervangt de werkelijkheid door een beeld; er lijkt in eerste 

                         instantie geen verband tussen deze twee te zijn.

                     Bijv.: Over langzaam rijdende auto voor je: Wat een trage slak.

- Metoniem: Er is een verband tussen werkelijkheid en beeld.

                    

                    Bijv.: Over een kopje koffie: Mag ik nog een bakkie?

hoofdstuk 4

pleonasme

Als je een eigenschap van een zaak of persoon nog eens uitdrukkelijk omschrijft door toevoeging van een ander woord, noem je dat een pleonasme: 

-een ronde cirkel (een cirkel is altijd rond) 

-een dood lijk (een lijk is altijd dood)

-witte sneeuw (sneeuw is altijd wit)

tautologie

Een tautologie bestaat uit twee woorden van dezelfde woordsoort die hetzelfde betekenen: 

-We zijn bedroefd en verdrietig.

-Natuurlijk hebben wij vanzelfsprekend van de vakantie genoten.

-Morgen ga ik nog een keer de stijlfiguren opnieuw uitleggen.