3m na uitleg§ 8.3 straling gebruiken

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 8.3 Straling

Hoe komt het dat de atoommassa bij een isotoop verschilt

1. ander aantal protonen
2. ander aantal neutronen

Een atoom heeft 2 protonen, 3 neutronen en 3 elektronen. Wat is de massa van het atoom?

1. -3 u
2. -1 u
3. 5 u
4. 7 u

Leg uit wat halfwaardetijd is

De halfwaardetijd van I-123 is 13,2 dagen. Hoeveel procent van de straling is er nog over na 39,6 dagen?

Lesplan

• Uitleg over § 8.3
• Zelf aan de slag met § 8.3 (lezen en maken)
• Huiswerk volgende les: afmaken t/m § 8.3

Straling en licht

In het hoofdstuk licht hebben we het gehad over de zichtbare straling. Deze zichtbare straling bestaat uit het spectrum, alle kleuren van de regenboog. 

De niet-zichtbare straling kunnen we dus niet zien, maar wel bewijzen. Daar gaat dit hoofdstuk over. 

Instabiele kernen

Een radioactieve isotoop heeft atoomkernen die instabiel zijn. Daarmee wordt bedoeld dat die kernen spontaan (dus zonder invloed van buitenaf) veranderen.

Op het moment dat zo'n atoomkern verandert, zendt deze een kleine hoeveelheid straling uit. Dit wordt radioactief verval genoemd.

Radioactief verval

Als een kern van een radioactieve stof straling geeft, is hij net in verval geraakt. Dan is de kern van het atoom verandert in een andere (niet radioactieve) stof. Dit kunnen alleen radioactieve stoffen en dat kunnen ze maar 1x.

Als ze in verval raken, zenden ze dus straling uit.

Halveringstijd

De kernen van een isotoop veranderen steeds door de helft.

Dus een halveringstijd van 300 Bq per dag houdt in:

0 dagen - 300 Bq - 100%

1 dag - 150 Bq - 50% 

2 dagen - 75 Bq - 25%

 etc etc etc

Meten van radioactiviteit

Je meet radioactiviteit dus met een geigerteller.

Maar je meet dit in Bequerel (Bq)=1 Bq is 1 veranderde kern per seconde.

Straling gebruiken

Straling kun je ook in je voordeel gebruiken. Bijvoorbeeld in het ziekenhuis om bepaalde ziekten te behandelen of bepaalde processen in het lichaam zichtbaar te maken.

Soorten straling

De ioniserende straling lopen van minder sterk naar sterk:

Alfa straling

Beta straling

Gamma straling

Dracht van straling

Het ene soort straling heeft een veel groter doordringend vermogen dan de andere:

- Alfastraling

- Betastraling

- Gammastraling

Beschermen tegen straling

De cellen van je lichaam moeten beschermd worden tegen straling. 

Voor UV straling kun je simpelweg een zonnebrand gebruiken, maar sterkere straling heeft een betere bescherming nodig. Rontgenstraling wordt tegengehouden door lood bijvoorbeeld. 

Bekijk de volgende filmpjes. 

Het doordringend vermogen verschilt per soort straling.

In welke regel staat de straling in de goede volgorde van een groot naar een klein doordringend vermogen?

1. bèta-gamma-alfa
2. alfa-bèta-gamma
3. gamma-bèta-alfa
4. gamma-alfa-bèta

Na welke behandeling is een patiënt tijdelijk radioactief?

1. radioactieve merkstof
2. bestraling van buitenaf
3. bestraling van binnenuit

Een trager wordt meestal in het lichaam gebracht met een injectie.

1. waar
2. onwaar

Na het toedienen van een racer is de patiënt (licht) radioactief.

1. waar
2. onwaar

De patiënt ligt daarom tijdens het onderzoek na het toedienen van de tracer onder een looddeken

1. waar
2. onwaar

aan het einde van deze les weet je;

• wat koolwaterstoffen zijn
• destillatie van aardolie 
• wat een fractie is
• wat kraken is
• de koolstofdioxide-kringloop en hernieuwbare brandstoffen

Hst 9

koolstof chemie 

www.schooltv.nl

olieraffinaderij

• destillatie van de koolwaterstofverbindingen
• de afgetapte vloeistoffen noem je fracties
• fracties met het laagste kookpunt vind je bovenin 
• voor sommige eindproducten moet je eerst "kraken"(= ontleding, dit kan thermisch of katalytisch)