4V Filosofische gereedschappen 1

• Filosofie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Filosofie!

Leerdoelen:

• Je maakt kennis met wat filosofie inhoudt. 
• Je kunt het verschil tussen een filosoof en dogmaticus uitleggen.
• Je denkt na over de vier filosofische vragen van Kant. 
• Je bent in staat de deeldisciplines van de filosofie op te noemen.

Wat is filosofie?

Het leven als een toneelstuk..

• Waar ben ik beland?
• Wie ben ik?
• Wat doe ik hier?
• Wie zijn mijn medespelers?
• Welke rol heb ik?
• Wat verwachten mensen?
• Wanneer is het voorbij?  

Bedenk met je buur welke vraag jullie jezelf zouden stellen in het toneelvoorbeeld.

Naar welk onderdeel van de filosofie kijk jij het meest uit na het zien van dit filmpje en waarom?

Woordenboek van Dale:

1. Wijsbegeerte
   
2. Wijsgerig stelsel
   
3. Levensbeschouwing, wereldbeschouwing
   
4. Studie van de algemene beginselen van een bepaalde tak van kennis
   

Waar komt het vandaan?

• Grieks
• Philosophia 
• Philos = vriend
• Sophia = wijsheid

Filosoof

• Moet vragen kunnen stellen.
• Niet snel tevreden zijn met een antwoord.
• Iets tot op de bodem willen uitzoeken.
• Niet teveel last hebben van de dogmaticus in zichzelf.

Dogmaticus

• Gelooft blind in je overtuigingen.
• Zo overtuigd dat je elke vorm van twijfel afwijst.
• Elke andere mogelijkheid afwijzen.

Wat is GEEN vraag die Kant probeerde te beantwoorden in zijn filosofie?

1. Wat kan ik dromen?
2. Wat kan ik weten?
3. Wat moet ik doen?
4. Wat mag ik hopen?

Opdracht:

Probeer in groepjes van vier de vier vragen van Kant te beantwoorden. 

Dit mag op papier of via Word. 

Je hebt hiervoor ongeveer 10 minuten de tijd. 

Heb je hierdoor een beter beeld van wat filosofie inhoudt? Leg je antwoord uit.

Disciplines van de filosofie:

• Kenleer (wetenschapsfilosofie valt hieronder)
• Ethiek (sociale filosofie valt hieronder)
• Metafysica
• Wijsgerige antropologie
• Esthetica
• Logica

1.) Wat kan ik weten? Kenleer

• Wat weten we?

• Hoe weten we dat?

• Is het betrouwbaar wat we weten?

• Kennen we Covid-19?

• Hoe doen we kennis op?

Speciale vorm van kenleer: Wetenschapsfilosofie

• Wat is wetenschap?

• Hoe moeten wetenschappers te werk gaan?

2.) Wat moet ik doen? Ethiek

• Moeten we doen wat de meeste mensen gelukkig maakt?

• Moeten we gezondheid altijd vooropstellen?

• Moet ik wel of niet bij mijn oma op bezoek gaan tijdens de coronacrisis?

Speciale vorm van ethiek: Sociale filosofie

• Wat is een rechtvaardige samenleving?

• Is het goed dat het RIVM zo’n grote rol speelt bij beslissingen over de samenleving?

• Is het democratisch dat de regering noodmaatregelen treft?

3.) Wat mag ik hopen? Metafysica

• Wat is werkelijkheid?

• Is tijd een subjectieve ervaring of bestaat de tijd ook los van ons?

• Besta jij net zo echt als de ik-persoon over wie je droomt?

4.) Wat is de mens? Wijsgerige antropologie

• Is de mens een dier dat kan denken?

• Is de mens niet meer en niet minder dan een ingewikkelde computer?

• Zijn wij vrij of juist niet?

En dan heb je nog

Esthetica

• Wat is schoonheid?

• Vind je Eefje de Visser (of Drake, of Duncan Laurence, of Beethoven) goed of is ze goed?

• Schildert Vincent van Gogh iets individueels of iets universeels?

Logica

• Welke redeneringen zijn geldig?

• Welke vooronderstellingen bepalen jouw gedachten?

• Zijn jouw redeneringen logisch?

Afsluiting:

• Vragen?
• Wat vonden jullie van de les?
• Huiswerk: deel één van de reader lezen en bijbehorende opdrachten maken.