15 april

• Grieks
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Studiewijzer Week 16

• Controleer 23A.
  
• Maak taaloefening A.
• Lees: Het burgerrecht & De Volksvergadering

De Optativus

• Naast de indicativus (aantonende wijs), imperativus (gebiedende wijs), conjunctivus (aanvoegende wijs) kent het Grieks nog de optativus (‘wensende’ wijs).
• De optativus is te herkennen aan de toevoeging -οι(η), -ει(η)of -αι(η) achter de tijdsstam.
• Leer de rijtjes uit het boek.

De Optativus in de bijzin

• ‘Vervangende’ optativus.
• De optativus wordt vooral in bijzinnen gebruikt, als de bijbehorende hoofdzin in een verleden tijd staat. 
• De optativus ‘vervangt’ dan de indicativus of conjunctivus die gebruikt zou zijn, als de hoofdzin betrekking had op het heden of de toekomst. Vandaar dat deze optativus in bijzinnen de ‘vervangende’ optativus wordt genoemd. 
• Hij komt in de volgende bijzinnen voor:
  

De Optativus in de bijzin

 1. Bijzinnen van doel:

κήρυκες προυπέμποντο, ἵνα κηρύττοιεν τάδε
herauten werden vooruitgezonden om dit bekend te maken.

2. ὅτι/ὡς-bijzinnen ná werkwoorden van ‘zeggen’, ‘menen’, ‘denken’:

ἐπείθοντο, ὡς ἡ γυνὴ εἴη ἡ θεός
zij geloofden dat de vrouw de godin was.

De Optativus in de bijzin

 3. Afhankelijke vragen

ἤρετο ποῦ εἴη

hij vroeg waar hij was.

ἠρόμεθα τί πράττοιμεν

wij vroegen wat we moesten doen (ter vervanging van de conjunctivus dubitativus).

De Optativus in de bijzin

4. Bijzinnen van vrees 

Bijzinnen van vrees worden ingeleid door μή (‘dat’) waarin de conjunctivus of de (‘vervangende’) optativus staat.

ἔδεισαν, μὴ συλληφθεῖεν
zij waren bang, dat ze gevangen genomen zouden worden.

Let op: μή + conjunctivus/optativus na werkwoorden van vrees vertaal je met ‘dat . . .’

DE OPTATIVUS POTENTIALIS

De optativus wordt niet alleen in de bijzin als ‘vervangende’ optativus gebruikt, maar ook in de hoofdzin in combinatie met het woordje ἄν.
De optativus met ἄν geeft aan dat de spreker/schrijver meent dat een situatie onder bepaalde omstandigheden kan plaatsvinden.

DE OPTATIVUS POTENTIALIS

Deze optativus wordt optativus potentialis genoemd. In de bijzin met εἰ ‘als, stel dat’ staat de optativus zonder ἄν!

βέλτιον ἂν εἴη, εἰ μὴ πάντες οἱ πολῖται ἐξ ἴσης λέγοιεν
het zou beter zijn, als niet alle burgers op voet van gelijkheid zouden spreken.
De optativus met ἄν vertaal je meestal met ‘zou’, soms met ‘zou kunnen’.

DE OPTATIVUS POTENTIALIS

Onthoud:

De optativus met ἄν geeft een potentialis weer en moet je vertalen met ‘zou’, soms met ‘zou kunnen’.

DE OPTATIVUS ALS WENS

De optativus zonder ἄν in een hoofdzin drukt een wens uit. 

Deze optativus wordt vaak ingeleid door εἴθε of εἰ γάρ.
De ontkenning is μή:

εἴθε δέχοισθε εὖνοι Πεισίστρατον
mogen jullie Peisistratos welgezind ontvangen.
Deze wens wordt als vervulbaar voorgesteld. Daarom wordt hij wel de wens-optativus genoemd.

Gebruik van de optativus (samenvatting)

1. In de bijzin als vervanger van indicativus of conjunctivus. 

2. In de hoofdzin met ἄν als potentialis (vaak met bijzin met εἰ zonder ἄν).

3. In de hoofdzin zonder ἄν als wens (vaak met εἴθε of εἰ γάρ).

Vragen? 

• [e-mail]