5.4 - Het zenuwstelsel VH

• Biologie
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

Thema 5: Waarneming, gedrag en regeling

Basisstof 4: zenuwstelsel

Vandaag

- Herhaling ( 5 min )

- Uitleg (15 - 20 min)

- Toets inplannen (5 min)

- Toets thema 4 bespreken (20 - 30 min)

- Werktijd + huiswerk check ( 30 - 40 min )

- Afsluiting ( 5 min )

Uit welke 4 lagen bestaat de huid?

Wat is bijziend?

Iemand die verziend is draagt ... lenzen.

1. + lenzen
2. - lenzen

Hoe werkt een zintuig? gebruik de volgende begrippen: prikkel, impuls en zenuw.

Wat moet je weten van basisstof 4?

- Je kunt de bouw en functies van het zenuwstelsel beschrijven.

- Je kunt de bouw van zenuwcellen en zenuwen beschrijven.

Havo/vwo:

- Je kunt een reflexboog beschrijven.

Zenuwstelsel

Het zenuwstelsel bestaat uit het centrale zenuwstelsel en de zenuwen. De zenuwen zijn verbonden met alle lichaamsdelen. Het centrale zenuwstelsel bestaat uit de hersenen en het ruggenmerg.

Welke botten beschermen het ruggenmerg?

1. de wervelkolom
2. de ribben
3. schouderblad
4. borstbeen

Zenuwen

Delen van het hoofd en de hals zijn door zenuwen rechtstreeks verbonden met de hersenen. Delen van de romp en van de ledematen zijn door zenuwen verbonden met het ruggenmerg. Via zenuwen in het ruggenmerg worden impulsen naar de hersenen geleid. 

Werking van het zenuwstelsel

Zenuwstelsel

Het zenuwstelsel heeft dus twee functies:

• verwerken van de impulsen die van de zintuigen af komen

• regelen van de werking van spieren en klieren

Een klier is een orgaan die een bepaalde stof aanmaakt. 

Geef een voorbeeld van een klier.

Zenuwcellen

Het cellichaam van een zenuwcel is het deel waarin zich de celkern bevindt. De cellichamen van zenuwcellen liggen in of vlak bij het centrale zenuwstelsel.

De uitlopers geleiden de impulsen.

Havo / vwo 

verlengde instructie

Vmbo-t/havo start nu met de opdrachten van basisstof 4, dit doe je in stilte, vragen mag je stellen na de uitleg.

Reflexboog

Bij een bewuste reactie gaan er eerst impulsen van je zintuigen naar je hersenen. Je wordt je bewust van de prikkels die je zintuigen opvangen. Je beslist hoe je wilt reageren, waarna impulsen van je hersenen naar je spieren gaan. Je spieren trekken samen en je reageert.

Reflexboog

Bij een reflex gaan de impulsen niet via je hersenen (behalve bij reflexen die in je hoofd plaatsvinden, zoals watertanden). Een reflex is een vaste, snelle, onbewuste reactie op een bepaalde prikkel. Voorbeelden van reflexen zijn de terugtrekreflex, de ooglidreflex en de pupilreflex.

Reflexboog

Door het hete water op je hand ontstaan impulsen in zintuigcellen in je huid. Deze impulsen worden via zenuwcellen naar je ruggenmerg geleid. In het ruggenmerg en in de hersenen liggen schakelcellen. Dit zijn zenuwcellen die impulsen geleiden binnen het centrale zenuwstelsel (van de ene zenuwcel naar de andere). De schakelcellen in het ruggenmerg geleiden de impulsen direct door naar zenuwcellen van de armspieren. Hierdoor trekken je armspieren zich samen, waardoor je je arm terugtrekt.

Werktijd

- Opdrachten van basisstof 4 maken

- Vragen stellen over basisstof 1 tm 3

- Samenvatten

- Biologie met Joost