ALLES MOET BETER les 1: Overdrijving

• Culturele en kunstzinnige vorming
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

ALLES MOET BETER!

Op deze omslagfoto is een postercampagne van de punkband Hang Youth te zien. Dit is een campagne voor hun album "Alles moet beter" (2020).

Op het album komen verschillende maatschappelijke kwesties aan bod op een manier die je zou verwachten van een linkse punkband. 

ALLES MOET BETER

Opdracht 103 (Madhouse)

Maak in met groep een activistisch kunstwerk waarbij je gebruik maakt van overdrijving of het buiten de context plaatsen van een genormaliseerd onderwerp.

Discipline staat vrij, documentatie verplicht.

Tijdens het proces komt er een doe-dag, waar je je skills kan verbreden of verdiepen ten goede van jullie kunstwerk!

Wat is een activistisch kunstwerk?

Kunstwerk met een (maatschappelijk) geëngageerd doel: je wilt iets teweeg brengen. 

Wordt vaak ingezet als middel om iets te bereiken.

Niet amusement maar engagement (niet voor vermaak).

Wat is het plan?

Open jouw boekje! 

Blader door het boekje heen.

Kan jij al tactieken vinden?

Dit is het moment om met de leerlingen door het boekje heen te bladeren. Belicht alle onderdelen en vertel de planning.

Vertel ook de verschillende tactieken die in het boekje beschreven staan!

In de volgende dia's behandelen we een aantal kunstwerken van verschillende disciplines. Alle makers zijn geëngageerd: ze zetten zich door middel van kunst in voor iets wat zij belangrijk vinden. De boodschap staat vaak boven de esthetiek. 

Tinkebell

Tinkebell heeft met haar kunstwerken en -acties vaak commotie veroorzaakt. 

In dit filmpje begint Tinkebell met de uitleg: "Er is zoveel aan de hand in deze wereld. Mensen zitten voor de televisie en hebben het idee dat ze niets kunnen en ik geloof dat dat niet waar is. Ik denk dat je als individu ontzettend machtig kan zijn op het moment dat je van die stoel af komt." "Ik ben eigenlijk de norm aan het beschouwen. Dingen die wij als normaal zien [...], die probeer ik uit te vergroten of uit de context te plaatsen, waardoor we er beter naar gaan kijken."

Dit is de introductie voor de opdracht: "Alles moet beter!". 

In het filmpje begint Tinkebell met de uitleg: "Er is zoveel aan de hand in deze wereld. Mensen zitten voor de televisie en hebben het idee dat ze niets kunnen en ik geloof dat dat niet waar is. Ik denk dat je als individu ontzettend machtig kan zijn op het moment dat je van die stoel af komt." "Ik ben eigenlijk de norm aan het beschouwen. Dingen die wij als normaal zien [...], die probeer ik uit te vergroten of uit de context te plaatsen, waardoor we er beter naar gaan kijken."

Benoem hier de twee tactieken nogmaals. 

Tactiek 1: OVERDRIJF!

Iets wat als normaal wordt gezien kan heel lastig als iets abnormaals worden gezien. Door middel van overdrijving van iets 'normaals' kan je mensen daarover laten nadenken.

 

Al deze kunstenaars gaan over de streep van wat wij vaak als acceptabel zien. 

Tinkebell past iets wat normaal is toe in een andere context en maakt hierdoor een totaal bizarre situatie. 

Dominique maakt met zijn website geertwilderswebshop.nl ook een overdreven statement van iets wat normaal wordt gezien. 

Lil' Nasx maakte een videoclip die veel ophef veroorzaakte. Vraag de leerlingen of ze weten waarom dat zo was.

Wat is normaal én niet normaal?

In deze clip is muziek te horen van de rapper Fresku. Fresku belicht in zijn nummer een belangrijk onderwerp: discriminatie op de Nederlandse tv. Op een ludieke wijze overdrijft hij hier de houding van de Nederlandse televisiekijkende mensen t.o.v. de 'niet witte' Nederlanders. 

In de clip is een man te zien die wordt geaaid door een stereotyperende groep witte Nederlanders. Hij doet alles voor de lof van deze Nederlanders (vandaar de naam Witlof). 

Aan de tafel hangen gezichten van de niet witte Nederlanders die op dat moment wel op tv te zien zijn: in de clip wordt duidelijk wat daarmee bedoeld wordt.

--> Als je aan het Nederlandse plaatje voldoet, dan mag je op TV.

In deze video is een performance te zien van Fossil Free Culture. Fossil Free culture heeft als doel om Shell uit de culturele sector te drijven. Veel musea worden nog gesponsord door Shell en zijn daardoor mede verantwoordelijk voor de macht die Shell heeft. 

Door middel van esthetische performances brengen ze hun boodschap onder de aandacht: laat Shell vallen als sponsor! 

Belangrijk bij deze performances is de esthetiek. Wat ze doen zorgt er vaak voor dat ze gearresteerd kunnen worden. Hoe mooier en rustiger hun performance is, hoe kleiner de kans dat ze worden weggestuurd en hoe groter de kans dat het publiek blijft kijken.

Fossil Free culture zoekt voor hun performances of acties meestal iets van het bedrijf dat tegen hun gebruikt kan worden. Ten tijde van deze performance is er een tentoonstelling te zien omtrent 'unspoiled landscapes'. FFC laat d.m.v. deze performance zien dat het  Van Gogh museum juist langzaam meehelpt met het verwoesten van bossen, een contradictie op de tentoonstelling. Door de overdrijving van de situatie (is Van Gogh bijvoorbeeld wel écht schuldig?), brengen ze de wrange situatie in het daglicht. 

Tentoonstelling: 07.07.2017 - 10.09.2017: Van Gogh, Rousseau, Corot: In het bos 

In deze video is een performance te zien van Fossil Free Culture. Fossil Free culture heeft als doel om Shell uit de culturele sector te drijven. Veel musea worden nog gesponsord door Shell en zijn daardoor mede verantwoordelijk voor de macht die Shell heeft. 

In deze clip schildert Fresku zijn gezicht wit. Zwarte Nederlanders werden (en worden) veel minder gedraaid op de radio. Fresku spreekt in zijn clip over het laten varen van je waarden en cultuur, om maar op de radio te komen. Op het beeld maakt hij zichzelf langzaam wit: een sterk beeld wat heel duidelijk weergeeft wat er bedoeld wordt. 

Door het symbolisch wit schilderen van zijn gezicht gaat hij in op de 'stille wens' van de radiostations: verander jezelf compleet (a.k.a. verander eerst alles aan jezelf, wordt meer 'wit', dan maak je misschien een kans, etc.). Door overdrijving hiervan wordt deze schrijnende situatie nog harder belicht. 

ALLES MOET BETER

Opdracht 103 (Madhouse)

Maak in met groep een activistisch kunstwerk waarbij je gebruik maakt van overdrijving of het buiten de context plaatsen van een onderwerp.

Discipline staat vrij, documentatie verplicht.

Tijdens het proces komt er een doe-dag, waar je je skills kan verbreden of verdiepen ten goede van jullie kunstwerk!

Negatief v.s. positief

Als er tijd over is, doen we deze oefening!