Les 3.7 Verwantschap

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Les 3.7 Verwantschap

Even herhalen

Kun je een voorbeeld noemen van een diersoort dat door natuurlijke selectie is geëvalueerd?

Hoofdhaar groeit bij de kruin een bepaalde kant op (zie afbeelding). De groeirichting is erfelijk bepaald. Het gen voor de groeirichting naar rechts is dominant (G).

Een man en een vrouw krijgen een kind. De man is heterozygoot voor de groeirichting van het haar. Bij de vrouw groeit het haar naar links.

Maak het kruisingsschema.

Moeder

Vader

G

g

g

g

Gg

Gg

gg

gg

Leg in je eigen woorden uit wat dominant en recessief is:

Wanneer ben je homozygoot voor een eigenschap?

Leg in je eigen woorden uit wat 'survival of the fittist' betekent?

Nummer 5 en 6 in de stamboom zijn beiden heterozygoot voor het gen dat taaislijmziekte veroorzaakt. Ze krijgen nog een dochter.

Hoe groot is de kans dat deze dochter geen taaislijmziekte heeft?

Sleep het vinkje naar het goede antwoord.

0%

25%

50%

75%

100%

Leerdoelen

•  Je kunt uitleggen en wat fossielen hebben bijgedragen aan de evolutietheorie

• Je kunt uitleggen dat overeenkomsten in de bouw van organen, de bouw van cellen en die samenstelling van stoffen in cellen duiden op verwantschap

Fossielen

• Versteende overblijfselen van organismen of afdrukken van organismen in gesteenten

• Uit gevonden fossielen blijkt dat in de loop van de evolutie soorten zijn ontstaan, veranderd en of verdwenen
  

Versteende afdruk

Versteend organisme

Verwantschap

•  Soorten die een gemeenschappelijke voorouder hebben, vertonen verwantschap

Zoeken naar verwantschap door te kijken naar overeenkomst in:

• de bouw van organen
• processen in cellen 
• samenstelling van stoffen in cellen

Overeenkomst bouw organen

Rudimentaire organen

• Resten van een orgaan waar de voorouder veel aan had.

• De functie van het orgaan langzaam verdween .

• Het orgaan verdween ook langzaam.

Rudimentaire organen

Overeenkomsten in cellen

In cellen vinden processen plaats zoals :

• celdeling 
• verbranding

Bij bijna alle organismen verlopen deze processen op dezelfde manier. Ook deze overeenkomst is een bewijs voor verwantschap.

Stoffen in cellen

• DNA 
• eiwitten 

Hoe meer deze stoffen bij twee soorten organismen overeenkomen, des te korter is het geleden dat hun gemeenschappelijke voorouder leefde.

Evolutionaire stamboom

Door al het DNA van organismen te vergelijken kan een stamboom van de verwantschap worden opgesteld.

Dat noem je een evolutionaire stamboom.

Maken

Blz. 208

opdr. 1 t/m 8

VOLGENDE WEEK TOETS!!