2 De Sovjet-Unie en de Verenigde Staten - 3 De Verenigde Staten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

h2 les 1

De Sovjet-Unie en de Verenigde Staten

2

Tijd van wereldoorlogen 1900-1950

3 - De Verenigde Staten

In Rusland grijpen de bolsjewieken de macht

de communistische regering van Rusland verdeelt het land onder boeren

In de Sovjet-Unie treedt het eerste vijfjarenplan in werking

Stalin laat ongehoorzame boeren vermoorden of gevangenzetten

Lenin moet erkennen dat zijn economische maatregelen te ver gaan

Wat past bij een totalitaire staat? de regering:

1. Helpt arbeiders en bezitloze boeren en bestrijdt ondernemers en boeren met bezit.
2. staat niet toe dat burgers vrij zijn, op economisch, politiek en cultureel gebied
3. streeft naar totale vrijheid voor alle leden van de samenleving
4. zorgt voor meer gelijkheid en rechtvaardigheid voor iedereen

Bedrijfjes worden samengevoegd en gemeenschappelijk bezit

Bedrijven worden eigendom van de staat

Burgers worden in de gaten gehouden

De regering geeft leiding aan de economie

Onschuldigen worden veroordeeld

Publicaties worden verboden

Censuur

Collectiviseren

Geheime politie

Nationaliseren

Planeconomie

Schijnproces

h2 les 1

Leerdoelen

Tijd van wereldoorlogen 1900-1950

• Je kunt uitleggen dat immigratie belangrijk is voor de geschiedenis van de Verenigde Staten
• Je kunt de belangrijkste kenmerken noemen van de Amerikaanse Democratie
• Je kunt uitleggen wat een vrijemarkteconomie is

h2 les 1

Land van immigranten

Tijd van wereldoorlogen 1900-1950

Sinds 1492 trekken mensen uit Europa naar de 'Nieuw Wereld' (Noord-Amerika).

Dit ging ten koste van de inheemse bevolking. Hun culturen werden verdreven en velen stierven door 'Europese' ziektes en/of geweld.

Begin 17e eeuw stichtten Engelsen aan de oostkust van Noord-Amerika verschillende koloniën. In 1776 scheidden deze kolonies zich af van het Britse Rijk en vormden een onafhankelijke staat; de Verenigde Staten.

Deze onafhankelijkheid bracht vrijheid voor de witte inwoners van de VS. Voor de vele slaven veranderde er tot 1863 weinig.

Je kunt uitleggen dat immigratie belangrijk is voor de geschiedenis van de Verenigde Staten

h2 les 1

Land van immigranten

Tijd van wereldoorlogen 1900-1950

Ondertussen breidde  de VS hun grondgebied uit, totdat ze begin 20e eeuw een groot deel van Noord-Amerika omvatten.

In de 19e en 20e eeuw groeide het aantal immigranten uit Europa zeer sterk. Velen hoopten in de VS een beter leven op te kunnen bouwen.

Je kunt uitleggen dat immigratie belangrijk is voor de geschiedenis van de Verenigde Staten

Deze video is niet meer beschikbaar

Welke video was dit?

h2 les 1

Amerikaanse democratie

Tijd van wereldoorlogen 1900-1950

Lees blz. 80. Wat zijn de belangrijkste kenmerken van de Amerikaanse democratie?

• Individuele vrijheid is het allerbelangrijkst!
• Parlementaire democratie - de bevolking kiest bestuurders, onder wie het staatshoofd (president)
• Elke vier jaar presidentsverkiezingen
• In het begin alleen vrije mannen met landbezit kiesrecht, in de 19e eeuw krijgen ook armere mannen inspraak.
• Vanaf 1920 algemeen kiesrecht, ook vrouwen mogen nu stemmen
• Ook de zwarte bevolking kreeg kiesrecht, maar door bepaalde eisen (bijvoorbeeld kunnen lezen) werd een aanzienlijk deel van de zwarte bevolking nog uitgesloten.

• Door WOI werd de macht van de VS groter. Zij hadden de oorlog gewonnen en hun economie lag niet zoals die van de Europese landen, in puin. Engeland was nog altijd het machtigste land op aarde, maar de VS waren hard op weg Engeland in te halen.

Je kunt de belangrijkste kenmerken noemen van de Amerikaanse democratie

h2 les 1

De vrijemarkteconomie

Tijd van wereldoorlogen 1900-1950

Ook op economisch gebied vonden Amerikanen vrijheid van groot belang: de overheid moest zich zo min mogelijk met de economie bemoeien.

Amerikanen vertrouwden op de wet van vraag en aanbod. De markt bepaalt wat fabrikanten gaan produceren. Bedrijven concurreren met elkaar, goed voor innovatie en zorgt voor lage prijzen!

Wat goed is voor mij is goed voor ons allemaal! (Adam Smith).

Omdat de markt zelf bepaalt wat nodig is, moet de overheid zich daar zo min mogelijk mee bemoeien. Dus zo min mogelijk afspraken over loon, werktijden en belastingen. We noemen dit een vrijemarkteconomie.

Je kunt uitleggen wat een vrijemarkteconomie is

h2 les 1

De vrijemarkteconomie

Tijd van wereldoorlogen 1900-1950

Deze vorm van vrijheid bood Amerikaanse ondernemers grote kansen. Wie een slim idee had en goed kon organiseren, kon in korte tijd een fortuin verdienen. 

De Amerikaanse droom - van krantenjongen tot miljonair!

De VS werd gezien als het land met de onbegrensde mogelijkheden. Iedereen had een kans om zich op te werken.

In de praktijk bleef de Amerikaanse droom voor de meeste mensen precies dat, een droom. De meeste Amerikanen moesten hun leven lang hard werken voor de kost.

Je kunt uitleggen wat een vrijemarkteconomie is

West side story - America (2021)

h2 les 1

De vrijemarkteconomie

Tijd van wereldoorlogen 1900-1950

De economische vrijheid had ook een keerzijde: er was weinig steun voor mensen met pech. Zij vervielen gemakkelijk in armoede.

In Europa werd dit voorkomen door sociale wetten in te voeren. In de VS gebeurde dat nauwelijks.

Dit kwam voornamelijk omdat de vrijemarkteconomie jarenlang erg goed werkte. De meeste mensen hadden het relatief goed en konden zich enige luxe veroorloven, zoals een auto.

Werklozen hadden vaak snel weer een baan. 

Het socialisme kreeg in de VS dan ook niet veel aanhang.

Je kunt uitleggen wat een vrijemarkteconomie is

h2 les 1

Leerdoelen

Tijd van wereldoorlogen 1900-1950

• Je kunt uitleggen dat immigratie belangrijk is voor de geschiedenis van de Verenigde Staten
• Je kunt de belangrijkste kenmerken noemen van de Amerikaanse Democratie
• Je kunt uitleggen wat een vrijemarkteconomie is