3 - oefenen met woordkeuze/toon van de tekst

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Welkom! Of je wat kunt doen? Zeker!

1. Zoek je plek op.
2. Leg je schrift, pen, potlood en markeerstift klaar.
3. Doe je jas uit en hang deze op de kapstok.
4. Zet je tas op de grond.

Jas uit: in kluisje, aan kapstok of op rugleuning stoel.

'Je ding'

- flesje vullen

- naar toilet

- spullen uit kluisje

- boek uit mediatheek

Een verschrikkelleuke les

Vraag 1

"Maar wat moeten we eigenlijk vinden van de woordgrap: laagste vorm van humor of briljante satire?"

Wat is volgens Beets het antwoord op deze vraag?

"Maar wat moeten we eigenlijk vinden van de woordgrap: laagste vorm van humor of briljante satire?"
Wat is volgens Beets het antwoord op deze vraag?

Antwoord:

Beets erkent dat woordgrappen vaak flauw zijn maar ziet dat ook als kracht om de draad te kunnen steken met hoe serieus mensen zichzelf nemen.  

In de tekst worden meerdere redenen genoemd waarom een puzzel thuishoort in een krant. Noteer ze allemaal en nummer ze.

antwoord:

1. Je gaat een ander soort relatie aan met de krant die voor je op tafel ligt.

2. Ze contrasteren fijn met het nieuws.

3. Ze zijn een mogelijkheid om speels met het nieuws om te gaan.

4. Plat vermaak (r. 58)?

‘Een schril contrast met de vragen des levens.’
Leg uit wat de schrijver met die zin bedoelt.

antwoord:

Grote levensvragen hebben geen antwoorden die overzichtelijk, logisch en ondubbelzinnig zijn, maar voor puzzels geldt dat wel.

Een verschrikkelleuke les

Foto: Joost van den Broek

Vandaag

Woordkeuze

"Toon van de tekst"

Toon van de tekst

"Er is een aantal redenen om je te verwonderen over deze redenering." 

"Fijn hoor, die grote schoonmaak in Den Haag." 

"Telkens wanneer een klimaatactivist in het nieuws opduikt, kan je erop rekenen dat er vroeg of laat iemand opstaat om de vermeende hypocrisie van de activist aan de kaak te stellen. Hoe kan je immers iemand die zich bekommert om het klimaat serieus nemen als die in het bezit is van een plastic broodtrommel, polyester rugzak en een plastic camera met nylon straps?"

Toon van de tekst

In examenteksten is de toon vaak kritisch/ironisch/sarcastisch

Wat houden ironie en sarcasme in? Overleg in tweetallen en zoek op internet naar de betekenis + een goed voorbeeld

Een verschrikkelleuke les

Foto: Joost van den Broek

Een schrijver kan woorden kiezen om een mening kracht bij te zetten. 

Vraag: citeer vier woorden of woordgroepen uit de tekst die Wittemans afkeer van  woordspelingen kracht bij zetten. 

citeer vier woorden of woordgroepen uit de tekst die Wittemans afkeer van woordspelingen kracht bij zetten.

antwoord:

‘vervelend’, ‘lollige’ (want ironisch bedoeld), ‘vergeven van’, ‘misbruikt’, ‘akelige’, ‘verwerpelijk’ ‘Boosdoener’.

'Overstelpende hoeveelheid' 

'pijnlijke'

Citeer twee zinnen waarin ironie is gebruikt.

antwoord:

"En dan al die lollige krantenkoppen.."

"Dat is toch geen leven? Ik voel me zo eenzaam tussen al die mensen die woordspelingen wel leuk vinden."

Een verschrikkelleuke les

Foto: Joost van den Broek

‘Bonaparte, boon apart; dat was niet leuk, dat was 'verschrikkeleuk' een door Kees van Kooten gemunte term, óók een woordspeling trouwens, dus fout, fout, fout, al dekte de vlag wél de lading.’ Regel 14 – 19.

Leg uit wat de schrijver bedoelt met de opmerking dat de vlag wel de lading dekte.

Leg uit wat de schrijver bedoelt met de opmerking dat de vlag wel de lading dekte.

antwoord:

Sylvia Witteman bedoelt met de opmerking dat het woord ‘verschrikkeleuk’ een woordspeling is en dat het woord tevens uitdrukt dat een woordspeling verschrikkelijk/ verwerpelijk is terwijl hij leuk bedoeld is/ alleen op een verschrikkelijke manier leuk is. 

Een kritische lezer kan in de onderbouwing van de bewering dat per ongeluk gemaakte woordspelingen wel leuk zijn een drogredenering herkennen. De auteur gebruikt een: onjuiste oorzaak-gevolg, onjuiste vergelijking, onjuiste voorbeelden, onjuiste kenmerk of eigenschap, onjuiste voordelen of nadelen.

antwoord:

Onjuiste voorbeelden. Dit zijn voorbeelden van zinnen die ambigue zijn, dit zijn geen woordspelingen.

Wisse Beets en Sylvia Witteman leggen beide een link tussen woordspelingen en taal.
Leg uit wat het verschil in opvatting is tussen Beets (regel 95 t/m 115) en Witteman (regel 1 t/m 20) als het gaat om de relatie woordspelingen en taal. Gebruik een signaalwoord om de tegenstelling uit te drukken.

antwoord:

Onjuiste voorbeelden. Dit zijn voorbeelden van zinnen die ambigue zijn, dit zijn geen woordspelingen.