Grammatica persoonsvorm, zinsdelen, onderwerp, gezegde

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

Grammatica

Persoonsvorm

Zinsdelen

Onderwerp

Gezegde

Persoonsvorm (pv)

Is altijd één werkwoord. Een werkwoord vertelt wat iemand doet of kan doen. 

Kun je op twee manieren vinden:

1. Andere tijd: pv verandert

2. Veranderen van enkelvoud naar meervoud of andersom 

Voorbeeld

De leerling luistert goed

1. Andere tijd: De leerling luisterde goed.

2. Enkelvoud/meervoud: De leerlingen luisteren goed. 

Zinsdelen 

Een zin bestaat uit zinsdelen. 

Ieder zinsdeel past voor de persoonsvorm.

Hoe:

1. Zoek de persoonsvorm

2. Verander de zin  

De leerling zoekt vandaag de zinsdelen

1. Zoek de persoonsvorm en zet er streepjes naast

De leerling / zoekt / vandaag de zinsdelen

2. Alles dat voor de persoonsvorm staat is al een zinsdeel

De leerling / zoekt / vandaag de zinsdelen

3. Probeer de rest voor de persoonsvorm te plaatsen door de zin te veranderen:

- Vandaag / zoekt / de leerling / de zinsdelen

- De zinsdelen / zoekt / de leerling / vandaag

Onderwerp (o)

* Kan uit één of meer woorden bestaan, bijvoorbeeld:
Ik, het meisje, de aardige leerling uit klas 1B
* Hoort bij de persoonsvorm
* Vind je door de vraag te stellen wie/wat + pv

Onderwerp

Voorbeeld:

Lieke belt in de pauze met haar moeder 

PV = belt

Vraag: Wie belt?

Antwoord: ....

Onderwerp

Voorbeeld

In de klas hangen mooie gedichten

PV = hangen

Vraag: Wat hangen?

Antwoord: .......

Gezegde (gez)

* Bestaat uit meerdere werkwoorden

* Zijn alle werkwoorden in de zin, dus ook de pv

*  De woorden 'te' en 'aan het' horen er ook bij, bijvoorbeeld:

Mevrouw Schuitema staat met mevrouw Pijpker te praten

Mevrouw Pijpker is met mevrouw Schuitema aan het praten

* Kunnen splits werkwoorden zijn, zoals:

Ik denk na = nadenken

Hij belt zijn vriendin op = opbellen

Samenvatting van de les

Persoonsvorm vind je door?

Hoe vind je de zinsdelen?

Onderwerp vind je door?

Wat is het gezegde?

Wat is de persoonsvorm?

Mevrouw Schuitema geeft deze les

1. Mevrouw Schuitema
2. les
3. geeft
4. deze

Wat is de persoonsvorm?

Mevrouw Pijpker zit achter in de klas

1. Mevrouw Pijpker
2. achter in
3. de klas
4. zit

Wat is de persoonsvorm?
De docenten vergaderen over de rapporten

1. De docenten
2. de rapporten
3. vergaderen
4. over

Welke vraag moet je stellen om het onderwerp te vinden?
In de pauze zijn wij buiten

1. Wat zijn?
2. Wie zijn?

Welke vraag moet je stellen om het onderwerp te vinden?
In de kantine staan tosti ijzers

1. Wat staan?
2. Wie staan?

Welke vraag moet je stellen om het onderwerp te vinden?
Morgen moet ik vroeg opstaan

1. Wie moet?
2. Wat moet?

Wat is het onderwerp?
De leerlingen doen mee aan een quiz

1. een quiz
2. doen
3. De leerlingen
4. mee

Wat is het onderwerp?
De quiz is best lastig

1. best
2. De quiz
3. is
4. lastig

Wat is het onderwerp?
We gaan nog een onderdeel behandelen

1. gaan
2. onderdeel
3. behandelen
4. We

Wat is het gezegde?
Jullie gaan deze vraag beantwoorden

1. gaan
2. beantwoorden
3. gaan beantwoorden
4. Jullie

Wat is het gezegde?
Lieke staat nog steeds te bellen

1. bellen
2. staat te bellen
3. staat
4. te bellen

Wat is het gezegde?
Jesper denkt nog even na over de vraag

1. denkt
2. nog even
3. de vraag
4. denkt na

Wat is het gezegde?
Maikel is de hele dag aan het gamen

1. Is
2. is gamen
3. gamen
4. is aan het gamen

Wat is het gezegde?
De les is bijna afgelopen

1. is afgelopen
2. afgelopen
3. bijna
4. is

Ik begrijp hoe ik de persoonsvorm kan vinden in de zin

1. Ja
2. Een beetje
3. Nog niet zo goed

Ik begrijp hoe ik de zinsdelen moet zoeken

1. Ja
2. Een beetje
3. Nog niet zo goed

Ik begrijp hoe ik het onderwerp kan vinden in de zin

1. Ja
2. Een beetje
3. Nog niet zo goed

Ik begrijp hoe ik het gezegde kan vinden in de zin

1. Ja
2. Een beetje
3. Nog niet zo goed

Wat vond je van deze les?

1. Leuk
2. Saai
3. Gewoon