Herhaling HC Britse Rijk en tijdvak 5-10

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Herhaling HC Britse Rijk en tijdvak 5-10

Aan het hof van de Azteekse keizer Motecuhzoma maakte de Spaanse ontdekkingsreiziger Hernán Cortés kennis met 'xocolatl', gemaakt van cacao en pepers. 

Duitse soldaten kregen bij hun inval in Polen zogenaamde 'Tankchocolade', een drug die vermoeidheid tegenging. 

Het bedrijf Cadbury stuurde Britse soldaten in de loopgraven van Noord-Frankrijk chocolade als kerstgeschenk. 

In de Engelse stad Bristol opende het bedrijf Anna Fry & Son de eerste fabriek waar met stoommachines op grote schaal chocolade werd geproduceerd.

Kort na het ontstaan van de driehoekshandel werd chocolade geïntroduceerd in Engeland, waar het onder andere werd gebruikt om de effecten van rijkelijk alcoholisch drankgebruik tegen te gaan. 

Tijdens de onafhankelijkheidsoorlog van de Noord-Amerikaanse koloniën werden de soldaten soms betaald met cacaobonen. 

Britse Rijk Deelvraag 1

Ontdekking en kolonisatie van Amerika door de Engelsen.

Pilgrim fathers

Vestings- en plantagekoloniën.

Verlichting en onafhankelijkheidsoorlog

Maak de overhoringsvragen bij deelvraag 1

Bron

Op 21 mei 1607 schrijft een Engelse kolonist in Amerika over een ontmoeting met de inheemse bevolking:

Maar in aanwezigheid van beide stamhoofden bleek dat we twee kogelzakken misten met kogels en divers speelgoed [gebruikt voor de handel met de inheemse bevolking] erin. We klaagden bij de stamhoofden, die er onmiddellijk voor zorgden dat het allemaal werd teruggegeven. Ze hadden de kogels en het speelgoed echter verdeeld over minstens een dozijn mensen,

ook over diegenen aan de overzijde van het water. Eén van hen, die een mes had gestolen, bracht het op bevel van het stamhoofd terug, nog voordat wij het kwijt waren. Kapitein Newport1) bedankte de stamhoofden en beloonde de

dieven met het speelgoed dat ze hadden gestolen, maar hij behield de kogels. Hij maakte echter wel duidelijk dat het in Engeland de gewoonte was om de doodstraf te geven voor dergelijke overtredingen.

noot 1 Christopher Newport is de kapitein van het Engelse schip de Susan Constant, waarmee hij in 1607 kolonisten vervoert naar Amerika. 

Een conclusie:
Deze ontmoeting past bij de beginperiode van de Engelse aanwezigheid in Noord-Amerika.
Ondersteun deze conclusie door:
- aan te tonen dat deze ontmoeting past bij de beginperiode van de Engelse aanwezigheid in Noord-Amerika, waarbij je je antwoord ondersteunt met een verwijzing naar de bron, en
- zonder bron te verklaren waardoor kapitein Newport het niet verstandig vindt om de inheemse bevolking te bestraffen.

4 maximumscore 3

Voorbeeld van een juist antwoord is:

• De Engelsen streven ernaar de verhoudingen goed te houden /erkennen het gezag van de stamhoofden (door niet zelf in te grijpen) /streven naar handel met de inheemse bevolking (wat past bij de beginperiode van de Engelse aanwezigheid in Noord-Amerika), 1

• wat blijkt uit de beschrijving dat (een van de volgende): 1

 de mensen die gestolen hebben niet gestraft worden / beloond worden voor het teruggeven van de goederen.

 de Engelsen goederen bij zich hebben om te verhandelen met de bevolking.

 de inheemse bevolking bereid is spullen terug te geven.

 de stamhoofden worden bedankt.

• Kapitein Newport heeft de inheemse bevolking nodig om te overleven /is bang dat hij een conflict met de op dat moment nog talrijke inheemse bevolking niet zou winnen. 1

Opmerking

Alleen als het antwoord bij de eerste deelvraag met een juist argument aantoont dat de ontmoeting past bij de beginperiode van de Engelse aanwezigheid, wordt 1 scorepunt toegekend aan een daarbij passende verwijzing naar de bron. 

Britse Rijk Deelvraag 2

Handel met India (EIC)

Verovering en kolonisatie van India

Industrialisatie en afzetmarken in India

Begin opstand tegen kolonisatie

Maak de overhoorvragen van Deelvraag 2

bron 5

In 1858 laat koningin Victoria afkondigen dat:

Vanuit een groot vertrouwen in de loyaliteit, het vermogen en het oordeel van

onze trouwe en zeer geliefde neef en raadslid, landgraaf Charles John Canning, benoemen wij hem hierbij (…) tot onderkoning en gouverneur-generaal in en over onze gebieden [in India]. Om deze gebieden in onze naam te besturen, en in het algemeen om in onze naam en namens ons te handelen, met inachtneming van de bevelen en voorschriften die hij van tijd tot tijd zal ontvangen van ons. (…) Hierbij verkondigen we aan de inheemse vorsten van India dat alle verdragen met hen, gemaakt door de East India Company, door ons worden geaccepteerd en gehandhaafd en we verwachten eenzelfde houding van hun kant (…). We zullen de rechten, waardigheid en eer van inheemse vorsten respecteren en we wensen dat zij,

net als onze eigen onderdanen, welvaart en sociale vooruitgang zullen

verkrijgen, die alleen verzekerd kunnen worden door binnenlandse vrede en

goed bestuur.

Gebruik bron 5.
Uit de bron blijkt zowel verandering als continuïteit in het bestuur van India in 1858.
4p 9 Geef aan, telkens met een andere verwijzing naar de bron, welke
verandering en welke continuïteit dat is.

9 maximumscore 4

Voorbeeld van een juist antwoord is:

• Verandering: uit de bron blijkt dat India onder direct gezag van de

Britse regering komt (in plaats van onder de East India Company), 1

• omdat er een onderkoning wordt benoemd. 1

• Continuïteit: uit de bron blijkt dat de Britse regering gebruik blijft maken van het bestaande inheemse bestuur / de bestaande verhoudingen continueren, 1

• omdat het Britse bestuur (een van de volgende): 1

 de rechten van inheemse vorsten respecteert.

 de verdragen handhaaft die de East India Company met de

inheemse vorsten heeft gesloten. 

Britse Rijk Deelvraag 3

Oorzaken en gevolgen Industriële Revolutie

Economische, Politiek en sociaal

Verandering samenleving

Maak de overhoorvragen bij deelvraag 3

bron 6

In 1879 zegt de Britse parlementariër Lord Ashley, Earl of Shaftesbury, in een toespraak over de jaren 1830:

De andere [redenering] is het oude, vaak herhaalde en even vaak weerlegde argument dat het werk licht is. Licht! Ongetwijfeld is veel ervan licht, gemeten naar het uithoudingsvermogen van zo'n drie of vier minuten. Maar wat zegt u, heren, van continu zwoegen, in staande houding, in een giftige atmosfeer, gedurende dertien uur, met vijftien minuten rust? (…) Wel, ze [kinderen] worden onvolgroeid, kreupel, misvormd, nutteloos. Ik spreek over wat ik weet - ik zeg wat ik heb gezien. Toen ik in 1838 Bradford, in Yorkshire, bezocht, omdat ik de toestand van de kinderen wilde zien - want ik wist dat ze al op zeer jonge leeftijd in de kamgarenfabricage werkten (...) vroeg ik om een groep kreupelen en misvormden. In korte tijd werden er meer dan 80 verzameld op een grote binnenplaats. Het was slechts een steekproef van de hele massa. (…). Dit was het effect van langdurig zwoegen op het tere geraamte van kinderen op jonge leeftijd. Toen ik enkele jaren later Bradford bezocht, na de beperking van werkuren, riep ik op tot een soortgelijke tentoonstelling van kreupelen; maar God zij geprezen! er was er niet één te vinden in die uitgestrekte stad. 

Lord Ashley bekritiseert het industrieel kapitalisme.
3p 11 Geef aan:
 welk kenmerk van het industrieel kapitalisme de door Lord Ashley
genoemde misstanden veroorzaakt, en
 met een verwijzing naar de bron welke beleidsmaatregel van de Britse
regering uit de jaren 1830 Lord Ashley ondersteunt.

11 maximumscore 3

Voorbeeld van een juist antwoord is:

• Bij het industrieel kapitalisme wordt gestreefd naar het maken van zoveel mogelijk winst / naar het zo laag mogelijk houden van de (loon)kosten (waardoor de misstanden ontstaan die Lord Ashley beschrijft). 1

• Lord Ashley ondersteunt de Factory Acts, 1

• door te zeggen dat het terugbrengen/afnemen van de werkuren ervoor zorgt dat kinderen niet meer misvormd zijn. 1

Opmerking

Alleen als het antwoord bij de tweede deelvraag gaat over de Factory Acts,

wordt 1 scorepunt toegekend aan een daarbij passende verwijzing naar de

bron.