WEEK 2

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

HAVO 5

PERIODE 1 WEEK 2

KIJK EENS NAAR HET VOLGENDE BETOOG

POËZIE

BLZ.  8 T/M 16

we waren bij de ode gebleven

HEKELDICHT

• het tegenovergestelde van een lofzang of ode
• hekelverhalen zijn bij cabaretiers populair
• kijk maar eens naar Sjaak Bral

Gelegenheidsgedichten

DE MOEDER DE VROUW (Martinus Nijhoff)

Ik ging naar Bommel om de brug te zien
Ik zag de nieuwe brug. Twee overzijden
die elkaar vroeger schenen te vermijden,
worden weer buren. Een minuut of tien
dat ik daar lag, in 't gras, mijn thee gedronken,
mijn hoofd vol van het landschap, wijd en zijd -
laat mij daar midden uit oneindigheid
een stem vernemen dat mijn oren klonken.
Het was een vrouw. Het schip dat zij bevoer
kwam langzaam stroomaf door de brug gevaren.
Zij was alleen aan dek, zij stond bij 't roer,

en wat zij zong hoorde ik dat psalmen waren.
O, dacht ik, o, dat daar mijn moeder voer.
Prijs God, zong zij, Zijn hand zal u bewaren.

Sonnet van Jacques Perk

Klinkt helder op, gebeeldhouwde sonnetten,
Gij, kindren van de rustige gedachte!
De ware vrijheid luistert naar de wetten:
Hij stelt de wet, die úwe wetten achtte:

Naar eigen hand de vrije taal te zetten,
Is eedle kunst, geen grens, die haar ontkrachtte;
Beperking moet vernuft en vinding wetten;
Tot heerschen is, wie zich beheerscht, bij machte : -

De geest, in enge grenzen ingetogen,
Schijnt krachtig als de popel op te schieten,
En de aard, te boren en den blauwen hoogen:

Een zee van liefde in droppen uit te gieten,
Zacht, éen voor éen - ziedaar mijn heerlijk pogen....
Sonnetten, klinkt! U dichten was genieten. -

Ballade (kinderballade), maar bijvoorbeeld ook Heer Halewyn

ACROSTICHON - HET WILHELMUS

UITERLIJKE PRESENTATIE

BEELDSPRAAK METAFOREN

• als vergelijking
• a-syndetische vergelijking
• een zuivere metafoor
• personificatie
• synesthesie

BEELDSPRAAK METONYMIA

• een deel i.p.v. het geheel
• het geheel i.p.v. een deel
• het materiaal i.p.v. het voorwerp
• etc.

SPELLING LEESTEKENS

KIJK NAAR DE UITLEG

SPELLING LEESTEKENS

MAKEN: OPDRACHT 1 EN 2

nakijken opdracht 1

1. ‘Ik vind het jammer dat de regeringspartijen veel
   kiezers verloren hebben’, zei de premier.
2. In dit tropische zwembad
   vind je van alles: glijbanen, duikplanken, drijfmiddelen en diverse bubbelbaden.
3. De voorzitter zei: ‘We gaan nu beginnen met de
   vergadering, heren.’
   
4. ‘Waarom zou je die klachtenbrief schrijven, Kevin?’
   vroeg Els. ‘Bij Vodafone vind je toch geen gehoor.’
   
5. ‘Als jullie de eerste les goed doorwerken,’ zei de
   lerares, ‘gaan we het tweede uur een video kijken.’

nakijken opdracht 2

1 ‘Wie ben je nu weer aan het bellen, Loes?’ vroeg
moeder. ‘Op die manier is je beltegoed zo weer op.’

2 Op onze school zijn diverse buitenschoolse
activiteiten: een schaakclub, een elektronicaclub, een debatclub, een bigband en
een strijkensemble.

3 ‘Zodra de bel gaat,’ zei de conciërge, ‘mogen jullie de
school in. Eerder niet.’

4 ‘Het zou best eens kunnen dat Israël vroeg of laat Iran
aanvalt’, zei de secretaris-generaal.

5 De secretaris merkte op: ‘Dames, mevrouw Van der Boot
is met kennisgeving afwezig.’

SPELLING HOOFDLETTERS

KIJK NAAR DE UITLEG

SPELLING HOOFDLETTERS

MAKEN: OPDRACHT 3 TOT EN MET 6

nakijken opdracht 3

1. Mevrouw Van de Weyde vroeg me gisteren: ‘Ben jij wel eens in
   Zuid-Amerika geweest,  Irene?’
2. De rooms-katholieke geestelijke Gerd ter Huurne gaat in de winter
   altijd schaatsen op de Noordwest-Overijsselse meren.
3. ‘Wat een onzin kraamt mevrouw Jansen-ter Voort uit’, zei
   de predikant. ‘Iedereen kan toch zien dat het christendom en de islam best
   vreedzaam naast elkaar kunnen bestaan.’
4. ‘De kapitein van cruiseschip Costa Concordia gaat
   waarschijnlijk niet vrijuit’, zei een Italiaanse rechter desgevraagd in het
   journaal van Rai Uno.

nakijken opdracht 4

1. ‘Ik reken er eigenlijk wel op,’ zei Lydia de Groot-ter Apelt tegen de thuisgroenteboer, ‘dat u volgende week Brussels lof en postelein voor me meebrengt.’
2. Luidruchtig prijst de marktkoopman zijn waren aan: ‘Kom mensen, koop hier lekkere kaas uit Alkmaar, stroopwafels uit Gouda of heerlijke Zeeuwse roomboterbabbelaars.
3. ‘Ga jij wel mee naar dit concert met kerstliederen, Marie?’ vroeg haar zus. ‘Of luister je liever naar muziek uit het Verre Oosten?’
4. ‘Verdraaid nog aan toe,’ verzuchtte Elianne, ‘wie had nou gedacht dat de Hoeksteen, die mooie gereformeerde kerk, in mei verkocht gaat worden?’

nakijken opdracht 5

Volgens Brits onderzoek, dat gepubliceerd is in de Engelse krant Daily Mail, zorgt een vaste relatie ervoor dat vrouwen blijvend dikker worden. Een van de onderzoekers zegt: ‘Bij 90% van de vrouwen die een vaste relatie krijgen, is er een aanzienlijke toename van het lichaamsgewicht te meten in de eerste maanden van de relatie.’ Uit de publicatie blijkt dat ongeveer 25% van de vrouwen circa 7
kg aankomt, terwijl bij 10% een gewichtstoename van meer dan 13 kg te meten is. Waardoor vrouwen met een vaste relatie aankomen, wordt niet duidelijk uit dit onderzoek. Wel worden mogelijke oorzaken genoemd. Sophie: ‘Mijn partner kan zo lekker koken.’ Mary-Ann: ‘Ik hoef me nu geen zorgen meer te maken over mijn figuur.’ Een mogelijke oorzaak is dat vrouwen voor zichzelf dezelfde portie eten opscheppen als voor hun partner, terwijl een vrouw gemiddeld 500 calorieën minder nodig heeft dan een man.

SPELLING HOOFDLETTERS

MAKEN: OPDRACHT 3 TOT EN MET 6

nakijken opdracht 6

Dr. Michael Niccole, een plastisch chirurg uit Californië, hield de medische kosten
beperkt door bij zijn dochters zelf operaties uit te voeren. Bij de ene dochter werd, toen ze tien jaar was, haar externe navel omgetoverd tot een normale navel. De andere dochter, Brittani, kreeg op haar achttiende grotere borsten. Brittani zelf zegt: ‘Al mijn vriendinnen hadden wel grote borsten. Ik wilde mijn zelfvertrouwen een boost geven.’ De beide dochters, Brittani en Charm, zijn geadopteerd. Ze krijgen ook regelmatig Botox-injecties om rimpels tegen te gaan en andere cosmetische ingrepen. Critici menen dat meisjes niets te maken moeten hebben met plastische chirurgie. Vader Niccole zegt: ‘Het gaat slechts om onderhoud. Ik verander niets aan hun uiterlijk, ik zorg alleen dat ze jong blijven, iets wat ze graag willen.’

SPELLING MEERVOUDSVORMEN

KIJK NAAR DE UITLEG

SPELLING MEERVOUDEN

MAKEN OPDRACHT 7 TOT EN MET 8

NAKIJKEN MEERVOUDEN 7

MAKEN OPDRACHT 7 TOT EN MET 8

  9 crematoria, crematoriums
10 epidemieën
11 prostituees
12 tantes
13 logés
14 buggy’s
15 plumeaus
16 cowboys

1 bases
2 stommeriken
3 medici
4 groentes, groenten
5 radio’s
6 feeën
7 bacteriën
8 hyena’s

nakijken meervouden opdracht 7

NAKIJKEN MEERVOUDEN 7

MAKEN OPDRACHT 7 TOT EN MET 8

  9 garanties
10 canapés
11 tandraderen
12 fotografen
13 poriën
14 beauty’s
15 melodieën
16 kangoeroes

1 niveaus
2 displays
3 dandy’s
4 alpaca’s
5 kubussen
6 gemeentes, gemeenten
7 maanzeeën
8 lieslaarzen

nakijken meervouden opdracht 8

ZELFSTANDIG WERKEN

AAN WOORDENSCHAT OF AAN JE PRESENTATIE

PARAGRAAF 1 BLZ. 279 OPDR. 1
PARAGRAAF 2 BLZ. 281 OPDR. 2-4

MAKEN WOORDENSCHAT PARAGRAAF

1. BLZ. 284 OPDR. 5-8