9. Verzorging en Gezondheid onderwerp Ziektes en virussen

Boek

Nu PEDAGOGISCH WERK

Didactiek

Communicatie

en Organisatie

hoofdstuk 6.5

ziektes en virussen​

Wat is een virusinfectie en hoe verloopt die?

• Een virusinfectie kan afhankelijk van het type virus een groot aantal ziekten veroorzaken. Virussen zoeken in het menselijk lichaam naar gastheercellen. 
• Het virus hecht zich aan diens celwand en voorziet de cel van zijn DNA. 
• Een gastheercel is dus een cel die het DNA van een virus opneemt. 
• Het virus kan zich in de gastheercel vermenigvuldigen,
    de cel openbreken en zich via het bloed verder verspreiden. 
• Vaak echter, kan het immuunsysteem de ziekteverwekker vooraf uitschakelen. 
• Dan blijven ons de symptomen bespaard.

Hoe raken virussen in ons lichaam?

Virussen kunnen op verschillende manieren in het menselijk lichaam raken:

• Virussen die verantwoordelijk zijn voor verkoudheid en griep worden vaak overgedragen via druppelinfectie
  (hoesten en niezen). Ze nestelen zich vervolgens in neus of keel. 
• Ook als gevolg van verwondingen en via voedsel kunnen bepaalde soorten virussen hun weg in het lichaam vinden.
• Het HIV-virus dat AIDS veroorzaakt, kan worden overgedragen door onbeschermd geslachtsverkeer of contact met besmette bloedzakken en spuiten.

Het belang van een goed werkend immuunsysteem

• Een gezond en goed werkend immuunsysteem kan bepaalde virussen onderscheppen voordat die zich in het lichaam nestelen. 
• Vooral bij virussen die verband houden met aankomende verkoudheden gebeurt dat regelmatig. 
• We krijgen in dat geval niets van de virusinfectie mee omdat er geen symptomen optreden.

Hoe raken virussen in ons lichaam?

Hoe dringt een virus onze cellen binnen?

Heeft een virus eenmaal een gastheercel gevonden, dan begint het proces van infiltratie.

Allereerst hecht het zich aan het celoppervlak. Daarna versmelt het virusomhulsel als het ware met de celwand. Vervolgens sluit het virus sluist zijn erfelijke informatie (DNA) door in de cel. 

Dat produceert vervolgens nieuwe virussen die uiteindelijk ook weer vrijkomen.

Hoe het immuunsysteem hechting aan de celwand voorkomt

Het immuunsysteem kan voorkomen dat virussen zich aan de celwand hechten daartoe bezetten de antilichamen van de immuuncellen de corresponderende receptoren van het virus en blokkeren die. 

Reeds geïnfecteerde gastheercellen geven een chemische boodschap aan de omringende cellen af. 

Die boodschap remt bij een virusbesmetting de vermeerdering. 

Bovendien worden immuuncellen aangetrokken die geïnfecteerde cellen vernietigen.

Hoe raken virussen in ons lichaam?

Behandeling van een virusinfectie

Door een goed werkend immuunsysteem ontdoet het lichaam zich vanzelf van ziekteverwekkers en neemt de virusinfectie af. 

Een gewone verkoudheid is meestal na hooguit twee weken overwonnen. 

Een behandeling is daarvoor niet nodig. 

Medicijnen kunnen alleen maar de symptomen verlichten: hoesten, een loopneus en pijn.

Sommige ziekteverwekkers evenwel kan het lichaam niet alleen bestrijden. 

Daartoe behoort onder meer het Ebola-virus. 

Dat vernietigt de cellen zo snel dat het immuunsysteem het niet kan bijhouden.

Welke soorten virussen zijn er eigenlijk? 

Wetenschappers maken onderscheid tussen de verschillende soorten virussen. 

Zij worden ingedeeld op basis van hun verschillende kenmerken en eigenschappen. 

Anderzijds zijn er virussen die in de regel slechts bepaalde organismen infecteren.

Wat zijn virussen?

Virussen zijn de kleinste ziekteverwekkers. 

Ze bestaan uitsluitend uit genetisch (erfelijk) materiaal, omgeven door een eiwitmantel*. 

Virussen hebben geen eigen stofwisseling en kunnen zich dus niet zelfstandig voortplanten. 

Ze hebben daarvoor altijd een gastheer nodig, dat wil zeggen een cel van een levend wezen. 

Een virus is dus een parasiet. 

Tijdens een infectie dringt het virus de cel van de gastheer binnen, geeft zijn genetisch materiaal vrij en de cel produceert nieuwe virussen. 

Ze doen vaak een aanval op de slijmvliezen van bijvoorbeeld de luchtwegen.

Het is erg moeilijk om virussen te bestrijden, omdat men dan de eigen cellen zou moeten bestrijden. 

Het virus bevindt zich immers in de eigen cellen. 

Meestal behandelt men alleen de symptomen zoals koorts, pijn, verkoudheid of diarree.

* Een vaccin tegen corona

Bij de start van de pandemie waren er veel dingen die we niet wisten over het coronavirus. 

Dat maakt het ontwikkelen van vaccins ertegen erg lastig. 

Er bestaan verschillende manieren om een vaccin te ontwikkelen, bijvoorbeeld op basis van een dood of verzwakt virus, een stukje eiwit van het virus, of genetisch materiaal. 

Voor het ontwikkelen van een coronavaccin werden al deze manieren onderzocht.  

Wat zijn virussen?

Mensen zeggen al snel dat ze 'griep' hebben, maar vaak is dat een zware verkoudheid. 

Echte griep, influenza, wordt veroorzaakt door een serie virussen. 

Hoe werkt het griepvirus en wat kun je ertegen doen? 

Bij een klassieke griep is er sprake van een besmetting met het influenzavirus. 

Er zijn verschillende types influenzavirussen, maar het ziekteverloop is ongeveer identiek. 

Kort gezegd veroorzaakt influenza een acute ontsteking van de luchtwegen.

Maar het is geen gewone verkoudheid, het is veel ernstiger en verloopt veel sneller. 

Bij influenza voel je je snel erg ziek met bonzende hoofdpijn, spierpijn over het hele lichaam en heb je hoge koorts. 

Tot en met 38°C spreekt men van verhoging en zodra je lichaamstemperatuur boven de 38°C stijgt, spreekt men van koorts. Bij 39°C heb je hoge koorts.

gepruts in oor

alleen oorschelp schoonmaken

verkoudheid

niet te veel (hard) snuiten

trommelvlies doorprikken / buisje

Oorontsteking 

Buitenoorontsteking

Oorzaak: 

Voorkomen: 

Middenoorontsteking

Oorzaak: 

Voorkomen: 

Soms:

RS virus  (respiratoir syncytieel virus)

Is een luchtweginfectie

Door het RS-virus kunnen baby's longontsteking krijgen.

Verschijnselen zijn onder andere: koorts, een piepende, snelle ademhaling, intrekkingen tussen de ribben en niet goed drinken.

Kind moet vaker iets te drinken.

Ouders kunnen een paracetamol (zetpil) geven als het kind zich ziek voelt of niet wil drinken.

Wordt het kind benauwd? Bel meteen de huisarts of huisartsenpost.

Waterpokken

• Kind krijgt vlekjes, blaasjes en korstjes over het hele lijf en in de mond.
  
• Lichte verhoging (soms)
  
• Er zijn geen medicijnen om waterpokken sneller te laten genezen.
  
• Een koelende zinkoxide-lotion helpt tegen de jeuk.
  
• Binnen 10 dagen is het kind weer beter.
  
• kind mag naar school of het kinderdagverblijf. (afhankelijk van de afspraken)
  

Na het 1e jaar -> antistoffen en is resistent

Volwassenen kunnen zieker worden van waterpokken. Bij zwangerschap ziekten haarden vermijden

De 5e en 6e ziekte

• De vijfde ziekte komt vooral voor bij kinderen van 4 tot 10 jaar.
  
• kind krijgt rode wangen met grillige, rozerode vlekjes.
  
• De uitslag breidt zich uit naar romp, billen, armen en benen.
  
• kind kan wat koorts en jeuk hebben, maar voelt zich verder niet ziek.
  
• Het kind kan gewoon naar school of kinderdagverblijf.

Het is niet nodig de koorts te verlagen. De koorts kan namelijk geen kwaad. 

Bij jeuk mentholpoeder op de huid aanbrengen.

• De zesde ziekte komt het meest voor bij kinderen tussen de 6 maanden en 2,5 jaar.  
  
• kind heeft plotseling hoge koorts, kind veel te drinken geven.
  
• Doe het kind dunne kleding aan.
  
• Na 3 tot 5 dagen daalt de koorts weer snel.
  
• Er komen dan kleine lichtrode vlekjes in het gezicht en de nek, en later ook op de romp.

Bof 

• Bof is zeer besmettelijk.  
  
• Bof begint vaak met koorts en een opgezette wang door een ontstoken speekselklier.
  
• Eten, kauwen, slikken en de mond wijd openen doen pijn.
  
• Bof is besmettelijk vanaf vijf dagen vóórdat de wang opzwelt tot negen dagen daarna. 
  
• Er zijn geen medicijnen tegen de bof.

Complicaties

Heel soms ontsteking van de alvleesklier, eenzijdige doofheid of reuma. Soms ontsteking van de inwendige geslachtsorganen (teelballen en eierstokken). Dat leidt zelden tot onvruchtbaarheid. Bij ongeveer 4 tot 10 van de 1000 patiënten zorgt bof voor hersenvliesontsteking of hersenweefselontsteking. 

Mazelen

• begint met verkoudheid, hoesten, rode ogen en koorts.
  
• koorts is hoog.
  
• binnenkant van de wangen ontstaan witte vlekjes.
  
• Na paar dagen komen er rode vlekken op het gezicht, daarna over het hele lichaam.

De vlekken worden geleidelijk bruin en kunnen samenvloeien. Dan blijven er vlekjes met normale huidskleur over. De huid kan ook jeuken. De koorts kan verdwijnen en weer heftig terugkomen.

Compicatie: oorontsteking met blijvende doofheid, ernstige longontsteking, hersenvliesontstekking vaak met blijvende hersenschade

Rode hond

• Rode hond begint vaak met een verkoudheid.
  De klieren achter de oren en in de hals kunnen opgezet zijn.
  De temperatuur is soms iets verhoogd.
  
• Na een dag ontstaan rozerode vlekjes in het gezicht en achter de oren.
  De uitslag verspreidt zich binnen een paar uur over het hele lichaam.
  Soms lijkt het of de hele huid rood ziet.
  
• De uitslag verdwijnt na enkele dagen.
  De klieren kunnen soms nog enkele weken gezwollen blijven.
  
• De helft van de kinderen die besmet zijn met het rodehond-virus krijgen helemaal geen ziekteverschijnselen.
  
• Volwassenen of kinderen in de puberteit kunnen gewrichtspijn krijgen.
  Dit komt vooral bij meisjes en vrouwen voor.

Complicaties

Rodehond geeft bijna nooit complicaties. In zeldzame gevallen ontstaat er een hersenontsteking. Wat vaker voorkomt, is gewrichtspijn of soms een gewrichtsontsteking in vingers, polsen of knieën. Deze klachten verdwijnen meestal spontaan binnen een maand, maar kunnen soms ook langer duren. Sterfte komt nauwelijks voor.

Ziekte van pfeiffer

virusinfectie lymfeklieren virus al langer in lichaam aanwezig heeft lange incubatietijd besmetting via speekselklieren
 Via bloedonderzoek wordt er pfeiffer geconstateerd

De ziekte van Pfeiffer komt vooral voor bij jongeren. 

Ook kinderen en volwassenen kunnen echter besmet raken met het virus. 

Een ruime meerderheid van de Nederlanders komt voor het twintigste levensjaar in aanraking met het virus. 

symptomen:

• moe
  
• gezwollen klieren, keelpijn
  
• beetje verhoging
  

Via rust uitzieken

Pfeiffer gaat vanzelf over, meestal binnen een paar weken

Is het RS virus een luchtweginfectie?

1. Ja
2. Nee

Waterpokken duurt wel een half jaar?

1. Ja
2. Nee

Ziekte van pfeiffer kan je krijgen door te kussen?

1. Ja
2. Nee

Hoe krijgt het kind waterpokken?

1. Niezen en hoesten
2. Niezen, hoesten en praten
3. Niezen, hoesten, praten en via contact met het vocht uit de blaasjes
4. Geen van alle je krijgt het gewoon

Is de vijfde ziekte besmettelijk?

1. Ja
2. Nee

Wanneer komt de zesde ziekte het meest voor bij kinderen

1. Tussen de 3 maanden en 2,5 jaar
2. Tussen de 4 maanden en 2,5 jaar
3. Tussen de 5 maanden en 2,5 jaar
4. Tussen de 6 maanden en 2,5 jaar

Rick is een vrolijke knul van 3.
Op een dag is hij stil en hangerig. Hij heeft geen trek in zijn eten.
‘s Middags merk je dat zijn hoofdje gloeit en je ziet dat zijn rechterwang dik wordt.
Welke ziekte heeft Rick waarschijnlijk?

1. De vijfde ziekte
2. De bof
3. De Rode hond
4. De griep

Kunnen kinderen in Nederland ingeënt worden tegen rode hond?

1. Ja
2. Nee

Kan de rodehond complicaties geven?

1. Ja
2. Nee
3. Bijna nooit