Pijn

• Verzorgende
• MBO
• Studiejaar 3

Pijn

Lesdoelen

Aan het einde van de les kan je in eigen woorden:

• Vertellen wat onder pijn wordt verstaan
• Oorzaak pijn
• verschillende soorten pijn 
• ei van loeser uitleggen
• verschillende meetinstrumenten pijn uitleggen

Whiteboard

Waar denk jij aan bij pijn? 

Zelf opzoeken

Welke definities van pijn zijn er te vinden op het internet? 

Definitie pijn 1

Volgens de International Association for the Study of Pain wordt pijn gedefinieerd als een onplezierige sensorische en emotionele gewaarwording geassocieerd met actuele of potentiële weefsel beschadiging, of beschreven in termen van beschadiging. Pijn is subjectief.

Definitie pijn 2

• Wat de cliënt zegt wat het is
• Wanneer de cliënt zegt dat het is 

Pijn is een subjectieve gewaarwording

Pijn veroorzaakt altijd een verstoring van het evenwicht van 1 of meer gezondheidspatronen

Waardoor ontstaat pijn?

Lichamelijke oorzaken

Pijn van verdriet (kan zich ook lichamelijk uiten)

Oorzaken

Beschadiging van het lichaam

Infectie

Tumorgroei

Beknelling

Overbelasting

Vermoeidheid

Spanning en stress

Opdracht

Teken voor jezelf wat er in het lichaam gebeurd als je jouw teen stoot.

Als je een pijnprikkel voelt, voel je deze met de sensorische zenuwen. Deze sturen dan een signalen door naar de hersenen. De hersenen sturen dan signalen terug naar de spieren om te bewegen (bijvoorbeeld je hand wegtrekken van een kokende waterketel). Pijn begint dus bij de zenuwen.

Hoe werkt een pijnprikkel bij iemand met dementie?

Voelt iemand met dementie pijn?

1

Je stoot je teen

2

Op de beschadigde plek wordt prostaglandine aangemaakt.

Die helpt bij het doorgeven van de pijnprikkel

3

De prostaglandine prikkelt de uiteinde van de zenuwen die in de huid,  spieren of gewrichten ligt.

4

De Nociceptor ziet de beschadiging

De prikkel gaat via de zuwbaan naar de hersenen

5

Bewustzijn zet de prikkel om in pijn

Pijnregelsysteem=thalmus

Prostaglandine is een hormoonachtige stof die helpt bij het doorgeven van de pijnprikkel.

Nociceptoren= uiteinden van de zenuw

Hoe ontstaat pijn?

Pijn is een natuurlijke beschermingsmechanisme.

Pijn wordt waargenomen op 2 niveaus:

1. Perifeer (de plek waar het pijn doet)

2. Centrale niveau (de plaats in de hersenen waar de pijnprikkel ontvangen wordt)

Zenuwstelsel

• Centraal zenuwstelsel (blauw)
  
  
• Perifeer zenuwstelsel (groen)

Soorten pijn

• Uitwendige pijn
• Inwendige pijn
• Acute pijn = pijn die plotseling optreedt
• Chronische pijn  = pijn die langer dan 3 - 6 maanden blijft

acute pijn

Heeft een waarschuwende functie

Is van recente omvang

Is voor beperkte duur

Chronische pijn

Heeft geen signaalfunctie meer

Uitwendige pijn

De verwonding is zichtbaar

Inwendige pijn

Is niet zichtbaar.

Kan zeurend, stekend of brandend zijn.

Fantoompijn

Alle pijnlijke gevoelens die in  het ontbrekende lichaamsdeel worden ervaren. De afgesneden zenuwbaan ontvangt signalen die geregistreerd worden als pijn

Nociceptieve pijn

Beschadiging van huid, pees of botweefsel (brandwond)

Viscerale pijn bij hol orgaan (darmontsteking)

Neuropatische pijn

Beschadiging van zenuwweefsel.

Schietende, brandende pijn.

Kan ontstaan door letsel of operatie.

Nociceptieve pijn is pijn die veroorzaakt wordt door actieve of dreigende weefselschade, die leidt tot activering van de perifere nociceptoren. (pijnreceptor)

Pijnreceptor: is een zenuwuiteinde dat gespecialiseerd is in het waarnemen van prikkels die een schadelijke invloed op het organisme kunnen hebben. Dergelijke prikkels wekken een gevoel van pijn op. 

Viscerale pijn: 

Weefselbeschadiging van interne organen. Prikkeling van de organen in borst en buikholte. Dof en knagend gevoel.

Oorzaken: Externe rek, onvoldoende doorbloeding, spierkramp. 

Pijn is ....

1. Objectief
2. Subjectief

Pijn bij het snijden in je vinger is

1. Acute pijn
2. Chronische pijn
3. Viscerale pijn
4. Fantoompijn

Bij een brandwond kan de volgende pijn ontstaan

1. Nociceptieve pijn
2. Neuropatische pijn
3. Nociceptieve en neuropatische pijn
4. Fantoompijn

Zelf opzoeken

Wat wordt er bedoeld met fantoompijn? 

Fantoompijn is..

1. Acute pijn
2. Chronische pijn

Wat wordt bedoeld met chronische pijn?

Wat doet pijn met iemand?

Hoe werkt het "ei" van Loeser?

• Het ei bestaat uit 4 elkaar omvatten cirkels
• De binnenste cirkel staat voor de reactie van de zintuigen op de pijnprikkel (nociceptie)
• De tweede cirkel staat voor de gewaarwording van de pijn
• De derde cirkel staat voor de pijnbeleving
• De middencirkel staat voor het gedrag dat iemand vertoont

Pijngedrag

• Pijngedrag is cultuur gebonden
• Mannen en vrouwen gaan anders om met pijn
• Pijn beïnvloedt ook de omgeving van degenen die lijdt
• Pijn kan naast een lichamelijke of psychische context ook een cultuurgebonden iets zijn

Culturele context van pijn

• Pijn als passie 
• Pijn die samenhangt met het vrouwelijke of het mannelijke (in verschillende culturen)
• Pijn als expressie van religieuze gevoelens
• Pijn in de sport
• Pijn als onverwachte begeleider van veroudering of ziekte 

Zelf opzoeken

welke meet instrumenten zijn er voor meten pijn?

Hoe meet je pijn?

Meten is weten! Hoe meet je pijn?

• Pijnanamnese afnemen
• VAS score (Visuele Analoge Schaal) 
• NRS score (Numeric Rating Scale)
• REPOS score (Rotterdam Elderly Pain Observation Scale)
• Pijn dagboek bijhouden

VAS

VAS

NRS

REPOS

• REPOS werkt met een instructiekaart waarop 10 gedragingen staan omschreven die als typerend worden gezien voor pijn. 
• Als begeleider observeer je een persoon 2 minuten en geeft daarna punten voor elke gedraging. 
• Daarna bekijk je de situatie met een beslisboom.

REPOS is geschikt voor...

• Dementerende
• Cliënten met een verstandelijke beperking
• Anderstaligen
• Mensen met spraak - taal stoornis
• Kinderen (inclusief baby's)
• De palliatieve fase

 

Bekijk de 10 punten.
Waarom zouden deze punten gekozen zijn voor de observatielijst, volgens jou?

REPOS-beslisboom

Pijngewaarwording is ..

1. een pijnprikkel
2. bewust worden van de pijn
3. hoe je met pijn omgaat
4. therapie

Wat doe je aan pijn?

Medicatie

Massage

Koude en warmte toepassing

Ontspanningsoefeningen

Aandacht/afleiding

Informatie verstrekken

Stap 1": is bij lichte tot matige pijn

(Paracetamol, ibuprofen, Diclofenac, Naproxen)

Stap 2: Matige tot hevige pijn

(Paracetamol met codeïne, Tramadol)

Stap 3: Hevige pijn

(Morfine, tramadol en/of paracetamol)

Stap 4: Morfine intraveneus)

Alternatieven voor medicatie

• Oefentherapie
• Praten met psycholoog of gedragstherapeut
• Complementaire zorg (massage / mindfulness / meditatie)
•  Acupunctuur of dry-needling
• Zenuwblokkade
• Bestraling
• Wisselligging
• Afleiding!

Lesdoelen behaald?

Aan het einde van de les kan je in eigen woorden:

• Vertellen wat onder pijn wordt verstaan
• Oorzaak pijn
• verschillende soorten pijn 
• ei van loeser uitleggen
• verschillende meetinstrumenten pijn uitleggen

Rondvraag

Vragen

en/of

 mededelingen?