Spijsverteringsstelsel

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Spijsvertering

ROC van Twente

2e jaars Verpleegkunde

Periode 3

Leerdoelen

- Je kunt de bouw en functie van het spijsverteringsstelsel beschrijven en deze kennis toepassen bij het observeren van de spijsvertering en voedingstoestand. 

- Je kunt de onderdelen van het spijsverteringsstelsel benoemen.

- Je kunt voedingsstoffen benoemen en beschrijven hoe ze worden verteerd tot bouwstenen die door de darm kunnen worden opgenomen.

Voorkennis

Wat weten jullie al? Maak een mindmap met alles wat in je opkomt.

Planning periode 3

wk 1; opstarten, rubric/kennistoetsbank, 

wk 2: opstart organen, voedingsprocessen en voedingsstoffen

wk 3; van mond naar maag

wk 4: darmen + blik op rubric ontwikkeling + kennistoetsbank

Wk 5: Alvleesklier, lever en buikvlies

Wk 6; Pathologie bij de verschillende organen

wk 7: spelronde: 30 seconds / kwartetspel

Wk 8; Met casuïstieken oefenen 

Wk 9: Bezig met eindopdracht; 

Wk 10: Inleveren eindopdracht + eindconclusie rubric + kennistoetsbank

stap 1: Kennistoetsbank 

Doel: maak de toets en maak notities na de toets welke vragen je fout hebt beantwoord .

Noteer onderwerpen wat je lastig vond voor de docent.

Maak een screenshot van de uitslag (percentage) 

Stap 2: Rubric

Vul per rubric in waar je nu staat en op basis van welke kennis/ervaring/situaties je dit baseert. 

Noteer jouw percentage op je Rubricformulier 

Uploaden in Canvas in week 1.  

Eindopdracht VAFAT

Kijk mee in Canvas en lees eerst de opdracht rustig door

Welke vraag(en) heb je? 

Spijsvertering

Spijs = voedsel

Verteren= afbreken van voedsel in kleine stofjes

Het voedsel dat we eten wordt omgezet in: voor het lichaam bruikbare stoffen.

Spijsvertering = het hele proces van de opname van voedingsstoffen in het lichaam en de uitscheiding van onverteerbare voedselresten

Verschillende organen spelen een rol bij de vertering van het voedsel, de opname van de voedingsstoffen in het lichaam en de uitscheiding van onverteerde voedselresten. Het hele proces heet de spijsvertering.

Energie & bouwstoffen voor herstel/celopbouw.

Zet de onderdelen van de spijsvertering in de goede volgorde.

mond

slokdarm

maag

dunne darm

dikke darm

anus

Wie kent de latijnse benamingen? 

Tractus digestivus (spijsverteringsstelsel)

Bestaat uit:

• Spijsverteringskanaal: alle organen die betrokken zijn bij het verteren en opnemen van voedingsstoffen

Basisfuncties cq verteringsprocessen: 

• Verteren
• Transporteren
• Resorptie
• Uitscheiding

Links en rechts van het spijsverteringskanaal liggen bijbehorende organen die een rol hebben bij de spijsvertering, zoals de speekselklieren, de lever (hepar) en de alvleesklier (pancreas). Ze scheiden bijvoorbeeld sap af naar het spijsverteringskanaal.

Learnbeat: 

Ga naar Spijsverteringsstelsel; Maak opstapoefening van de introductie. 

Ben je klaar? Kijk alvast naar de eindopdracht voor VAFAT in Canvas

Opdracht:

• Zijn er al regiegroepjes? anders maakt docent groepjes
• maak minimaal 2 powerpointpagina's waarop jullie dmv afbeeldingen weergeven en docent uitleg kan geven per orgaan binnen het spijsverteringsstelsel 
• Waar ligt het orgaan, functie en werking van het orgaan; welk verteringsproces vindt hier plaats?  
• Komende weken komt elk orgaan uitgebreid aan bod, gaat om een begin. 

1 bekende student, 2 nieuwe studenten

Week 2; 

Verteringsprocessen: transport, vertering, resorptie en uitscheiding 

Begin alvast met Test je kennis: www.zorgvoorbeter.nl/thema-s/eten-en-drinken/scholing/test-je-kennis-over-eten-en-drinken 

kan docent ondertussen aanwezigheid noteren/verwerken 

  Torso ontleden

Hoe zit het spijsverteringsstelsel qua organen in je lichaam? 

Verteringsprocessen 

Verdeel in groepjes van 4 personen:                           (duur ongeveer 15 min)

 transport, vertering, resorptie en uitscheiding

(3 processen worden door 2 groepjes uitgewerkt, uitscheiding wordt maar 1x uitgewerkt) Zoek uit: 

- Wat gebeurt er tijdens dit proces binnen het  spijsverteringsstelsel? 

- Welke organen zijn betrokken?  

- Hoe wordt dit aangestuurd of beïnvloed?

Presenteer je antwoorden in ongeveer 5 minuten aan de klas. 

Verteren en enzymen

Verteren = het afbreken van voedingsstoffen met als doel: verteren binnen 24 uur

Hoe? --> enzymen!

Enzym = stof dat het verteringsproces versnelt --> soort schaartjes die voedingsstoffen in stukjes knipt

1. Koolhydraatsplitsende enzymen => amylase en lactase 

2. Eiwitsplitsende enzymen => pepsine

3. Vetsplitsende enzymen => lipase

Vertering

Alle voedingsstoffen verteerd?   

--> komt in het bloed via de darmwand 

--> de poortader brengt alle verteerde voedselbestanddelen naar de lever 

--> eindverwerking.

Wat gebeurt er met het onverteerbare gedeelte? 

Om te laten zien hoe de doorbloeding in de darmen plaatsvindt, via een groot netwerk aan kleine venen die via het leverpoortadersysteem naar de lever wordt verplaatst. 

Gaan we later in deze module verder op in. 

darmplooien waarbinnen de doorbloeding en uitwisseling plaatsvindt. 

Voedingsstoffen

Verdelen in regiegroepjes: koolhydraten, eiwitten en vetten. 

Zoek uit en maak voor iedereen een online infographic/spiekbriefje:  

1) In welke voedingsproducten zit dit? 

2) Waar begint de verwerking ervan? welke organen verwerken dit? 

3) Welke enzymen splitsen deze voedingsstof; hoe heet dit?   

bronnen: learnbeat, voedingscentrum, juf-aminozuur.nl

4) Waarom is deze voedingsstof belangrijk voor de mens? 

Eerst laten controleren door de docent, dan delen in teams met de klas 

Voedingsstoffen

Micronutrienten = micro voedingsstoffen (vitamines en mineralen) --> zonder bewerking geresorbeerd door de darmen.

Grote stoffen:

• Koolhydraten: worden afgebroken tot glucose
• Eiwitten: worden afgebroken tot aminozuren
• Vetten: worden afgebroken tot vetzuurmoleculen

Waar en waarmee begint de vertering van koolhydraten?

1. In de mond met speeksel
2. In de maag met maagsap
3. In de dunne darm met alvleeskliersap
4. In de twaalfvingerige darm met gal

Waar en waarmee begint de vertering van eiwitten?

1. In de mond met speeksel
2. In de maag met maagsap
3. In de dunne darm met alvleeskliersap
4. In de twaalfvingerige darm met gal

Waar komt het voedsel na de maag terecht?

1. in de dunne darm
2. in de dikke darm
3. in de twaalfvingerige darm
4. in de slokdarm

Wat doen enzymen?

1. Enzymen verbranden voedingsstoffen
2. Enzymen maken voedingsstoffen kleiner
3. Enzymen bevatten verteringssappen
4. Enzymen nemen voedingstoffen op in het bloed

Wat is de functie van enzymen in speeksel en maagsap?

1. Enzymen ruimen afvalresten op
2. Enzymen nemen voedingsstoffen op
3. Enzymen knippen voedsel in kleine stukjes
4. Enzymen zorgen voor goede doorstroming

Wat is pepsine?

1. Een enzym dat eiwitten afbreekt
2. Een maagsap dat eten waterig maakt
3. Stofje dat ook in Pepsi zit
4. Een verteringssap

Puzzel

Docent heeft een puzzel over de belangrijkste termen binnen spijsverteringsstelsel 

Learnbeat

Ga aan de slag vanuit de studieplanner in Learnbeat. 

Klaar? kijk of je ook klaar bent met de studieplanner opdracht van vorige week. 

Klaar? Rubric al ingevuld? 

De mond en 

Leerdoelen

- Je kunt de onderdelen van het spijsverteringskanaal benoemen.

- Je kunt voedingsstoffen benoemen en beschrijven hoe ze worden verteerd tot bouwstenen die door de darm kunnen worden opgenomen.

Aan de slag 

Lees en maak de opdrachten in Zorgpad: