tussen-N

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Tussen-N

spelling h4

Uitleg samenstellingen

Op de volgende slides volgt de uitleg over de samenstellingen.

Wanner schrijf je wel een tussen -n?

Wanneer schrijf je geen tussen -n?

Lees de uitleg goed door voordat je aan de opdrachten begint!

Samenstellingen

Wel een tussen -n

• Het eerste woord heeft (alleen) een meervoud op –en (dit is de basisregel)  

Geen tussen -n

• Het eerste woord heeft een meervoud op –s
  
• Het eerste woord heeft 2 meervouden (op –s en op -n)
  
• Het eerste woord is uniek
  
• Het eerste woord versterkt het tweede woord
  
• Het eerste woord is geen zelfstandig naamwoord
  
• Het eerste woord heeft geen meervoud

Wel een tussen -n

Je schrijft een tussen- n als...

...het eerste woord alleen een meervoud op –en heeft

vriend - vrienden  =>  vriendenboek

heer - heren  =>  herenfiets

hond - honden  =>  hondenriem

Geen tussen -n  

Je schrijft geen tussen –n als...

...het eerste woord een meervoud op –s heeft

asperge - asperges  =>  aspergesoep

horloge - horloges  =>  horlogemaker

...het eerste woord 2 meervouden heeft (op –s en op -n)

vitamine - vitaminen/vitamines  =>  vitaminepil

weide - weides/weiden  =>  weidevogel

Geen tussen -n

Je schrijft geen tussen –n als...

...het eerste woord uniek is

(uniek = er is er maar 1 van)

zon - zonnestraal

maan - maneschijn (wat je ziet, niet volgens de natuurkunde) 

Let op: ster - sterrenkunde (er zijn meer sterren)

Geen tussen -n

Je schrijft geen tussen –n als...

...het eerste woord geen meervoud heeft

rijst + pap = rijstepap

tarwe + product = tarweproduct

Geen tussen -n

Je schrijft geen tussen –n als...

... het eerste woord het tweede woord versterkt

beer + sterk = beresterk

aap + trots = apetrots

... het eerste woord geen znw is

goedemorgen (goed = geen znw,  maar een bn)

spinnewiel (spinnen = geen znw, maar een ww)

Maar: spinnenweb (spin + web)

Stap 1

uitzonderingen?

(uniek / linkerdeel is een versterking van een bn / linkerdeel is een ww)

Stap 2

Ja? Volg de regel van de uitzondering.

Nee? Volg het schema

Anders gezegd

Je schrijft de tussenletter -(e)n-:

Als het eerste deel van de samenstelling een znw is dat alleen meervoud op -n of -en heeft.

rozenstruik

eendenkooi

getuigenverklaring

Je schrijft geen tussenletter -n-:

- Als het eerste deel  geen meervoud heeft

rijstepap, gerstenat

- Als het eerste deel alleen een meervoud op -s heeft

horlogemaker

- Als het eerste deel een meervoud op -s en -n heeft

secondewijzer

Je schrijft geen tussenletter -n-:

- Als het eerste deel een werkwoord of versterkend woord is

dronkelap, beresterk

- Als het eerste deel een uniek persoon of een unieke zaak is

zonnescherm, Koninginnedag

- Als het woord niet meer herkenbaar is als samenstelling

ellepijp, schattebout

Oefenen

De volgende dia bevat een oefening. Maak deze. Leg steeds aan jezelf het antwoord uit. 

users.skynet.be