Les 4 De Opstand breekt uit

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Geschiedenis

Introductie

Les 4 De Opstand breekt uit

Geschiedenis

Maar eerst even lezen...

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Saga

Waarom was de Reformatie indirect een oorzaak van de Opstand?

Wat is de juiste betekenis van het begrip 'privilege'

1. iemand die voor de eigenaar een gebied bestuurt
2. recht van de heer van een gebied
3. onbetaald werk voor een heer
4. speciaal recht, voorrecht

Waarom zorgde centralisatie indirect voor de Opstand?

Hoe werkt het bestuur van de Nederlanden?

Gewestelijke Staten

Elk gewest geleid door een...

Vorst uit...

Vervanger uit Spanje

Adel

Stadhouder

Rijke stedelingen

Spanje

Geestelijken

Landvoogd

Leerdoel

• Je weet wat de Beeldenstorm inhield.
• Je weet waarom Hertog van Alva de Raad van Beroerte oprichtte en de Tiende penning invoerde.
• Je weet hoe de Watergeuzen Den Briel innamen.

Het smeekschrift aangeboden aan Margareta van Parma

1566: 300 edelen komen aan het hof van de landvoogd

Oorzaak tot aanleiding

• Nederlandse edelen vroegen om het stopzetten van de vervolgingen van protestanten, dit gebeurde door het Smeekschrift der edelen aan te bieden aan de landvoogdes.
• Margaretha accepteerde dit smeekschrift en de vervolgingen werden tijdelijk gestaakt.

Door het Smeekschrift werden de plakkaten gematigd. Protestanten worden minder streng gestraft.

Protestanten houden hagepreken. Bij een hagepreek in 1566  in de buurt van Antwerpen gaat het mis..

Protestanten vernielen kerken om afgoderij, beelden en schilderijen. = Beeldenstorm

De Beeldenstorm

De Beeldenstorm 1566 brak uit na een

hagenpreek over heiligenbeelden 

in de kerk. Leek op afgoderij. 

Boze gelovigen vernielden de beelden 

van een nabijgelegen kerk. Daarna

verspreidde de Beeldenstorm zich over

Brabant en Holland.

Filips is woedend!

• Filips stuurt zijn beste generaal, Alva, met 10.000 soldaten, om af te rekenen met de Beeldenstorm
• Iedereen die schuldig is, zal zwaar worden gestraft, óók de edelen die de Beeldenstorm niet hebben voorkomen.
• Margaretha van Parma treedt in 1567 af, en Alva volgt haar als landvoogd op.

Fernando Álvarez de Toledo y Pimentel, hertog van Alva, was één van de succesvolste generaals van Karel V en Filips II. Voor hen had hij al veel belangrijke veldtochten gewonnen.

Hij was al 60 jaar, voor die tijd een hoge leeftijd, toen hij landvoogd van de Nederlanden werd.

De komst van Alva  1567

Filips II vindt dat er harde maatregelen moeten worden genomen en vertrouwt de Nederlandse edelen niet meer.

- Willem van Oranje: stadhouder Holland, Zeeland, Utrecht:

Hij komt op voor de protestanten.

• Filips II stuurt zijn beste veldheer naar de Nederlanden: Alva
•     Willem v Oranje vlucht naar Duitsland
•     Alva stelt Raad van Beroerten op. Speciale rechtbank die daders van beeldenstorm moest bestraffen.
•     Alva herstelt de orde, door velen gehaat.

Als iemand jou zou vervolgen voor je geloof wat zou je dan doen?

1. Blijven en vechten.
2. Vluchten naar een gebied waar je wel mag geloven wat je wil.
3. Blijven en liegen over je geloof.
4. Iets anders...

Willem van Oranje

• De protestantse Willem kreeg een katholieke opvoeding aan het hof van Karel V. Zowel Karel als Filips konden goed opschieten met Willem.

0

Oorlog in de Nederlanden

Willem v Oranje: gevlucht naar Dillenburg in Duitsland. Vanuit daar regelt hij een leger van huursoldaten en bedenkt een plan om NL aan te vallen.

1568: Slag bij Heiligerlee. Willem van Oranje valt NL binnen! Dit is het begin van de opstand.

De inval mislukte.

Watergeuzen

1572 opnieuw inval. Mislukte weer.

Watergeuzen waren protestanten die vanaf zee de Spanjaarden aanvielen.

April 1572 eerste overwinning: verovering van Den Briel.

Steden in Holland en Zeeland sloten zich aan bij Willem.

Daarna bevrijdden ze namens Willen van Oranje nog meer steden.

Tiende Penning (1569)

Karel V 

Karel V

Alva voerde een nieuwe belasting in:

- Tiende Penning: omzetbelasting van 10% op de verkoop van roerende goederen (eten en drinken, kleding enz.)

-Velen boos over invoering Tiende penning.
- Staten Holland en Zeeland benoemden Willem weer tot stadhouder.

Alva zet tegenaanval in:
- belegering van opstandige steden
- soldaten toestemming om te plunderen.

In werkelijkheid is de Tiende Penning van Alva nooit geheven, maar gedurende twee jaar afgekocht voor een bedrag van twee miljoen gulden

Huiswerk (pak je agenda)

                            

                           
                               
                                   
                                       
       
           
               
       
   
               
                   
                   
                       
                           
   
     
       
 
   
   
   
   
   
   
   
     
       
       
     
   
 

   
   

   
   

   
   

   
       
           
               
 
   
   
   
   
       
           
                Vragen over de vorige les????
           
       
       
   
   
   
 
 
           
       
   

 
 
 
     
   
   
   
     
   
 
                       
                   
               
               
                   
                       
                         Jagers en Verzamelaars
                   
               
               
                     
               
               
                   
                       
                           
                             
                           
                       

                   
               
           
       
   

                                   
                               
                           

                           
                       

Lees 2.4

Maak: 50 + 52 t/m 57