4.3 Democratie in Nederland-1848

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 2

Par 4 Nederland in 1848

  Lesdoel = Welke veranderingen deden zich voor in Nederland rond 1850?

Maar eerst een herhaling......

Welk woord hoort niet thuis in het rijtje ?

1. Huisnijverheid - agrarische revolutie - spinnewiel - verbetering infrastructuur
2. massaproductie - urbanisatie - wind/waterkracht - verbetering communicatiemiddelen
3. streven naar winst - uitbraak cholera - saai/eentonig werk - arbeiderswijken in de stad - gebrek aan openbaar vervoer

Vanaf 1813

Nederland is een constitutionele monarchie - een koninkrijk met grondwet

In de grondwet staat dat Koning Willem I het kabinet (alle ministers) zelf mag benoemen en ontslaan. Hij is staatshoofd en heeft alle macht. 

Koning-koopman

• Willem I wil van Nederland een modern land maken.

• Om dit te kunnen betalen richtte hij bijvoorbeeld de Nederlandsche Handelsmaatschappij (NHM) op.

• Via deze maatschappij werd geïnvesteerd in kanalen, wegen, spoorlijnen, enz.

• Willem I wordt soms, spottend, ook wel koning-koopman genoemd, omdat vooral hijzelf erg rijk werd door de NHM.

Rond 1848...

Liberalen krijgen meer aanhangers: zij willen meer vrijheid en inspraak voor burgers. 

Zij hebben kritiek op het gezag van de koning, en eisen een grondwetswijziging. Overal in Europa breken opstanden uit tegen de koningen. 

Thorbecke

Thorbecke is de macht van de koning zat en wordt de belangrijkste politicus in Nederland. Hij bedenkt de nieuwe grondwet.

Willem II ziet de bui hangen...

... en tekent voor een grondwetswijziging

De koning verliest zijn macht, maar blijft staatshoofd.

De macht komt in handen van het parlement. 

Par 3 Nederland in 1848

1. In welk jaar werd Willem II koning? 

2. In 1844 luisterde men vol verwachting naar de troonrede van de nieuwe koning. Is koning

Willem II op dat moment van plan om zijn macht uit handen te geven? 

3. Welke Kamerleden zijn vooral teleurgesteld na deze troonrede? 

4. Eén Kamerlid doet direct een poging om een wet te maken waarin geregeld wordt dat de

koning minder macht krijgt. Welk Kamerlid is dit? 

5. Krijgt dit wetsvoorstel een meerderheid? 

6. Hoe kan het dat koning Willem II in 1848 toch een commissie onder leiding van Thorbecke

een nieuwe grondwet laat schrijven? 

7. In welk land wordt de koning uit zijn paleis gezet? 

8. Hoeveel tijd heeft Thorbecke nodig om een nieuwe grondwet te schrijven? 

9. Wie krijgen er stemrecht door deze nieuwe grondwet? 

10. In welk jaar sterft Koning Willem II? 

Via deze link ga je naar een korte clip (2:33 minuten) over de grondwet van Thorbecke (1848).

1. In welk jaar werd Willem II koning? 1840

2. In 1844 luisterde men vol verwachting naar de troonrede van de nieuwe koning. Is koning

Willem II op dat moment van plan om zijn macht uit handen te geven? Nee

3. Welke Kamerleden zijn vooral teleurgesteld na deze troonrede? De liberale Kamerleden

4. Eén Kamerlid doet direct een poging om een wet te maken waarin geregeld wordt dat de

koning minder macht krijgt. Welk Kamerlid is dit? Johan Rudolph Thorbecke

5. Krijgt dit wetsvoorstel een meerderheid? Nee

6. Hoe kan het dat koning Willem II in 1848 toch een commissie onder leiding van Thorbecke

een nieuwe grondwet laat schrijven? De burgers komen in opstand en elders in Europa

hebben koningshuizen het moeilijk.

7. In welk land wordt de koning uit zijn paleis gezet? Frankrijk

8. Hoeveel tijd heeft Thorbecke nodig om een nieuwe grondwet te schrijven? Een week (hij had

het plan eigenlijk al klaar liggen)

9. Wie krijgen er stemrecht door deze nieuwe grondwet? Welgestelde mannen van boven de 25

jaar.

10. In welk jaar sterft Koning Willem II? 1849

AANT=Na 1848...

Het parlement wordt slechts gekozen door de rijkste mannen=censuskiesrecht

Ministers zijn verantwoordelijk en kunnen naar huis gestuurd worden door het parlement

Bestuurlijke  beslissingen moesten voortaan goedgekeurd worden door het parlement (=volksvertegenwoordiging, eerste en tweede kamer)

Aan het werk...

• Indien je moeite hebt met de uitleg; lees par 
• Maak par 3
• bekijk de ontdekkingsplaten

Par 3 Nederland in 1848

  Lees par 4.3

Wie is wie uit uit par. 3?

Koning Willem II

Koning Willem I

Johan Thorbecke

Napoleon

In welk jaar was Napoleon definitief verslagen?

1. 1812
2. 1813
3. 1814
4. 1815

Na de nederlaag van Napoleon ontstond Het koninkrijk der Nederlanden. Deze bestond in 1815 uit:

1. Nederland
2. Nederland, België
3. Nederland, België, Luxemburg
4. Nederland, België, Luxemburg en de koloniën

Hoe heet de eerste koning van het Koninkrijk der Nederlanden?

1. Lodewijk Napoleon
2. Willem V
3. Willem Alexander
4. Willem I

Koning Willem I was...

1. de zoon van stadhouder Willem V
2. de kleinzoon van Napoleon
3. een door het volk gekozen koning
4. geen familie van Willem van Oranje

Willem I had als bijnaam 'Koopman Koning'. Waarom?

1. Hij was voor zijn koningschap koopman geweest
2. Hij wilde de Nederlandse economie en handel verbeteren
3. Hij wilde meer samenwerking tussen België en Nederland
4. Hij had vele aandelen op de beurs om snel rijk te worden

Tot welk jaar hoorde België bij Nederland?

1. 1815
2. 1830
3. 1848
4. 1850

Wat is WAAR over een constitutionele monarchie?

1. De koning staat boven de grondwet
2. De koning houdt zich aan de grondwet
3. Het parlement legt wetten voor aan de koning
4. De koning legt wetten voor aan het parlement

Wie had in 1815 in Nederland de meeste macht?

1. de koning
2. het parlement
3. het volk
4. regenten

Grondwet 1814

Grondwet 1848

Eerste kamer wordt gekozen door de provincies

Willem II

constitutionele monarchie 

parlementaire constitutionele monarchie

Eerste kamer wordt gekozen door de koning

Willem I

Welke politieke groep mocht een nieuwe grondwet maken

1. Socialisten
2. liberalen
3. democraten
4. conservatieven

In welk jaar kwam die nieuwe grondwet?

In welk jaar mochten alle Nederlandse burgers stemmen

1. 1917
2. 1919
3. 1813
4. 1848

In 1848 zijn dit de belangrijkste namen:

1. Willem I - Lodewijk Napoleon
2. Willem II - Willem I
3. Willem II - Thorbecke
4. Willem III - Thorbecke

Wie was koning van Nederland tijdens het Revolutiejaar? 

1. Willem Lodewijk
2. Willem I
3. Willem II
4. Willem III

Thorbecke was een

1. Communist
2. Socialist
3. Man van adel
4. Liberaal

Wie had de meeste macht na de grondwetswijziging van 1848?

1. De koning
2. Het parlement
3. Provinciale Staten
4. De ministers

Laatste vraag ....Wat hoort niet bij de grondwetswijziging van 1848?

1. ministeriële verantwoordelijkheid
2. censuskiesrecht
3. Algemeen kiesrecht
4. De koning is onschendbaar

Het grondwetspel

• Bekijk de grondwetsartikelen 
• Noem 3 artikelen van voor 1848
• Noem 3 artikelen van na 1848
• Noem 3 artikelen die niet meer in onze grondwet staan
• Noem 3 artikelen die volgens jou belangrijk zijn
• Indien je klaar bent ga je verder met het hw voor de volgende les= leer en maak 4.3 

Aan het werk...

• Indien je moeite hebt met de uitleg; lees par 4
• Maak t/m par 4
• bekijk de ontdekkingsplaten

Leg bovenstaande afbeelding in (minmaal) drie zinnen uit

Parlement

1e Kamer

2e Kamer

Gekozen door Provinciale Staten

Gekozen door burgers (censuskiesrecht)

Koning

1848

Gekozen door burgers

a.  huisnijverheid

b. massaproductie

c. George Stephenson

d. urbanisatie

e. cholera

f. liberalisme

g. rijke burgers

h. Thorbecke

1. stoomlocomotief

2. grondwetswijziging

3. Adam Smith

4. tbc

5. gebrekkige infrastructuur

6. stemrecht

7. industriele revolutie

8. spinmachines

Zet de volgende gebeurtenissen in de juiste tijdsvolgorde

a. Belgie wordt onafhankelijk

b. James Watt vindt de stoommachine uit

c. de eerste stoomtrein tussen Haarlem en Amsterdam

d. bevolkingsgroei en urbanisatie in Engeland

e. Nederland wordt een koninkrijk

f.  grondwetswijziging van Thorbecke

Een toetsvraag

(2p)     In 1800 duurde een reis van Utrecht naar Amsterdam ongeveer zeven uur. In 1850 was het mogelijk die afstand af te leggen in iets meer dan een uur.

 Verklaar dat verschil.

(2p) In 1800 duurde een reis van Utrecht naar Amsterdam
ongeveer zeven uur. In 1850 was het mogelijk die afstand af te leggen in iets meer dan een uur.
Verklaar dat verschil.

Koning Willem I

Aan het werk...

• Maak een begrippenlijst
• Maak een chronologische volgorde lijst
• Maak samenvattingen
• Bekijk de lessonup lessen