Thema 5 BS 1 Je omgeving waarnemen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Thema 5 Waarneming, gedrag en regeling

Thema 5 - waarneming, gedrag en regeling

Reactiesnelheid

• Pak je iPad
• Ga naar www.humanbenchmark.com/tests/reactiontime
• De test begint pas als je ziet: "wait for green"
• Meet je reactietijd 5 keer, na vijf keer geeft de site een gemiddelde
• Geef het gemiddelde aan me door

Wat denk je dat er gebeurt tussen "groen" en "klik"?

Welke onderdelen van je lichaam denk je dat daar bij betrokken zijn?

Hoe kan het dat het zo snel is?

Zintuigen

Zintuigen zijn organen die reageren op invloeden uit de omgeving.

Zo'n 'invloed' (bv. licht, geur, smaak, ...) heet een prikkel. 

Prikkel --> Impuls

In een zintuig zitten zintuigcellen. 

In zintuigcellen onstaan impulsen (elektrische 'seintjes')

Deze impulsen gaan naar de hersenen. 

(prikkel)

Samengevat:

Prikkel

Impuls 

De zintuigen
in de huid

-

• Tastzintuigen
• Pijnzintuigen
• Warmtezintuigen
• Koudezintuigen

Zintuigcellen!

Prikkels en zintuigen

Prikkel	Zintuig	Waar?
Licht	Gezichtszintuig	Oog
Geluid	Gehoorzintuig	Oor
Geur	Reukzintuig	Neus
Smaak	Smaakzintuig	Tong
Evenwicht	Evenwichtszintuig	Oor
Aanraking	Tastzintuig	Huid
Kou	Koudezintuig	Huid
Warmte	Warmtezintuig	Huid
Druk	Drukzintuig	Huid en organen
Pijn	Zenuwen	Huid en organen

Impuls

Berichten worden door zenuwcellen doorgegeven met een elektrisch signaal: een impuls

Dit kan heel snel!

Bijvoorbeeld van een zintuig naar je hersenen, of van je hersenen naar een spier of klier. 

Hoe ging de impuls bij het meten van de reactiesnelheid bij groen licht?

Impuls - drempelwaarde

Een prikkel moet sterk genoeg zijn om een impuls te veroorzaken.

Drempelwaarde: minimale prikkel voor een impuls.

Impuls - frequentie

Een impuls is altijd even sterk.

Impulsfrequentie: de hoeveelheid impulsen per seconde.

Een sterkere prikkel geeft een hogere impuls frequentie.

Kijk strak naar dit hart

Wat zag je toen het hart verdween?

Gewenning

Receptoren (zintuigen) kunnen wennen aan prikkels -> gewenning

Een prikkel geeft dan een lagere impulsfrequentie óf de drempelwaarde ligt hoger.

Adequate prikkel

Elk zintuig heeft zijn eigen adequate (passende) prikkel, voor deze prikkel is de drempelwaarde laag

Soms reageren zintuigen ook op andere – niet adequate – prikkels, hiervoor is de drempelwaarde hoog. Bijvoorbeeld druk op je oog -> sterretjes/ kleuren

Rol van de hersenen

Je hersenen krijgen alle informatie van je zintuigen binnen en filteren en interpreteren alles.

Hierdoor kan het zijn dat je iets niet hoort wat iemand anders zegt (filter) óf dat je iets anders denkt te zien dan je echt ziet.

Als ik 's morgens een trui aan trek voel ik dat op mijn huid, na een tijdje voel ik het niet meer. Dat heet...

1. Impulsafname
2. Waarnemingsvermindering
3. Prikkelzwakte
4. Gewenning

Begrippen BS 1

Zintuig

Prikkels

Zintuigcellen

Impulsen

Warmtezintuigen

Koudezintuigen

Drukzintuigen

Tastzintuigen

Pijnpunten

Drempelwaarde

Impulsfrequentie

Adequate prikkel

Gewenning

Huiswerk

Maak de opdrachten van BS 1