H1 Wat is politiek? + H2 Rechtsstaat, democratie en dictatuur 2223

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3,4

Planning

• Werkwijze Maatschappijkunde
• Uitleg H1
• Zelfstandig werken

Maatschappijkunde =Maatschappijleer 2.0! 

Wat heb je elke les bij je  > 

Eindexamenkatern Politiek, een schrift + pen, je laptop. 

Let op! Bij je hebben = in de klas. Niet in je kluisje! 

Wat doen we in de lessen? 

We volgen de actualiteit > we starten elke les met nieuws/actualiteit 

Je krijgt uitleg, we oefenen met de examenstof. 

Het SE cijfer van dit jaar staat LOS van je cijfer van vorig jaar. Je krijgt 4 SE's en actualiteitentoetsen (ca 

Noteer 11 november maar vast in je agenda. Dan gaan we naar De Tweede Kamer in Den Haag! 

Wat is nodig voor een goede les?

• Je meldt je aan bij LessonUp (code zgxet ) en www.eindexamensite.nl
• Je maakt de verplichte opgaven uit de studiewijzer
• Op de Eindexamensite  oefen je wekelijks met de stof.
• Je hebt boeken/pen ed mee in de les! 

Werk je liever zelfstandig aan MasK? Je mág de uitleg volgen. Voorwaarde is wel dat je stil/zelfstandig aan de slag gaat. 

Maatschappijkunde M4

Politiek

 

Politiek 

Wat leer je deze les?  

H1  De maatschappij en de Politiek

• Wat is politiek?
• Wat is de rol van politiek bij maatschappelijke problemen? 

Wat is politiek? 

Politiek = Het maken van regels en het nemen van besluiten die te maken hebben met het besturen van een land, een provincie of een gemeente.  

Politici vertegenwoordigen de bevolking en nemen politieke besluiten.

Politici, bestuurders en ambtenaren

Politici/bestuurders vertegenwoordigen dus de bevolking 

Hierbij worden zij ondersteund door ambtenaren >  Alle personen werken voor de overheid en die politici ondersteunen bij het maken van plannen en de uitvoering hiervan. 

De overheid >  Alle ambtenaren en politici samen.

Het geheel van deze afspraken en regels = overheidsbeleid. 

Tweede Kamerleden zijn politici. Noem nog twee voorbeelden van politici.  

Politieke niveaus in de landelijke politiek

1. Het land (nationaal bestuur)

2. Provincie (provinciaal)

3. Gemeente (lokaal bestuur)

Politici zijn onze volksvertegenwoordigers en houden zich bezig met het algemeen belang.

De politiek bemoeit zich alleen met zaken die van algemeen belang zijn > dus als er veel mensen er voordeel aan hebben of gebruik van maken.

In Nederland helpt de overheid burgers als dat nodig is = verzorgingsstaat

Zaken die voor veel mensen spelen of van belang zijn komen op de politieke agenda.

algemeen belang: milieu

algemeen belang: goed onderwijs

Algemeen belang: goede gezondheidszorg 

Algemeen belang: veiligheid 

Algemeen belang: goede ouderenzorg 

algemeen belang: weinig files. goede snelwegen

De rol van de politiek bij maatschappelijke problemen

Bedenk drie voorbeelden van zaken die van algemeen belang zijn.

Kenmerken van maatschappelijke problemen

• Het gaat om een sociaal probleem. Veel mensen hebben er last van.
• Er zijn veel verschillende meningen over.
• Het vraagstuk krijg (veel) aandacht in de media
• De overheid/politiek kan het probleem samen met burgers en organisaties oplossen. 

 

Let op!  Bij Analyse Maatschappelijk Vraagstuk kan je de kenmerken van een AMV herkennen en benoemen. 

Waarden

Normen

De principes of uitgangspunten die je belangrijk vindt in het leven

De regels die bepalen hoe jij en anderen zich moeten gedragen. 

Je hebt ergens voordeel aan. Bijvoorbeeld dat de prijzen van mobiele telefoons omlaag gaan.

Verschillende groepen hebben verschillende belangen. 

bijvoorbeeld de organisatie van ee festival en de bewoners die in de buurt wonen. 

Wat zouden de botsende belangen kunnen zijn?

Bedenk een belangentegenstelling op het gebied van parkeren in de binnenstad

Een tweede reden waarom mensen verschillend denken over oplossingen voor een maatschappelijk probleem zijn belangentegenstellingen.

Macht = de mogelijkheid om het gedrag van anderen te beïnvloeden. Hierbij maak je gebruik van machtsmiddelen = middelen waarmee je gedrag van anderen kunt beïnvloeden.

Belangrijke machtsmiddelen zijn: 

• functie/beroep
• kennis/vaardigheden
• contact invloedrijke personen,
  
• contact met media/
• aantal mensen dat iets wil/macht van getal
• geld
• overtuigingskracht/ gezag.
• deel uitmaken van adviesorganen

Hoe zorg je dat de overheid jouw belangen behartigt?

MACHT EN MACHTSMIDDELEN

Politiek probleem

Als de politiek zich gaat bemoeien met het maatschappelijk probleem is het een politiek probleem geworden.  Denk bijvoorbeeld aan stikstofcrisis.

• Politici gaan dan plannen, wetten en regels maken
• Politici gaan in gesprek met belanghebbenden (boeren, belangengroepen)
• Door informatiecampagnes kunnen mensen bewust gemaakt worden/ geïnformeerd worden.

Danny's wereld

We kijken een aflevering van Danny's wereld. 

Waar let je op tijdens het kijken:

• Waarom is 'de vluchtelingencrisis' een maatschappelijk probleem? 
• Waarom is de situatie in Ter Apel een politiek probleem?
• Welke belangen en belangentegenstellingen zie je in de aflevering?
• Welke waarden (en normen)  hoor je bij de twee vrouwelijke 'demonstranten?'

Wat vind jij belangrijk? 

www.npostart.nl

Aan de slag! 

H1 De maatschappij en de politiek 

Verplicht 

H1: Lezen blz 6 t/m 8

Opgave: 9, 10, 12, 13, 15 en 16 + maak  blz. 14 of 15  

Keuze

actualiteiten bijhouden, ook deze deeltaak een actualiteitentoets

Je meldt je aan bij LessonUp  

• Kijk het  journaal, lees NOS/Nu.nl en/of NOS Stories/ NOS op3
• Lees alvast H2

Maatschappijkunde M4

Politiek

 

Klascode LessonUp zgxet

Planning

• Uitleg H2
• Zelfstandig werken
• Oefenen met Eindexamensite of Quizlet

Werk je liever zelfstandig aan MasK? Je mág de uitleg volgen. Voorwaarde is wel dat je stil/zelfstandig aan de slag gaat. 

Politiek

Wat leer je deze les? 

H2 Rechtsstaat, democratie en dictatuur

• Wat is een rechtsstaat?
• Wat is een parlementaire democratie?
• Wanneer is een land een dictatuur? 

 

 

Klascode LessonUp zgxet

Wat is een rechtsstaat? 

Een rechtsstaat is een land waar de rechten en plichten van de burgers en van de overheid zijn vastgelegd.

Kenmerken  een rechtsstaat:

• Er is een grondwet waarin de rechten en plichten van burgers  staan beschreven.
• De grondrechten staan beschreven, dit zijn de belangrijkste rechten die in onze samenleving gelden. Artikel 1 is het belangrijkste grondrecht. 
• Alle burgers worden beschermd tegen te grote overheidsmacht en willekeur. Dit heet rechtsbescherming. 

Wat is een rechtsstaat? 

• Een rechtsstaat kent een onafhankelijke rechterlijke macht. Een rechter kan dus ook beslissingen tégen de overheid of een bestuurder nemen. 
• Er is een democratie. Burgers hebben invloed op de manier hoe het land wordt bestuurd en op besluiten van de politiek

In een rechtsstaat heeft een burger rechten en plichten. 

Rechten => wat je mag doen of waar je recht op hebt

Plichten => wat je moet doen (bijvoorbeeld naar school, belasting betalen) 

1. Nederland is een rechtsstaat. Waaruit blijkt dit? 

2. Waarom mag de politie niet zomaar jouw huis doorzoeken?  

Democratie 

Democratie => Het volk heeft invloed op politieke besluiten

De naam democratie komt van de Griekse woorden: 

démos (=volk) en kratein (=regeren)  ofwel 'het volk regeert'

ofwel er mag gestemd worden! 

• Direct (je stemt voor of tegen een voorstel. Bv stemmen bij  een referendum)
• Indirect (via een volksvertegenwoordiging. Je  kiest  partij of persoon die jou vertegenwoordigt)

 

Directe en indirecte democratie

In Nederland bepalen wij door middel van verkiezingen wie ons vertegenwoordigt in het parlement = parlementaire democratie 

Wat moet je weten over de parlementaire democratie? 

• Je kan vijf kenmerken van een parlementaire democratie beschrijven en uitleggen.
• Je kan de Trias Politica beschrijven en de werking uitleggen. 

Kenmerken parlementaire democratie

1. Er zijn vrije en geheime verkiezingen en er is algemeen kiesrecht
2. De politieke macht ligt, namens de burgers, bij hij het parlement (Eerste en Tweede Kamer) 
3. Elk besluit wordt genomen met een meerderheid van de stemmen
4. Er is een grondwet
5. Er is sprake van 'scheiding der machten" ofwel een Trias politica

1. Wat wordt bedoeld met vrije en geheime verkiezingen? 

2. Wat is het doel van de Trias Politica? 

Trias Politica

(scheiding der machten)

Scheve machtsverhoudingen

Volgens de Trias Politica zou de wetgevende macht in Nederland dus bij het parlement liggen. In Nederland hebben ministers, naast uitvoerende macht,  ook wetgevende macht. Hierdoor hebben ministers in praktijk meer macht dan het parlement. 

De minister is uiteindelijk verantwoordelijk hoe beleid en wetten worden uitgevoerd. 

Wanneer is een land een dictatuur? 

Een dictatuur is een land waar de macht in handen is van één persoon, één partij of een kleine groep mensen. 

Kenmerken van een dictatuur:

• Eén persoon of partij heeft de macht
• Er is geen democratie of rechtsstaat > machtsovername is vaak met geweld (leger) tot stand gekomen
• De bevolking heeft geen (politieke)grondrechten > 
• Er is geen vrije pers
• De (geheime) politie (of het leger) speelt een grote rol. 
• De bevolking wordt onderdrukt. 

Dictator Loekasjenko

We kijken een aflevering van NOS op 3

Welke kenmerken van een dictatuur zie je terug in deze aflevering?  

Aan de slag! 

H2 Rechtstaat, democratie en dictatuur

Verplicht

H2 Lezen blz 16/ t/m 19

Examenopgaven H1 en H2 (blz 28 en 29) + nakijken

Keuze:  

Maak opgave 14, 15, 16, 18, 20, 21

Oefen met Quizlet H1 en H2, oefen met de uitleg van examenvragen uit de LessonUp.

Eindexamensite.nl?  Klascode saivl Oefen Nederland als Parlementaire Democratie

 

Klascode LessonUp zgxet

quizlet.com