H5.4 + H5.5 Ec. Wereldcrisis+Wereld in crisis

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Hoe zat het ook alweer?

Leerdoel 5.4

Welke keuzes maakten de presidenten Hoover en Roosevelt in hun aanpak van de economische crisis in de jaren dertig?

President Hoover wilde de problemen in de landbouw oplossen en de grote verschillen tussen arm en rijk aanpakken. Het instorten van de aandelenmarkt vond hij geen groot probleem. De economie zou zich vanzelf herstellen. Hij investeerde wel in werkgelegenheidsprojecten.

1/2

Leerdoel 5.4

Welke keuzes maakten de presidenten Hoover en Roosevelt in hun aanpak van de economische crisis in de jaren dertig?

President Franklin D. Roosevelt won de verkiezingen met zijn ‘New Deal’. Grote economische veranderingen waren nodig. Hij nam maatregelen om de armoede te bestrijden en, ook hij, begon met werkgelegenheids-projecten. Naast de WPA (Works Progress Administration) kwam er ook sociale zekerheid (Social Security Act). Veel rijke Amerikanen vonden FDR niet zo tof want hij verhoogde de belastingen.

2/2

Huiswerk

H5.4 | Economische crisis in de Verenigde Staten

Lees de paragraaf (en de aantekeningen)

Maken: opdrachten 44, 46, 47, 52, 55 en 58

Zwarte Donderdag 24/10/1929

In 1929 is de productie in de Verenigde Staten flink afgenomen en de werkloosheid toegenomen, waardoor de koersen van de aandelen veel hoger zijn dan de werkelijke waarde. Mensen blijven aandelen kopen met geleend geld. In oktober 1929 gaat het mis. Op 24 oktober wordt een recordaantal aandelen van 12.9 miljoen verhandeld als beleggers zich haasten om hun verlies te beperken.

Er is sprake van een Beurskrach: een plotselinge ineenstorting van de aandelenkoersen

Opdracht 44

Bij het uitbreken van een economische crisis moet een overheid maatregelen nemen om de crisis aan te pakken. Bedenk samen vier mogelijke maatregelen.

Voorbeelden van goede antwoorden:

1. Bezuinigingen om geld te besparen
2. Investeren om bedrijven te helpen
3. Werkgelegenheidsprogramma’s opzetten
4. Leningen verstrekken aan ondernemers.
   

Opdracht 46

Schrijf in de linker kolom oorzaken van de economische crisis in de Verenigde Staten. De rest van het schema vul je nog niet in.

Opdracht 47

Bepaal welke oorzaak volgens jou de aanleiding was voor het uitbreken van de economische crisis. Zet een kruisje achter die oorzaak. Leg je antwoord uit.

• De aanleiding is de meest directe oorzaak. Toen de aandelenkoersen daalden, raakten veel mensen in de problemen, doordat ze de aandelen hadden gekocht met geleend geld en dat niet konden terugbetalen. Daardoor gingen banken failliet.

Opdracht 50

Neem de tijd om de foto van bron 15 te bekijken en bedenk wat het historische verhaal (de context) is. Maak de context zo persoonlijk mogelijk. Laat je verhaal gaan over de personen op de foto. Schrijf je verhaal op een los blaadje. Bespreek welk verhaal jullie het beste vinden.

• In dit verhaal kun je de eigenaar van de auto centraal stellen, om het persoonlijk te maken. Je kunt er ook voor kiezen juist de koper van deze auto centraal te stellen. Wat voor de ene persoon heel erg is, kan voor de ander juist een voordeel zijn. Ook de gedachten en emoties van de toeschouwers mag je in je verhaal betrekken.

Opdracht 52

Schrijf in de eerste kolom de maatregelen die Hoover nam om de economische crisis op te lossen. De tweede kolom vul je later in.

Opdracht 55

Schrijf in het schema bij opdracht 52 in de tweede kolom de maatregelen die Roosevelt nam om de crisis op te lossen.

Als je continuïteit ziet met een maatregel van Hoover, schrijf de maatregel van Roosevelt er dan naast. Zie je vooral verandering, schrijf deze maatregel dan op een regel waar bij Hoover niets staat.

Opdracht 55

Opdracht 58

Opdracht 58

In een spotprent hebben ook kleine onderdelen (beeldelementen) van de tekening vaak een bepaalde boodschap. Hieronder staan beeldelementen van de tekening. Leg steeds uit wat de tekenaar ermee bedoelt. Vul de lijst aan met nog twee beeldelementen en hun betekenis.

Opdracht 58

H5.5 De wereld in crisis

Deze les...

• Leerdoel H5.5
• Video - De economische wereldcrisis
• Huiswerk opschrijven

leerdoel H5.5 | De wereld in crisis

Hoe verliep de economische crisis in Duitsland en in Nederland, en welke aanpak van de crisis werd daar gekozen?

Door de crisis verloren, in Duitsland, ruim 6 miljoen mensen hun baan en inkomen. De regering van de Weimarrepubliek kon er weinig aan doen. Politiek werd het onrustig in Duitsland. In 1932 won Hitler de verkiezingen en kwam hij de afspraken uit het Verdrag van Versailles niet meer na. Hij investeerde o.a. in de industrie. De crisis werd overwonnen, maar de kosten waren hoog. Oorlog was onvermijdelijk.

1/2

leerdoel H5.5 | De wereld in crisis

Nederland

In Nederland besloot de regering Colijn te bezuinigen om de crisis tegen te gaan. ‘Niet meer uitgeven dan er binnenkomt’ (aanpassingspolitiek) zei Colijn. De economie verslechterde en het zou zelfs leiden tot het ‘Jordaanoproer’. Pas in 1936 zou het weer beter gaan met de economie.

2/2

Huiswerk

H5.5 De wereld in crisis

Opdrachten 67 t/m 73 + 75

Opdracht 67

Vergelijk de economische en de sociale situatie in Duitsland in de jaren twintig met die in de Verenigde Staten. Zie je vooral overeenkomsten, of vooral verschillen? Leg je antwoord uit.

In Duitsland was dat enthousiasme er ook, maar daar was de keerzijde dat men terugkeek op een heel, heel moeilijke periode.

Opdracht 67

Vergelijk de economische en de sociale situatie in Duitsland in de jaren twintig met die in de Verenigde Staten. Zie je vooral overeenkomsten, of vooral verschillen? Leg je antwoord uit.

In sociaal opzicht zie je in beide landen twee kanten van één medaille: in de Verenigde Staten ontstond hoop, enthousiasme, film, jazz. Maar aan de andere kant was er een probleem in de manier waarop mensen met verschillende huidskleur met elkaar omgingen. In Duitsland was dat enthousiasme er ook, maar daar was de keerzijde dat men terugkeek op een heel, heel moeilijke periode.

Opdracht 68

De regering van de Weimarrepubliek had met tegenstand te maken. Noem de twee belangrijkste groepen en de reden waarom zij zich tegen de Weimarrepubliek verzetten.

1. Communisten wilden een revolutie zoals in de Sovjet-Unie was geweest.
2. Rechtse partijen wilden af van de financiële verplichtingen aan het buitenland.

Opdracht 69

Schrijf in de tabel bij ieder jaar hoeveel procent van de stemmen de NSDAP kreeg. Geef ook bij elk jaar aan hoe het met de economie ging. Trek met behulp van de gegevens in de tabel een conclusie over de relatie tussen de economie en de opkomst van de NSDAP in Duitsland.

Conclusie: 

• Hoe slechter de economie, hoe meer stemmen voor de NSDAP.

Tabel staat op de volgende dia!

Opdracht 69

Opdracht 70

Vergelijk de propagandaposters van bron 17 en bron 19 met bron 17 uit hoofdstuk 4. Noem drie overeenkomsten.

• Nadruk op kracht, spierballen, werk en arbeiders.

Opdracht 71

De Verenigde Staten, nazi-Duitsland en de Sovjet-Unie verschilden heel sterk van elkaar. Hoe verklaar je dan dat deze propaganda juist zo sterk overeenkomt?

• De landen verschillen veel, maar er zijn ook overeenkomsten. Elk van de drie landen heeft veel arbeiders en kan dus met deze poster veel mensen aanspreken. En elk van de drie landen heeft er baat bij dat er hard wordt gewerkt.
  

Opdracht 72

Vergelijk de aanpak van de economische crisis door Hitler in Duitsland met die van Roosevelt in de Verenigde Staten. Noem een overeenkomst en een verschil.

Overeenkomst: 

• Overheidsinvesteringen, werkgelegenheidsprojecten.
  

Verschil: 

• Arbeidsprestaties belonen, wapenindustrie.
  

Opdracht 73

Vergelijk de aanpak van de economische crisis door Hitler in Duitsland met die van Roosevelt in de Verenigde Staten. Noem een overeenkomst en een verschil.

Overeenkomst: 

• Overheidsinvesteringen, werkgelegenheidsprojecten.
  

Verschil: 

• Arbeidsprestaties belonen, wapenindustrie.
  

Opdracht 75

In Duitsland konden veel mensen een radio kopen, omdat de prijs ervan erg laag was. Bedenk waarom het voor Hitler handig was dat veel mensen een radio hadden.

• Zo kon hij via radio-uitzendingen mensen makkelijker informeren over zijn plannen en propaganda maken voor de ideeën van de NSDAP.
  

Opdracht 77

Noem op basis van je kennis uit deze en de vorige paragraaf twee dingen die de Nederlandse overheid in elk geval moet doen als er opnieuw een economische crisis uitbreekt. Noem ook twee dingen die de overheid juist niet moet doen.

H6.1 Oriëntatie | Een totalitaire samenleving.

Welke invloed hadden totalitaire ideologieën en racisme op het dagelijks leven in de jaren voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Totalitaire ideologieën, in Rusland het communisme, in Italië het fascisme en in Duitsland het nationaalsocialisme, waren reacties op de Eerste Wereldoorlog (KA). Er heerste onvrede, economische crisis en politieke chaos. Uiteindelijk zorgden, Italië en Duitsland, er voor dat de Tweede Wereldoorlog uitbrak.

1/3

H6.1 Oriëntatie | Een totalitaire samenleving.

In Duitsland speelde racisme een grote rol bij de schuldvraag voor alle misstanden (verlies Eerste Wereldoorlog, economische crisis). In 1935 werden de rechten van de joden beperkt door de invoering van de Neurenberger wetten en in 1938 vond de eerste gewelddadige actie, de Kristallnacht, tegen ze plaats.

Radio, film en posters werden ingezet om het volk te overtuigen van de juistheid van deze ideeën (het gebruik van moderne propaganda- en communicatiemiddelen en vormen van massaorganisatie (=KA)). 

2/3

H6.1 Oriëntatie | Een totalitaire samenleving.

Langzaamaan dit racisme leidden tot de discriminatie en genocide, in het bijzonder op de joden (KA).

3/3

H6.1 Oriëntatie Huiswerk

H6.1 Oriëntatie

lees de paragraaf

maak opdracht 2

1/2