8.3 Voedsel op aarde

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Eerst een terugblik op §8.2

De wereldbevolking zal waarschijnlijk niet verder groeien dan 11 miljard omdat?

1. De natuur dan hard zal ingrijpen met veel natuurrampen
2. Het aantal kinderen dat erbij komt niet langer meer groeit
3. We kunnen niet meer mensen voeden,dus hongersnood en doden

Juist of onjuist? Sleep de uitspraak naar de juiste cirkel! 

Juist

Onjuist

Volgens de bevolkingsprognose  bereiken we rond het jaar de grens van 11 miljard mensen op aarde, maar helemaal zeker is dit niet. Het hangt onder andere af van veranderingen in het vruchtbaarheidscijfer: dat cijfer is al flink gestegen in de meeste werelddelen, 

Juist of onjuist? Sleep de uitspraak naar de juiste cirkel! 

Juist

Onjuist

De verwachte bevolkingsgroei van Afrika wordt veroorzaakt door sociale bevolkingsgroei.

Juist of onjuist? Sleep de uitspraak naar de juiste cirkel! 

Juist

Onjuist

Een rijk land heeft vaak een laag urbanisatietempo

Slepen maar!

Rijk land

Arm land

Vestigingsoverschot

Vertrekoverschot

Laag geboortecijfer

Hoog geboortecijfer

Hoog vruchtbaarheidscijfer

Laag vruchtbaarheidscijfer

Het urbanisatietempo in Nederland ligt hoger dan het urbanisatietempo in Nigeria

1. Waar
2. Niet waar

Als de wereld bevolking toch 11 miljard wordt dan komt dat doordat:

1. Er toch meer kinderen worden geboren
2. omdat mensen ouder worden

Verbind de bevolkingsdiagrammen met de juiste landen.

Tip: In de diagrammen staat de totale bevolking. Gebruik deze info!

   §8.3 Voedsel op aarde.

8.3 Voedsel op aarde

Leerdoelen

• wat het verband is tussen duurzaamheid en voedselproductie en -consumptie

• dat de voedselafdruk een onderdeel is van de ecologische voetafdruk

• waardoor er in de toekomst grotere voedseltekorten dreigen

• welke maatregelen de voedseltekorten kunnen oplossen

• hoe de productie en consumptie van voedsel duurzamer wordt

Leerdoel: de voedselafdruk is een onderdeel is van de ecologische voetafdruk

Voor het produceren van voedsel heb je grond nodig (ha). 

Voor de verbouw van bepaalde producten is grond in het buitenland nodig.

Kun je voorbeelden geven van producten die we in Nederland eten, maar die niet in Nederland groeien?

Vier vormen van landbouw

De vier vormen van landbouw zijn: akkerbouw, tuinbouw, veeteelt en bosbouw.

Leg de vier vormen van landbouw uit.

Intensieve landbouw: maximale opbrengst halen

definitie

Een zo groot mogelijk opbrengst halen op een klein stukje grond.

-Veel gewassen per ha of veel dieren per ha.

Oorzaken:	Gevolgen:
De wereldbevolking groeit snel	De vraag naar voedsel neemt toe
De verdeling van voedsel in de wereld is ongelijk	Rijke landen importeren veel voedsel uit arme landen
Toename welvaart leidt tot ander 'Westers' voedselpatroon	Doordat mensen meer geld te besteden hebben kunnen ze meer dierlijke producten kopen.
Het overschakelen op duurzame energiebronnen	Duurzame energiebronnen zijn vaak eetbare gewassen

Waardoor dreigen er in de toekomst grotere voedseltekorten? W14

Waar komt ons eten vandaan?

Wat heb jij gister gegeten?
Noem een product en uit welk land het komt!

Voedselvoorziening vroeger

• Nederlandse boeren hadden een gemengd bedrijf.
• De voedselkringloop speelde zich af in de omgeving van de boerderij.

Voedselvoorziening nu

Specialisatie: Boeren gaan zich richten op 1 product

Schaalvergroting: Grotere stukken land.

Waar komt ons eten vandaan?

Vroeger: eigen regio

Nu: globalisering

• boeren specialiseren
• schaalvergroting

Voedselvoorziening nu

Door globalisering is het nu makkelijker om te communiceren, ook is het transport van goederen sneller en beter geworden.

Voedselcrisis

Er is genoeg voedsel in de wereld om alle mensen te voeden. 

Toch dreigt er een voedselcrisis.

Hoe kan dat? 

Voedselcrisis: 4 redenen

1. Wereldbevolking groeit
   
   
2.  Verdeling van voedsel is ongelijk. (voedselafdruk)
   
   
3. Veranderende eetgewoontes door welvaart
   
   
4. Duurzame energie (biobrandstoffen) op landbouwgrond

Voedselcrisis

Er is genoeg voedsel in de wereld om alle mensen te voeden…en toch dreigt er een voedselcrisis ➡ voedseltekorten en stijgende prijzen.

Oorzaak 1:  de wereldbevolking

groeit dus meer voedsel nodig

Oorzaak 1: Een voedselcrisis

• Sterk groeiende wereldbevolking
• Klimaatverandering
• De verdeling van voedsel is ongelijk.

Oorzaak 2: Ongelijke voedselverdeling

De voedselafdruk van westerse landen is groter

- westerse landen halen veel eten uit het buitenland, en hebben dus meer eten en drinken

voedselafdruk: het aantal hectares dat nodig is om voedsel te verbouwen per inwoner of per land

Oorzaak 3: stijging welvaart

Door stijging welvaart veranderen eetgewoonten. 

In China en Brazilië wordt meer vlees en zuivel geconsumeerd. 

Er is 10 kilo graan nodig voor productie 1 kilo vlees en 15 000 liter water 

Oorzaak 4:  duurzame energiebronnen

• veel biobrandstoffen worden gemaakt van eetbare gewassen. 
• Dus nog meer voedsel te korten. Hoe duurzaam is dat dan?

Huiswerk deel 1

Maken volgende opdrachten van par. 8.3 

1t/m 5  

Oplossingen voor het dreigende voedseltekort

• In het verleden ''De groene revolutie''.
• Betere irrigatietechnieken.
• Betere bescherming voor gewassen.
• Sterkere gewassen.
• Kunstmest die goed is voor het milieu,

Oplossingen voedsel crisis

1. Hogere opbrengsten in de landbouw door een nieuwe Groene Revolutie. Dus ...betere irrigatietechnieken, zaaizaad, kunstmest, …
2. Anders consumeren voor een duurzamere voedselvoorziening. Dus minder verspillen, meer producten uit eigen land, en minder vlees eten, … 

Hoe kun je dan toch meer én duurzaam produceren?

VB: 

- kringlooplandbouw: vee eet geen Braziliaanse soja, maar mais van het eigen land.

-  scheelt vervuilend transport uit Brazilië (‘input’)

-  mest wordt gebruikt op de maisakkers (‘output’)

VB: precisielandbouw / smart farming

- zo hoog mogelijke productie per gewas

-  met behulp van nieuwe technieken

-  zo laag mogelijke impact op het milieu

- voorbeelden nieuwe technieken:

- GPS

- sensoren

- robots

B7 Schaalniveaus

• Mondiaal
• Continentaal
• Nationaal
• Regionaal
• Lokaal 

Wat zou een mogelijke oplossing kunnen zijn voor de voedselcrisis?

Voedselafdruk

• Voedselafdruk betekent hoeveel land er nodig is om voedsel te verbouwen per persoon of per land.
• Voor elke wereldbewoner is ongeveer 0.9 hectare grond om voedsel te verbouwen.
• De Nederlandse voedselafdruk is 2.1 hectare.

www.voedingscentrum.nl

https:

Wat kun je zelf doen

• Minder voedsel verspillen.
• Meer voedsel uit eigen land kopen.
• Minder vlees eten.

Vertel in je eigen woorden wat de voedselafdruk is.

Hoeveel land is er beschikbaar voor iedere wereldbewoner om voedsel op te verbouwen?

1. 0,7 hectare
2. 0,9 hectare
3. 1,5 hectare
4. 2,1 hectare

Waarom is er een dreigende voedselcrisis? Geef twee voorbeelden.

Hoe kunnen we een voedselcrisis voorkomen? Noem iets wat je zelf kunt doen en iets wat de landbouwsector kan doen.

Leg in je eigen woorden uit wat specialisatie is.

Huiswerk deel 2

Maken volgende opdrachten van par. 8.3 

6,7,9 

Jullie gaan in tweetallen een fruitsalade maken!

Waar komt het fruit vandaan?

Hoeveel kilometer hebben jouw druiven en sinaasappels afgelegd voordat jij ze gaat eten?  

Wat is beter voor het milieu: uit eigen land of uit verre landen? 

Einde van de Lessonup

Je gaat nu aan de slag met de opdracht.