BK: de aarde en ik week 5

• Wereldcampus
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-3

De Aarde en IK!

Welke 3 klimaat
scenario's zijn er?

Wat zijn broeikasgassen ?

1. h2O
2. N2O
3. CO2
4. O2

Wat is het broeikaseffect?

1. de electriciteit
2. het minder goed weg kunnen van de warmte van de zon
3. de warmte van de stralen van de zon
4. opgewekte energie

Welke van deze energiebronnen zijn duurzaam, en welke zijn fossiele brandstoffen?

Duurzame energie.

Fossiele brandstoffen.

      Leerdoelen

Leerdoel:
De leerling weet hoe mensen invloed hebben op klimaatverandering

Lesdoelen:

• De leerlingen kennen de menselijke activiteiten die bijdragen aan de uitstoot van CO2 en methaan.
  
• De leerlingen begrijpen wat te veel CO2 met de aarde doet en hebben nagedacht over oplossingen.

3. Leerdoelgericht werken

De docent geeft het onderwerp, RTTI geformuleerde leerdoelen en de lesopbouw aan. De docent weet de leerdoelen goed te laten aansluiten bij de voorkennis en het (taal)niveau van de leerlingen. Gedurende de les wordt continu een terugkoppeling naar de leerdoelen gemaakt om de mate van beheersing te controleren.

    Begrippen uit deze les

• Broeikaseffect
• Fossiele brandstoffen
• Koolstofdioxide (CO2)
• Klimaat maatregelen

 CO2-koolstofdioxide

• CO2, ook wel koolstofdioxide genoemd, is een gas dat in de lucht zit.
• Het komt vrij wanneer we dingen verbranden, zoals hout, olie, gas of steenkool. 
• Mensen en dieren ademen ook CO2 uit als ze ademhalen.
• Planten hebben CO2 nodig om te groeien. Ze halen CO2 uit de lucht en maken er zuurstof van, wat wij weer nodig hebben om te ademen.
• Te veel CO2 in de lucht zorgt ervoor dat de aarde warmer wordt. Dit heet klimaatverandering. Dit komt doordat we veel CO2 uitstoten met fabrieken, auto’s en vliegtuigen.

CO2 is een normaal gas in de lucht, maar te veel ervan is slecht voor het klimaat.

5. Concrete en herkenbare voorbeelden

De docent maakt gebruik van praktische en concrete voorbeelden die voor leerlingen herkenbaar zijn in hun eigen leefwereld om tot beter begrip te komen. De docent doet hierbij een beroep op dual coding. Door het visuele en het verbale te combineren vergroot de docent de kans dat lesstof beter bij de leerlingen blijft beklijven.

Wat veroorzaakt CO2 en methaan-uitstoot?

CO2 (koolstofdioxide) en methaan zijn gassen die in de lucht komen door menselijke activiteiten. Deze gassen zorgen ervoor dat de aarde opwarmt, wat klimaatverandering veroorzaakt.

Enkele activiteiten die bijdragen aan deze uitstoot zijn:

1. Auto’s en vliegtuigen: Ze verbranden benzine of kerosine, wat veel CO2 uitstoot.
2. Fabrieken en energiecentrales: Ze gebruiken steenkool, olie of gas om elektriciteit te maken.
3. Veehouderij: Koeien en schapen boeren en laten winden, waardoor methaan vrijkomt.
4. Afvalverbranding: Bij het verbranden van afval komt CO2 vrij.
5. Ontbossing: Bomen halen CO2 uit de lucht. Als we bomen kappen, blijft er meer CO2 in de lucht.

Herken de vervuiler? 

Ik ben een vervuiler

Ik ben geen vervuiler

Dieselauto tanken.

Elektrische auto opladen.

Een banaan eten die uit een ander land komt.

Plastic afval verbranden.

Een gebouw renoveren en opnieuw gebruiken.

Plastic afval recyclen.

Bomen kappen voor een nieuw gebouw.

Een appel eten uit de supermarkt.

Stijging CO2 sinds 1950

De gevolgen van te veel CO2 (koolstofdioxide) in de lucht zijn groot, 

omdat het bijdraagt aan klimaatverandering. 

1. De aarde wordt warmer (opwarming van de aarde)

• Te veel CO2 zorgt ervoor dat warmte van de zon vast blijft zitten in de lucht, zoals een deken om de aarde.
• Dit maakt het overal op de wereld warmer, wat gevolgen heeft voor het weer.

2. Het weer wordt extremer

• Meer hittegolven: Dagen met extreem hoge temperaturen.
• Meer en zwaardere stormen en orkanen.
• Droogte: Sommige gebieden krijgen veel minder regen, waardoor planten en dieren moeite hebben om te overleven.
• Overstromingen: Andere gebieden krijgen juist te veel regen, of smeltende ijskappen zorgen voor meer water in de rivieren.

3. De zeespiegel stijgt

• Door de warmte smelten de ijskappen en gletsjers. Dit water komt in de zee terecht.
• Dit zorgt ervoor dat de zeespiegel stijgt, waardoor laaggelegen gebieden (zoals Nederland) kunnen overstromen.
• 
  

4. De natuur verandert

• Dieren en planten kunnen moeite hebben om zich aan te passen aan de warmte.
• Sommige dieren, zoals ijsberen, verliezen hun leefgebied door smeltend ijs.
• Koraalriffen sterven af door warmere oceanen.

5. Het heeft invloed op mensen

• Gezondheid: Hittegolven en luchtvervuiling door CO2 kunnen slecht zijn voor je gezondheid.
• Voedselproblemen: Door droogte kunnen boeren minder voedsel verbouwen.
• Wonen: Mensen in gebieden met veel overstromingen of droogte moeten hun huizen verlaten.

Opdracht in tweetallen (10 minuten)

Maak een poster of mindmap over de gevolgen van te veel CO2.

• Elk tweetal krijgt een A3-vel of groot papier.
• Teken een grote cirkel in het midden met de tekst: "Te veel CO2 in de lucht".
• Schrijf of teken daaromheen:
  - Minstens 3 gevolgen van te veel CO2
  - Eenvoudige oplossingen om CO2 te verminderen (bijvoorbeeld minder autorijden, bomen planten, energie besparen).
• Gebruik kleuren en symbolen om je poster duidelijk en aantrekkelijk te maken.

Deel je idee (5 minuten)

Elk tweetal hangt hun poster op en presenteert kort één gevolg en één oplossing aan de klas.

Evaluatie

Bespreek met de klas:

• Wat vond je het meest verrassend aan de gevolgen van te veel CO2?
• Welke oplossing zou jij zelf kunnen toepassen in je dagelijks leven?

    Begrippen uit deze les

• Broeikaseffect
• Fossiele brandstoffen
• Koolstofdioxide (CO2)
• Klimaat maatregelen

EXIT TICKET

Wat zijn de twee belangrijkste oorzaken van het versterkt broeikaseffect die je hebt geleerd?

Hoe dragen menselijke activiteiten bij aan de toename van CO2 en methaan in de atmosfeer?

1. Door bomen te planten en fossiele brandstoffen te vermijden.
2. Door het gebruik van fossiele brandstoffen, veeteelt en ontbossing.
3. Door meer elektrische auto’s te gebruiken en afval te recyclen.
4. Door minder vlees te eten en over te stappen op duurzame energie.

Leg uit waarom gebruik maken van het openbaar vervoer helpt om je ecologische voetafdruk te verminderen?

LEZEN 10 min

Leesmoment

Lees het artikel: Wat is CO₂-uitstoot?
En maak vervolgens de opdracht die erbij hoort. 

Het is goed om dit samen hardop te lezen, het is een best lastige tekst.