H3 Oorzaken van Criminaliteit + H4 Nederland is een rechtsstaat

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Criminaliteit

 H3 Oorzaken van criminaliteit 

 

 

Planning

Les 1: Hoofdstuk 3 Oorzaken van criminaliteit

Les 2: Hoofdstuk 4 Nederland is een rechtstaat

Les 3: Herhaling en huiswerk

Les 4: Samenvatting H 3 en H 4 

 

 

Criminaliteit

H3 Oorzaken van criminaliteit

Leerdoelen van deze les: 

• Je kent de factoren die de kans op criminaliteit vergroten of verkleinen.
• Je kan de zes theorieën over crimineel gedrag beschrijven en herkennen.
• Je kent de begrippen van H3

Is crimineel gedrag iemands eigen keuze?

Wat vind jij? 

Is crimineel gedrag iemands eigen keuze? 

Ja

Nee

Risicofactoren

De kans op het ontwikkelen van strafbaar gedrag neemt toe als kinderen te kampen hebben met een opeenstapeling van elkaar versterkende risicofactoren:

• psychische of gedragsproblemen (aangeboren)
• een onveilige opvoeding
• foute vrienden / groepsdruk
• alcohol- en drugsgebruik

Beschermende factoren

Beschermende factoren zorgen voor een kleinere kans op crimineel gedrag. Voorbeelden van beschermende factoren:

• het hebben van een baan / het volgen van onderwijs
• relaties hebben 
• onderdeel zijn van een hecht gezin
• hebben van goede sociale vaardigheden 

vaardigheden om met andere mensen om te gaan en te communiceren

Omstandigheden die de kans op criminaliteit vergroten. Hoe noemen we die?

1. gevaarkans
2. pakkans
3. natuurlijke aanleg
4. risicofactoren

Situatie: 

Pim heeft heel veel moeite om zich te beheersen, hij wordt snel agressief en heeft geen 'rem.' 

Vorige week heeft hij een overval gepleegd. 

In de volgende slide komt er een vraag over deze situatie. 

Welke risicofactor kwam in de
situatie van vorige slide het
meest naar voren?

Welke risicofactor kwam in de situatie van vorige slide het meest naar voren?

1. Psychische- of gedragsproblemen
2. Een onveilige opvoeding
3. Problematisch drank- of drugsgebruik
4. Foute vrienden of groepsdruk

0

*Leuk filmpje! Misschien kan je nog een vraag toevoegen, zodat ze extra opletten? Bijvoorbeeld bij de eerste jongen dat hij met zn vrienden meeging en alleen op de uitkeek. Of hij dan ook schuldig is? Of denk je dat hij dat zelf graag wilde of deed die dat omdat die met zijn vrienden mee wilde doen?

Op welke manier kunnen foute vrienden een risicofactor zijn voor het vertonen van crimineel gedrag?

Op welke manier kunnen foute vrienden een risicofactor zijn voor het vertonen van crimineel gedrag?

Individuele

oorzaken

Maatschappelijke

oorzaken

Gebrekkige opvoeding-

Aangeboren eigenschappen

Groepsdruk

Gedrags-problemen

Belang van leerprocessen

Anonieme samenleving

Ongestraft laten van criminaliteit

Veranderend normen- en waardenbesef

Aan de slag! 

Pagina 36

 

 

Theorieën om criminaliteit te verklaren: 

1. Aangeleerd-gedragtheorie
   
2. Bindingstheorie
   
3. Anomietheorie
   
4. Rationele-keuze-theorie
   
5. Etikettentheorie
   
6. Neutraliseringstheorie

Aangeleerd-gedragtheorie

Wanneer mensen in je omgeving, bijvoorbeeld vrienden of je ouders,  crimineel gedrag vertonen, is de kans groter dat jij dat ook gaat doen.

Sutherland (Amerikaans socioloog)  bewees dat ‘brave jongeren’ door foute vrienden eerder crimineel werden.

Bindingstheorie

Mensen hebben bindingen met allerlei mensen. Bijvoorbeeld met familie, partner, vrienden en collega’s >  Omdat je je omgeving niet teleur wilt stellen, ben je minder snel geneigd crimineel gedrag te vertonen.

Mensen die weinig/geen bindingen hebben vertonen gemiddeld vaker crimineel gedrag.

Rationele-keuzetheorie  

• Criminelen wegen de risico's af > ratio = denken
  

-Hoeveel bewaking is er?

-Hoe groot is de kans dat ik gepakt word?

+Hoeveel levert het op aan geld of spullen?

    Gelegenheid maakt de dief! 

Een laptop ligt voor het raam dat open staat of een fiets die niet op slot staat

Etikettentheorie 

Deze theorie stelt dat wanneer de omgeving het etiket 'crimineel' op een persoon drukt, die persoon zich hier ook naar gaat gedragen.

• Vooroordelen  "Marokkanen zijn criminelen" 
• Etiketten  "Eens een dief, altijd een dief"     

Aantekening voor het examen

Anomietheorie

In de westerse maatschappij is je maatschappelijke positie belangrijk. 

Volgens de Amerikaanse socioloog Merton zullen sommige mensen de criminaliteit in te gaan om dure spullen te komen en  zo rijk en succesvol te lijken. 

Neutraliseringstheorie

Deze theorie stelt dat crimineel gedrag bij jongeren vaak onder groepsdruk gebeurd, waardoor het slechte gedrag wordt ontkend of goedgepraat.

"Ik weet wel dat het verkeerd is maar Iedereen deed het....."

"Het is maar een bushokje... wat maakt dat nou uit"

"Iedereen doet dat...!"

"Ze lokte het zelf uit..."

 

Aantekening voor het examen

Situatie: Maaike wordt vaak uitgescholden voor asociaal. Ze vindt dat ze zich daar maar naar moet gedragen.
Bij welke theorie hoort deze situatie?

Situatie: Maaike wordt vaak uitgescholden voor asociaal. Ze vindt dat ze zich daar maar naar moet gedragen.      

Bij welke theorie hoort deze situatie?

1. Etikettentheorie
2. Bindingstheorie
3. Neutraliseringstheorie
4. Anomietheorie

Situatie: Timo heeft geen
goede relatie met zijn ouders, daarom is hij 's avonds
veel alleen buiten en is hij
crimineel gedrag gaan vertonen.

Situatie: Timo heeft geen goede relatie met zijn ouders. Daarom is hij 's avonds veel alleen buiten en is hij crimineel gedrag gaan vertonen. 

1. Anomietheorie
2. Aangeleerd-gedragtheorie
3. Rationele-keuze-theorie
4. Bindingstheorie

Aan de slag! 

Pagina 34 en 35 

Criminaliteit

H4 Nederland is een rechtsstaat

 

Planning

Les 1: Hoofdstuk 3 Oorzaken van criminaliteit

Les 2: Hoofdstuk 4 Nederland is een rechtstaat

Les 3: Herhaling en huiswerk

Les 4: Samenvatting H 3 en H 4 

 

 

Leerdoelen/bouwstenen

 

• Wat is een rechtsstaat?
• Hoe wordt de macht  van de overheid beperkt?
• Wat zijn de problemen van onze rechtsstaat? 

4.1 Wat is een rechtsstaat? 

Een rechtsstaat is een land waar de rechten en plichten van burgers en de overheid in de wet zijn vastgelegd.

• De overheid mag optreden als jij de wet overtreed = rechtshandhaving.
• Burgers worden beschermd tegen willekeur en te grote overheidsmacht = rechtsbescherming.

Kenmerken van de rechtsstaat:

1. Er is een grondwet

2. De burgers hebben grondrechten (zoals Artikel 1)

3. De overheid moet zich ook aan de wet houden 

(legaliteitsbeginsel)

- er is rechtszekerheid (je weet wat voor straf je krijgt)

- rechtsgelijkheid (iedereen wordt hetzelfde behandeld)

4. Er zijn onafhankelijke rechters 

5. Het land is een democratie (het volk heeft de macht)

De Trias Politica

Trias politica - scheiding der machten

1. Wetgevende macht (wetten maken)
2. Uitvoerende macht (dagelijks bestuur)
3. Rechterlijke macht (rechtspraak)

Bedacht tijdens de Franse Revolutie 

Doel: machtsmisbruik te voorkomen

Wetgevende macht

• Regering en parlement maken wetten waar iedereen zich aan moeten houden
  
• De  Gemeenetraad kan op lokaal niveau regels opstellen.

De uitvoerende macht

De uitvoerende macht zorgt ervoor dat wetten worden uitgevoerd en nageleefd. De ministers zijn hiervoor verantwoordelijk. 

Het Openbaar Ministerie (OM) en de politie werken samen met de minister van Veiligheid en Justitie om strafbare feiten op te sporen en te vervolgen.

vervolgen

een verdachte voor de rechter brengen.

Rechterlijke macht

• Beoordeeld of wetten goed worden nageleefd.
• Rechters zijn onafhankelijk en onpartijdig.
• Overheid moet zich ook aan de wet houden.

• De overheid heeft in een rechtsstaat de taak heeft om
  

de orde te handhaven (rechtshandhaving),

•  maar ook om onze rechten te beschermen (rechtsbescherming). Soms botsen deze taken met elkaar

Dilemma van de rechtsstaat 

Politie verwacht veel criminaliteit bij een doelgroep

en gaat die dan anders behandelen

- Vooroordelen

- Etnisch profileren

- Gebrek aan kennis

- Verschil in inkomen, opleiding, scholing en cultuur

Aan de slag! 

Uitleg H3 Oorzaken van criminaliteit en H4 Nederland is een rechtsstaat

Lezen: H3 en H4 

Maken: Pagina 46 en 47