Economisch Burgerschap - Les 3 De Rol van de Overheid

• Burgerschap
• MBO
• Studiejaar 1

Burgerschap

De rol van de Overheid

Programma

- Leerdoel van deze week

- Theorie over Overheidshandelen

- Praktijkopdrachten maken

- Afsluiting

Leerdoelen deze week

- je ontdekt wat economische groei bevordert en wat economische groei belemmert.  

- je weet wat privatisering is en wat de gevolgen ervan zijn.

- je krijgt inzicht in de financiën van de overheid.  

Wat vinden jullie? 

Voordeel - Handel

Nadeel - afhankelijkheid/ verlies zelfstandigheid

https://www.ad.nl/economie/experts-somberen-in-de-kamer-is-euro-nog-wel-de-juiste-munt~a2798760/

Wat wordt bedoeld met de economie als kringloopmodel?

Conjunctuur -groei en recessie afgewisseld

1922 - Beurskrach/ Grote Depressie 

1973 - Oliecrisis 

1979 - Tweede Oliecirsis

2001 - Internet zeepbel / Dot com bubble

2008 - Kredietcrisis

2022 - Corona en Oekraïne crisis

Indicatoren voor het ontstaan van een recessie / crisis

- meer vraag dan aanbod (prijzen stijgen = inflatie --> lonen omhoog, prijzen stijgen, etc.)

- kostprijs van producten stijgt 

- verlies van vertrouwen in voortuitgang/ recessie (sparen = minder geld in de economie, die krimpt)

Groei

Economische groei = de economie wordt groter, er gaat meer geld in om, het gaat goed met de economie = mensen hebben meer te besteden.

Recessie = de economie wordt kleiner, er gaat minder geld in om, het gaat slecht met de economie, mensen hebben minder te besteden. Mensen worden ontslagen, die kunnen minder besteden en dat leidt dan weer tot nog meer ontslagen.

Overheidshandelen in tijden van crisis

Als er minder geld wordt uitgegeven, gaat de economie verder achteruit. Gaan banen verloren, etc. 

Dus in tijden van crisis is investeren verstandig. 

Bijvoorbeeld in infrastructuur, toerisme (meer werk, meer uitgaven). 

ECB/ DNB - maken lenen goedkoper (rente laag) --> meer investeringen. 

Hoe een overheid reageert hangt af van de macro-economische visie die wordt aangehangen.

Keynesiaanse visie: 

Een overheid die het Keynesiaans model aanhangt zal proberen de markt aan te zwengelen door de aanbodstructuur te versterken, de vraagzijde te ondersteunen, de waarde van de munt vrij te laten, de rentestand kunstmatig laag te houden en desnoods protectionistische maatregelen te treffen. Bekostigd wordt het e.e.a. door het uitschrijven van staatsleningen. Inmiddels is duidelijk geworden dat als dit beleid te lang voortgezet wordt er stagflatie ontstaat waarbij er enorme begrotingstekorten ontstaan, de vraag én het aanbod stagneert terwijl de inflatie niet meer in de hand te houden is.

Hoe een overheid reageert hangt af van de macro-economische visie die wordt aangehangen.

Monetaristische visie:

Monetaristen zullen proberen de geldhoeveelheid te balanceren om de prijzen in evenwicht te houden. Bij inflatie worden de rentes verhoogd en bij deflatie worden de rentes verlaagd.

Overheidsinvloed op de economie

- investeren

- stabiliteit (en daardoor vertrouwen in de economie)

- bescherming van eigendom (onroerend goed/ intellectueel eigendom) (zodat mensen willen investeren)

- bescherming van werknemers (arbeidsvoorwaarden) (prijzen stijgen)

- bescherming consumenten (eisen aan producten) (prijzen stijgen)

- zorgen voor vrije mededinging/ concurrentie (kartelafspraken bestraffen/ monopolies voorkomen)

- verhogen lonen van ambtenaren, politie, etc. 

Inkomsten en uitgaven van het Rijk 2023

Obligaties

In 2023 een tekort van bijna 30 miljard (volgens de begroting)

Hiervoor sluit de overheid leningen. Die noemen we obligaties. 

Hoe stabieler een land en hoe beter de economie, hoe goedkoper een land geld kan lenen (lagere rente). 

Alle leningen bij elkaar opgeteld noemen we: de staatschuld

Hoe hoog is de Nederlandse Staatsschuld in 2023

1. 50 miljard
2. 5000 miljard
3. 500 mijlard
4. 1000 miljard

Privatisering

Bedrijven die van de overheid waren worden overgedragen aan burgers. 

Gedachte is: ondernemers zijn gericht op winst maken, dan de overheid en efficiënter werken. 

Winst versus kwaliteit/ beschikbaarheid

VB PTT, Zwembaden, Bibliotheek, Ziekenhuizen, etc.

Nederland heeft deels een vrije markt en er zijn markten waar de overheid ingrijpt. Ter bescherming van kwaliteit en beschikbaarheid. 

Publieke sector - ambtenaren - noodzakelijke producten

Private sector - ondernemers/ werknemers - marktwerking.

 

Nationalisatie: bedrijf wordt door de overhied overgenomen (ABN AMRO/ Fortis, nu medicijnfabriek?)

Zelf werken: 

Opdrachten maken over: De Rol van de Overheid (les 3)

Zie Canvas (modules/ kalender) en Generation 24/7 voor de opdrachten die je moet maken. 

Maak de opdrachten en lever ze op tijd in! 

Je moet gemiddeld een voldoende hebben!

Wat vonden jullie van deze les?

😒🙁😐🙂😃

Tot de volgende keer! Dan hebben we het over: 

Werken en Ondernemen. 

De opdrachten staan in Canvas. Maak ze ook!