H4 paragraaf 1: Japan: land in de Ring van Vuur (deel 1)

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

H4 paragraaf 1: Japan:
Land in de Ring van Vuur

• Natuurrampen in Japan
• Ring van Vuur 

Eerste les over een nieuw onderwerp.

Wat weet je van... Japan?

Voorkennis activeren + succesbeleving bieden aan leerlingen. Iedereen weet wel iets van Japan. Bijv: Azië, eiland, Japans, Aziatisch, sushi, vulkanen, Tokyo, Olympische Spelen, keizerrijk, kimono's, Anime en Manga, kersenbloesem, tsunami, Fukushima etc.

Wat weet je van... Natuurrampen?

Idem, antwoorden als: vulkanen, aardbevingen, tsunami's, overstromingen, orkanen, tornado's, slachtoffers, modderstromen, landverschuivingen, bosbranden.

Op rechterbord even sorteren! Links endogene rampen, rechts exogene rampen. Even benoemen! Rampen van binnenuit of van buitenaf de aarde.

Leerdoelen (schrijf op in je schrift)

Aan het einde van de les kun je de volgende vragen beantwoorden:

• Welke natuurrampen komen er regelmatig voor in Japan?
• Waarom komen er vaak aardbevingen en vulkanen voor in Japan?
• Wat is de Ring van Vuur en waarom heet deze zo?

Japan op de wereldkaart

Welk continent? Beelvorming/wereldbeeld: waar ligt Japan nou eigenlijk ten opzichte van de wereld? Ten opzichte van Nederland? NH of ZH? OL of WL? Linken naar atlas/kaartvaardigheden. Japan groter of kleiner dan NL?

Japan: staatkundig (topografie)

Niet te land bij stilstaan, topografie wordt niet getoetst. Hoofstad Tokyo noemen, Mount Fuji aanwijzen. Hiroshima en Nagasaki: vraag WO2, atoombommen? Waarschijnlijk bij de meesten (1 havo) onbekend.

Japan: natuurkundig (reliëf)

Natuurkundig en reliëf: wat is reliëf ook alweer? Vraag aan Julia --> haar presentatie! Naast duidelijk reliëf op land, ook veel in zee. Hoe kan dat....?

Natuurrampen in Japan

Natuurramp = ramp die veroorzaakt wordt door de natuur.

Natuurrampen in Japan (endogene of exogene krachten?):

• Lichte aardbevingen (dagelijks kleine aardschokken, 1000 per jaar)
• Zware aardbevingen (jaarlijks, soms gepaard met tsunami's en regelmatig met veel slachtoffers)
• Vulkaanuitbarstingen (250 vulkanen waarvan 50 werkzaam)

Korte aantekening. Leerlingen nemen deze over!

2021

Interesse wekken met krachtige krantenkoppen, niet te diep op in gaan.

2011

Wat is de ring van vuur?

Ring van Vuur

Bij deze kaart uitleggen dat we de continenten nu vanuit een ander perspectief zien! Aarde is rond, maar wij zien altijd Europa in het midden! Gebieden weer in perspectief brengen: waar ligt Japan nu? Indonesië, Nieuw-Zeeland, Mexico, Californië VS en Alaska. 

De oplettende leerling kan vragen wat die twee vulkanen in het midden van de afbeelding zijn. Is Hawaii! Kort uitleggen dat dat een ander soort vulkanisme is.

Plaatgrenzen

De aarde bestaat niet uit één groot oppervlak, maar uit verschillende aardplaten die als puzzelstukjes in elkaar passen.

Deze platen bewegen! Dat noem je platentektoniek.

• Naar elkaar toe = convergent
• Van elkaar af = divergent
• Langs elkaar = transform

Leerlingen nemen dit over.

Plaatgrenzen

Aarde terug in Europees perspectief. Waar ligt Japan? Plaatgrens. Waar ligt de Ring van Vuur? Plaatgrens. Waar ligt het Himalayagebergte? Plaatgrens. Puzzelstukjes plaatsen en leerlingen laten beseffen van 'oh, inderdaad, bergen en vulkanen ontstaan dus bij plaatgrenzen!'

Plaatgrenzen Japan

Wat is de beweegrichting
van de platen bij Japan?

• Naar elkaar toe
• Convergent!

Subductie uitleggen! Platen (oceanische plaat en continentale plaat) bewegen naar elkaar toe (convergerende beweging). Oceanische plaat is dunner en zwaarder, duikt dus onder de continentale plaat die dikker en lichter is!! Uitbeelden met handen: vlakke hand (oceanische plaat) naar als vuist gebalde hand (continentale plaat). Naar elkaar toe en duwen. Welke schiet dan naar beneden? Juist! De vlakke hand.

Continentale platen vs Oceanische platen

Oceanische plaat:

• Dun
• Zwaar materiaal/gesteente

Continentale plaat:

• Dik
• Lichter materiaal/gesteente

Beweging uitleggen. Dunne en zware oceanische plaat en dikke lichte continentale plaat bewegen naar elkaar toe. Oceanische plaat duikt onder de continentale plaat. Oceanische korst begint te smelten in de hete magma. Gesmolten oceanische korst stijgt omhoog naar aardoppervlak en drukt er doorheen: een gebergte + vulkaan ontstaat. Magma dat uit de aardkorst komt noemen we lava.

Aan de slag.......

Welke drie natuurrampen komen veel voor in Japan?

Leerdoelen checken. Steeds herhalen!

Hoe komt het dat deze natuurrampen in Japan veel voorkomen?

Hoe noemen we de richting waarin de platen bij Japan bewegen?

Welke twee soorten platen zijn er en wat zijn de kenmerken?

Hoe ontstaan vulkanen bij Japan?

Hoe noemen we de enorme grens van de Pacifische plaat waaromheen veel vulkanen liggen?

Waarom zijn vulkanen ontstaan bij de botsing van een continentale plaat en een oceanische plaat zo explosief?

De aardbeving in Japan in 2011 zorgde voor veel slachtoffers, maar dit niet alleen door de aardbeving. Wat was het gevolg van deze aardbeving die voor de meeste slachtoffers zorgde?

Wat is het verschil tussen magma en lava?

Waarom hebben we in Nederland geen vulkanen en nauwelijks aardbevingen?

Hoeveel vragen heb je goed beantwoord?

010

Graadmeter voor leerlingen. Zit ik op een goed spoor?

Huiswerk (weektaak)

Voor de volgende les maak je uit je werkboek van paragraaf 1:

• Opdracht 3, 4, 5, 6, 7, 8 en 9 uit het werkboek

• Maak een begrippenlijst van de begrippen van paragraaf 1
  

Leg elk begrip in je eigen woorden uit en noteer voor jezelf welke begrippen je goed begrijpt en welke je moeilijk vindt!