Gesteentenpracticum deel 1 B: ontstaan van gesteenten

Steensoorten
1 / 41
volgende
Slide 1: Tekstslide
AardrijkskundeMiddelbare schoolhavoLeerjaar 2

In deze les zitten 41 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 4 videos.

Onderdelen in deze les

Steensoorten

Slide 1 - Tekstslide

Aan het einde van de les weet je
Welke soorten verwering er zijn

Wat erosie is

Welke soorten gesteenten er zijn

Slide 2 - Tekstslide

 De gesteentekringloop
-

Slide 3 - Tekstslide

We gaan vandaag eens kijken naar het levensverhaal
van meneer Steen. 

Slide 4 - Tekstslide

Meneer Steen werd zo’n 500 miljoen jaar geleden geboren bij deze vulkaan:

Slide 5 - Tekstslide

Nadat Meneer Steen is afgekoeld, noemen we hem een stollingsgesteente.



Slide 6 - Tekstslide

Hier zie je meneer Steen tussen zijn familie

Meneer Steen vindt het wel best rustig onderdeel van deze berg uit te maken… 

Slide 7 - Tekstslide

Maar helaas, de zon, neerslag en ijs gooien roet in het eten….!  

  • Meneer Steen valt door al al deze krachten uiteen…
  • = verwering

Slide 8 - Tekstslide

  • In de rivier zorgt hij voor erosie: hij schuurt hard gesteente af/uit.
  • Uiteindelijk wordt het materiaal afgezet in de oceaan → sedimentatie 

De stukjes meneer Steen komen in een rivier terecht.

Slide 9 - Tekstslide

Er vindt veel sedimentatie plaats in de oceaan..

  • Het afgezette materiaal wordt samengeperst en er ontstaat een nieuw gesteente, namelijk een sedimentgesteente

Slide 10 - Tekstslide

De sedimentatie blijft doorgaan en er komen steeds meer zware lagen gesteente boven meneer Steen te liggen…

  • meneer Steen komt dichter bij het warme magma te liggen. 

Slide 11 - Tekstslide

Meneer Steen heeft het heet. Het grote gewicht boven meneer Steen zorgt ook voor een zware druk op hem. 

  • Hierdoor gaat hij veranderen en ontstaat er een metamorf gesteente.

Slide 12 - Tekstslide

De gesteentelaag waarin meneer Steen komt in een subductie-zone terrecht:

  • Op een diepte van zo’n 100 km begint meneer Steen te smelten

  • Na verloop van tijd begint zijn leven opnieuw… 

  • Dit verhaal van meneer Steen is een voorbeeld van de gesteentekringloop.

Slide 13 - Tekstslide

Slide 14 - Video

Slide 15 - Video

Verwering
Het uit elkaar vallen van gesteente.

1. Mechanische verwering
2. Chemische verwering
3. Biologische verwering

Slide 16 - Tekstslide


>>Mechanische verwering
Voorbeeld: vorstverwering
1. Overdag smelt sneeuw in de bergen.
2. Water stroomt in spleten van gesteente.
3. ’s Nachts bevriest het water en zet uit.
4. Het gesteente scheurt steeds verder en brokkelt af.



Verwering = Het uiteenvallen 
van gesteenten onder invloed 
van weer en plantengroei.

Slide 17 - Tekstslide

>>Chemische verwering.
    Samenstelling van de   
    steen veranderd.


>>Biologische verwering.

Slide 18 - Tekstslide

Slide 19 - Video

Erosie = Het uitschuren en afschuren van hard gesteente door met verweringsmateriaal geladen water, ijs of wind.

(denk aan de stenentrommel)


Slide 20 - Tekstslide

Verwering en erosie gaan hand in hand!

Proces van vorstverwering:
1.Gesteente hoog in bergen brokkelt af door verwering.
2. Verweringsmateriaal valt door
zwaartekracht naar beneden.
3. Gletsjers, rivieren, wind of zee nemen
het mee naar andere plekken.
4. Tijdens dit transport wordt het landschap afgeschuurd en uitgeschuurd zoals hiernaast te zien bij dit U-dal.

Slide 21 - Tekstslide

Gesteentenkringloop
Erosie verplaatst verweert materiaal naar een andere plek waar het sedimentgesteente wordt.

Als dat gesteente onder druk komt te staan en enorme hitte ondervind word het metamorf gesteente.

Als dat gesteente vervolgens smelt heet dit stollingsgesteente.

Slide 22 - Tekstslide

Sedimentgesteente
Kalksteen
Kalk uit skeletjes of schelpen van zeedieren zijn gesedimenteerd en door druk van andere lagen, die daar bovenop zijn gesedimenteerd, omgezet tot sedimentgesteente.
Zandsteen
Zand wat is gesedimenteerd en door druk van andere lagen, die daar bovenop zijn gesedimenteerd, omgezet tot sedimentgesteente.
Schalie
Klei wat is gesedimenteerd en door druk van andere lagen, die daar bovenop zijn gesedimenteerd, omgezet tot sedimentgesteente.

Slide 23 - Tekstslide

Stollingsgesteente
Gesteente ontstaan door afkoeling van magma of lava.


Voorbeelden:
Magma -> Graniet
Lava -> Basalt                                                              

Slide 24 - Tekstslide

 Metamorf gesteente
ontstaan als sediment- of dieptegesteenten(stolling-) worden onderworpen aan hoge druk en/of hoge temperaturen. 

Slide 25 - Tekstslide

Zelf doen
Lees nu de theorie van deel 1B: ontstaan van gesteenten.

MAAK EERST OPDRACHT 3!

Klaar? Maak dan de vragen van de lessonup. Deze is met de klas gedeeld. Klascode: qrrkj

Slide 26 - Tekstslide

Slide 27 - Video

Verwering of Erosie?

Slide 28 - Tekstslide

Op de vorige foto zag ik?
A
Vorstverwerking
B
Verwering door boomwortels
C
Verwerking door temperatuurverschillen
D
Chemische verwerking

Slide 29 - Quizvraag

Voorbeeld van een exogene kracht
A
Vulkanen
B
Aardbeving
C
Gletsjers
D
Tsunami's

Slide 30 - Quizvraag

Wat is het verschil tussen mechanische en chemische verwering?

Slide 31 - Open vraag


A
Mechanische verwerking
B
Chemische verwering

Slide 32 - Quizvraag

Leg uit op welke manier erosie en sedimentatie met elkaar te maken hebben.

Slide 33 - Open vraag

Erosie wordt veroorzaakt door? Noem vier voorbeelden.

Slide 34 - Open vraag

Verwering of erosie?

Slide 35 - Tekstslide

Verwering of erosie?

Slide 36 - Tekstslide

Is schalie een sedimentgesteente, stollingsgesteente of metamorf?

Slide 37 - Open vraag

Is basalt een sedimentgesteente, stollingsgesteente of metamorf?

Slide 38 - Open vraag

Is graniet een sedimentgesteente, stollingsgesteente of metamorf?

Slide 39 - Open vraag

Is steenkool een sedimentgesteente, stollingsgesteente of metamorf?

Slide 40 - Open vraag

Is marmer een sedimentgesteente, stollingsgesteente of metamorf?

Slide 41 - Open vraag