1.2 Van verlies naar winst: 1800 - 1870

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Vooraf

Voor het einde van de timer, zorg je dat je klaar bent voor de les (dus niet pas als de timer voorbij is....)

Lessonup

• Gebruik je eigen naam (smiley/emoji mag)

• Gebruik elke keer dezelfde naam!

Afspraken

• De telefoon blijft in de telefoontas!
• Je zit volgens de plattegrond
  
• We respecteren elkaar en elkaars spullen; we laten elkaar uitspreken en behandelen elkaar met respect.
• Je komt goed voorbereid naar de les; materiaal goed voor elkaar, ingelezen, huiswerk gemaakt.
• Eten, drinken of naar het toilet doen we na de les of in de pauze
• We gebruiken de laptop uitsluitend voor schooldoeleinden
  

Lessonup:

• Bij het einde van de timer start de les.
• Login met je eigen naam.

Vasco de Gama ontdekt India

VOC opgericht

1498

1568

1576

1602

1597

1612

1648

Plaats de woorden op de goede plek in de tijdbalk

WIC opgericht

Met de beeldenstorm begint de opstand (80 jarige oorlog)

Spaanse furie - Antwerpen wordt geplunderd door Spaanse soldaten. Hierdoor verplaatst de handel zich naar Amsterdam

Cornelis Houtman ontdekt namens de Republiek een zeeroute naar Indië

Oprichting van Republiek der Zeven verenigde Nederlanden

Begin opstand

Vasco de Gama ontdekt India

Antwerpen wordt geplunderd

Republiek der Zeven verenigde Nederlanden

Cornelis Houtman ontdekt Indië

Als je de tijdbalk in de vorige slide bekijkt. Vanaf welk jaar zou de 'gouden eeuw' beginnen?

1. 1576: plundering van Antwerpen
2. 1597: ontdekking van zeeroute naar Indië
3. 1602: oprichting van de VOC
4. 1648: ontstaan van de Nederlandse republiek

Waar handelde de VOC in?

1. Slaven, wapens en suiker
2. Tabak, Thee en koffie
3. Peper, kruidnagel en nootmuskaat
4. Hout, teer en graan

Wat is een monopolie?

1. Een bekend bordspel waarbij je straten moet kopen etc.
2. Het recht om in een bepaald gebied of op een bepaald product te handelen
3. Het alleenrecht om in een bepaald gebied of op een bepaald product te handelen
4. Het recht om een oorlog te mogen beginnen om handel in een bepaald product af te dwingen

Waar had de VOC een monopolie op?

1. De handel in specerijen
2. De handel in slaven
3. De handel met Zuidoost-Azië
4. De handel met Indonesië

In de 18e eeuw ging de VOC failliet. Wat is hier geen oorzaak van?

1. Vraag naar specerijen in Europa nam af
2. Door oorlog konden de VOC schepen niet terugkeren
3. De investeerders wilden niet meer investeren in de VOC
4. Concurrentie van andere Europese landen, met name Engeland

Wat betekende het faillissement van de VOC voor Nederland?

1. Geen grote gevolgen, Nederland had al andere handelswaren
2. Alleen op korte termijn gevolgen, Nederland paste zich hier snel op aan
3. Grote gevolgen, dit betekende het einde van de welvaart in de Nederlanden

Korte samenvatting

•  In 1672 komt er een einde aan de dominante positie van de Nederlandse republiek. Nederland wordt van drie kanten aangevallen (rampjaar), hiermee kwam een einde aan de gouden eeuw.

• Door het verlies verloor Nederland ook de monopolie op de specerijenhandel. Meerdere landen exporteerden de specerijen naar Europa, waardoor het aanbod toenam en de vraag afnam.

• Door aanhoudende oorlogen met Engeland konden de VOC schepen niet terugkeren naar Nederland, waardoor de VOC steeds verder in schulden terecht kwam en uiteindelijk failliet werd verklaard.
  

Hoe ontwikkelde Nederlands Indië zich na het VOC tijdperk?

Kostenpost

• Nederland is blut door:

1) Schulden van de VOC

2) Nederland moest mee betalen aan de oorlogen van Napoleon

• Nederland wil Nederlands-Indië gebruiken om de economie te herstellen.

• Indië is de Nederlandse bemoeienis in het bestuur zat en komen vaker in opstand > Java oorlog.
  

03:45

Welk drukmiddel heeft Nederland om de inlandse vorsten te dwingen akkoord te gaan met dit plan?

1. Ontzeggen van opium
2. Het martelen van de inlandse vorsten
3. Inlanders tot slaaf maken
4. Dreigement van oorlog

03:45

Wat houdt het 'cultuurstelsel' in?

1. Dat boeren 20% van hun omzet aan de Nederlanders moeten geven
2. Dat boeren 20% van hun land aan de Nederlanders moest afstaan
3. Dat boeren 20% van hun tijd voor de Nederlanders moesten werken
4. Dat boeren 20% van de tijd naar school moeten

Invoering cultuurstelsel

• Indische boeren moesten op 1/5 van hun grond producten verbouwen voor de Nederlandse markt.

• De boeren kregen hiervoor een lage vergoeding (plantloon). De Nederlanders konden deze producten weer met winstverkopen.

• Boeren met te weinig grond moesten 'herendiensten'   (klusjes) voor de Nederlanders verrichten.

• Indische vorsten (regenten) moesten het cultuurstelsel aansturen en mochten een deel zelf houden als betaling.

• Nederlanders waren alleen verantwoordelijk voor transport en controle.
  

Zou het cultuurstelsel effectief zijn geweest?

1. Ja
2. Nee

Gevolgen:

Gevolgen Nederland:

1) Met het geld uit het cultuurstelsel (batig slot) wordt de hele industrialisatie betaald; wegen, spoorwegen, fabrieken, etc.

Gevolgen Nederlands-Indië

1) Boeren worden alsmaar armer.

2) Inlandse vorsten worden rijker

3) Vaker hongersnoden, omdat er niet genoeg voedsel verbouwd kan worden.

4) Infrastructuur (wegen, spoorwegen, kanalen) werd verbeterd.

5) Boeren kregen betaald in geld, zo ontstond er geldeconomie.

Hoogste ambtenaar in Nederlands Indië

Nederlands bestuur:

Hoofd van provincie

Bestuurt en spreekt recht in een provincie

Assistent-resident

Controleur

Inlandse vorst of edelman

Inlands bestuur:

Inlandse leider van provincie

Onderdistricthoofd

Verdeelt het werk en betaalt plantloon uit.

Er ontstond een duallistische bestuurstelsel (een Nederlands en een Inlands bestuur). Plaats de ambten op de goede plek.

Regent

Gourverneur-Generaal

Gourverneur

Districthoofd

Dorpshoofd

Resident

Zou een regent (inlandse vorst) op gelijke hoogte staan als een resident (Nederlandse bestuurder in een provincie)

1. Ja
2. Nee

Afsluiting: Voor welke groepen waren de ontwikkelingen in Nederlands Indië in de 18e eeuw positief?

1. Nederlandse staat
2. Inlandse vorsten
3. Nederlandse bestuurders in Indië
4. Normale bevolking van Indië

Homework

Voor vrijdag in de les:

3, 4, 7, 8, 9, 11, 12, 14, 16, 17 en 18