§ 1 Democratie en economische crisis

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 3,4

Het interbellum

1918-1939

§ 1 Democratie en economische crisis

de tijd van wereldoorlogen 1900-1950

Leerdoel

Aan het einde van de les kunnen jullie herkennen en uitleggen welke problemen Duitsland na de Eerste Wereldoorlog had, welke hulp zij hierbij kregen en de oorzaken en gevolgen van de economische crisis vanaf 1929.

§ 1 intro

GEZAMENLIJK LEZEN INTRO
BEHANDELEN:
VRAAG 1 TM 2, bladzijde 50 in WB

• Als een rijke vrouw al haar spullen moest verkopen om in leven te blijven, hadden gewone mensen het waarschijnlijk verschrikkelijk moeilijk.

• Mensen maakten plezier en hadden tijd om naar het strand te gaan.

• ■
   □
   □
   ■

1.1| Duitsland in de problemen

Interbellum

Een interbellum (van het Latijn inter, tussen en bellum, oorlog) is een periode tussen twee oorlogen.

Het interbellum is de periode tussen de Eerste en de Tweede Wereldoorlog (1918-1939)

Duitsland na de Eerste Wereldoorlog (1)

Eerste democratie in Duitsland: Republiek van Weimar (1919)

Verlies van de oorlog komt hard aan, zowel emotioneel als economisch. 

De herstelbetalingen zijn niet op te brengen door de regering, en de inflatie is groot.

Duitsland na de Eerste Wereldoorlog (2)

• Het vertrouwen in de republiek (democratie) is laag.
  

• Verschillende groepen (extreemlinks /extreemrechts proberen de macht te grijpen (staatsgreep) en er is veel politiek geweld (o.a. moorden op politici)
  

Dolkstootlegende

Ontstaan dolkstootlegende (de oorlog was verloren doordat de regering de militairen in de steek hadden gelaten)

Bezetting van het Ruhrgebied

1923-1924

Duitsland kan de herstelbetalingen niet meer opbrengen.
Gevolg: Franse troepen bezetten het Ruhrgebied.

Duitse reactie: Arbeiders staken met doorbetaling.

Hoe kan er worden doorbetaald als ze niet meer werken?

De Duitse regering drukte geldbiljetten bij..
Dit veroorzaakt waardevermindering en automatisch inflatie.

Prijzen voor 1 kilo brood (1923)

December 1921:                        4 Mark 

December 1922:                       163 Mark 

Januari 1923:                              250 Mark 

April 1923:                                   474 Mark 

Augustus 1923:                          69.000 Mark 

November 1923:                        201.000.000.000 Mark

Hitlers mislukte staatsgreep

1923

In deze chaos probeert Hitler een staatsgreep te plegen, dit mislukt.

Hij wordt gearresteerd en veroordeeld tot een gevangenisstraf van 5 jaar.
In de gevangenis schrijft hij het boek 'Mein Kampf'

Volkenbond

1919-1946

De Volkenbond mislukt (zwak en niet daadkrachtig):

1. VS geen lid (wilt niet nogmaals in Europese problemen komen)
   
2. Duitsland en Sovjet-Unie geen lid (als verliezers van WOI)
   
3. Had geen eigen leger.

1.2| Hulp voor Duitsland

........................

........................

........................

...................................

...................................

...................................

Dawesplan

Duitsland

Frankrijk & Engeland

Amerika

Dawesplan: leningen

Herstelbetalingen

Leningen van WOI afbetalen & producten kopen

Dawesplan

Duitsland 

1924-1929

Politiek en economisch gaat het beter met het land.

De Amerikanen steunen Duitsland met het Dawesplan.
Mensen hebben weer vertrouwen.

Duitsland na de Eerste Wereldoorlog (1)

Eerste democratie in Duitsland: Republiek van Weimar (1919)

Verlies van de oorlog komt hard aan, zowel emotioneel als economisch. 

De herstelbetalingen zijn niet op te brengen door de regering, en de inflatie is groot.

Duitsland in de problemen

• Weinig vertrouwen in de Republiek van Weimar (Duitsland).

• Ontstaan Dolkstootlegende (WOI verloren door egoïstische regering)

• Republiek van Weimar kan de herstelbetalingen niet meer leveren.

• Reactie: Fransen bezetten het Ruhrgebied, Duitsers gaan doorbetaald staken.

• Hoe: Geld bijdrukken.

• Gevolg: in 1923 enorme inflatie.

• Hitler pleegt in deze chaos een staatsgreep.

• Mislukt, Hitler moet de gevangenis in.

Interbellum: 1918-1939 (tussen de oorlogen)

Aan de slag

Maken opdrachten van § 1

3 TM 8, bladzijde 50 in WB

-> Tevens als huiswerk voor woensdag

• Slecht

• Veel

• Weinig

• Mislukten.

• A
   
   B
  
  
   C
   
   D

• □
  
   □
  
   ■
  
   ■
   □

• Dolkstootlegende

• Wanneer Duitsland niet zou tekenen, zou de oorlog doorgaan en zou Duitsland nog armer uit de oorlog komen. 

• A
   
   B
  
   C
   
   D

• De prijzen van producten stijgen enorm. Je kunt steeds minder kopen voor hetzelfde bedrag. Geld wordt dus steeds minder waard.

• Belangrijke landen als de VS, Sovjet-Unie en Duitsland waren geen lid en de Volkenbond had geen leger.

• A
   B
   C
   D

• Doordat de VS geld leenden aan Duitsland, kon Duitsland zijn economie weer opbouwen. Daardoor kon het weer geld verdienen en herstelbetalingen doen aan Engeland en Frankrijk.

1.3| Economische crisis vanaf 1929

Hulp voor Duitsland

• Duitsland staat er alleen voor, de Volkenbond mislukt.

• VS geen lid, wilt niet betrokken raken in Europa.

• Dui. en Sovjet-Unie geen lid, als verliezers van WOI.

• Volkenbond heeft geen eigen leger.

• Duitsland geholpen door de Verenigde Staten.

• Het Dawesplan zorgde voor goedkope leningen.

Crisis in de wereld 

vanaf 1929

de Amerikaanse economie stort in en Amerika wilt zijn geld terug.

Het begin van een wereldwijde economische crisis.

Economische crisis

Oorzaak: te veel uitgaven -> hoe? -> geld lenen

1. Boeren en bedrijven om te kunnen investeren -> meer productie

2. Consumenten om producten te kopen

3. Aandeelhouders om aandelen in bedrijven te kopen.

-> Beurskrach

Beurskrach
1929

De aandelenmarkt stortte in, veel aandelen waren meer waard dan het bedrijf zelf.

https://schooltv.nl/video/zwarte-donderdag-het-begin-van-de-crisis-in-de-jaren-dertig/

Economische crisis vanaf 1929

• Wereldwijde economische crisis

• Oorzaak: te veel uitgaven

• Hoe: geld lenen

• Om te investeren, consumeren of aandelen te kopen.

• Mensen konden hun lening niet terugbetalen.

• Gevolg: Beurskrach (enorme koersdaling)

• Amerika stopt het Dawesplan.

• Enorme werkloosheid.

10 minuten aan de slag.

Lees 1.3 Economische crisis vanaf 1929
Maak  opdracht 9 TM 12 en 14

Klaar?

Maak de samenvatting in je portfolio

Gezamenlijk opdracht 14 nakijken.

• Dawesplan
  

• Dolkstootlegende
  

• Inflatie
  

• Beurskrach
  

• Zij konden het geleende geld niet meer terugbetalen, omdat hun aandelen niets meer waard waren.

• Gevolg

• Oorzaak

• Oorzaak

• Gevolg

• De groei van de Duitse economie was te danken aan geleend geld uit de VS. Dat viel ineens weg in 1929.

• Doordat de beurzen in New York daalden, kochten Amerikanen ineens veel minder goederen uit andere landen. Dat betekende dat overal ter wereld de vraag naar producten afnam. Gevolg was werkloosheid in landen over heel de wereld.

• Inflatie

• Begin parlementaire democratie. 
  
  Oprichting Republiek van Weimar.
  

• Dawesplan
  

• Toetreden Volkenbond
  

• Economische crisis, Beurskrach
  

Na de Eerste Wereldoorlog verloren veel Duitse burgers het vertrouwen in hun regering. Kies de antwoorden die uitleggen hoe dat komt.

1. De regering had het voor Duitsland vernederende Verdrag van Versailles getekend. Veel Duitse burgers waren daar kwaad om.
2. De regering legde de bevolking erg strenge wetten op. Toen Duitsland nog een keizer had, had de bevolking veel meer vrijheid.
3. De regering had de Republiek van Weimar veroverd. Dat was volgens veel Duitsers onverstandig, omdat het waarschijnlijk tot wraak van de geallieerden zou leiden.
4. De regering nam weinig effectieve maatregelen tegen de economische crisis.

Waarom werd Duitsland extra zwaar getroffen door de wereldwijde economische crisis?

1. Het Dawesplan werd stopgezet.
2. Duitsland had geld uitgeleend aan andere landen om de economie weer op te bouwen.
3. Hitler had enorme schulden gemaakt om het leger weer op te bouwen.
4. De Amerikaanse president had opdracht gegeven om alle Duitse producten uit Amerikaanse winkels te halen.

Een vrouw laat haar kachel branden op papiergeld. Waar en wanneer is deze foto gemaakt?

1. in de Verenigde Staten, kort na de beurskrach van 1929
2. in Duitsland, tussen 1921 en 1924, toen de inflatie extreem hoog was
3. in Italië, kort nadat Mussolini aan de macht kwam.
4. in de Republiek van Weimar, direct nadat de keizer naar Nederland was gevlucht