Samengestelde zinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Vandaag:

1. Gebouw opblazen
2. Lesdoel
3. Gebouw weer opbouwen | Aan de slag!
4. Tijd over? Blooket!
5. Huiswerk & TaalVout

docent.blink.nl

Lesdoel

• Ik kan samengestelde zinnen herkennen.
  
• Ik kan voegwoorden herkennen.
  
• Ik kan de persoonsvorm en onderwerpen in samengestelde zinnen vinden.

Aan de slag!

Ga naar PLOT -> Grammatica 4 -> les 1

Doorloop de hele les vanaf het kopje 'opdracht 3 t/m 6'. 

Huiswerk & TaalVout

• Ga naar PLOT -> Grammatica 4 -> les 1
  
• Doorloop de hele les vanaf het kopje 'opdracht 3 t/m 6'. 

Vandaag:

1. Lesdoel
2. Samengestelde zinnen
3. Aan de slag!
4. Huiswerk & TaalVout

Lesdoel

• Ik kan samengestelde zinnen herkennen.
  
• Ik kan voegwoorden herkennen.
  
• Ik kan de persoonsvorm en onderwerpen in samengestelde zinnen vinden.

Samengestelde zinnen

Ik werd vanochtend wakker. 

Ik sprong onder de douche.

Je kunt deze twee mededelingen ook koppelen met een woordje ertussen.

Ik werd vanochtend wakker en sprong onder de douche.

Dat noemen we een samengestelde zin.

Het woordje 'en' verbind hier de twee zinnen aan elkaar.

Wilma ging naar huis omdat ze moe was.

1. Enkelvoudige zin
2. Samengestelde zin

De winkel op de hoek van de Hoogstraat is gisteren geopend.

1. Enkelvoudige zin
2. Samengestelde zin

Het meisje verwacht dat ze van de slager een stukje worst krijgt.

1. Enkelvoudige zin
2. Samengestelde zin

Samengestelde zinnen

Je kunt zinnen op heel veel manieren aan elkaar koppelen.

Ik sprong onder de douche, want ik was nog niet helemaal wakker.

Ik sprong onder de douche, omdat ik nog niet helemaal wakker was.

Ik was nog niet helemaal wakker, dus sprong ik onder de douche.

Het woordje 'en' verbind hier de twee zinnen aan elkaar.

Samengestelde zinnen

Als je een samengestelde zin gaat ontleden, krijg je te maken met twee (of meer) persoonsvormen. 

Er zijn twee verschillende soorten samengestelde zinnen:

1. Een samengestelde zin bestaande uit twee hoofdzinnen.

2. Een samengestelde zin bestaande uit een hoofdzin en een bijzin.

We kijken naar de uitleg hierover in het volgende filmpje.

Samengestelde zinnen

Je verbindt de twee zinnen (hoofdzin+hoofdzin of hoofdzin+bijzin) met een voegwoord. Er zijn twee soorten voegwoorden:

1. Nevenschikkende voegwoorden verbinden twee hoofdzinnen met elkaar.

Alle nevenschikkende voegwoorden: en, maar, of, dan (wel), dus en want

2. Onderschikkende voegwoorden verbinden een hoofdzin en een bijzin aan elkaar.

Hier zijn er veel meer van, bijvoorbeeld: dat, voordat, nadat, tot, terwijl, als, toen, omdat, doordat en zodat.

Maak van de twee zinnen één lange zin door ze te verbinden met het voegwoord 'en'.
- Olivia heeft een boek gekregen.
- Ze leest daar dagelijks in.

Welk voegwoord is 'omdat' in de volgende zin:

Ik lees niet dagelijks in mijn boek, omdat ik daar geen zin heb.

1. nevenschikkend
2. onderschikkend

Welk voegwoord is 'dus' in de volgende zin:

Ik lees niet dagelijks in mijn boek, dus ik heb mijn boek nog lang niet uit.

1. nevenschikkend
2. onderschikkend

Hoofd- en bijzinnen

Hoofdzin: 

1. Het onderwerp en de persoonsvorm staan naast elkaar. 
2. Er kunnen geen andere zinsdelen tussen staan.
3. De persoonsvorm staat in de hoofdzin vooraan (op de 1e of 2e plaats).

Bij samengestelde zinnen kun je onderscheid maken in hoofd- en bijzinnen.

Hoofd- en bijzinnen

Voorbeeld: 

• In de vakantie gaan wij altijd naar Spanje, want daar woont mijn tante. 

Hoofd- en bijzinnen

Zo herken je hoofdzinnen en bijzinnen: 

• Als er tussen persoonsvorm en onderwerp een woord (bijvoorbeeld 'niet') kán staan, dan is dat een bijzin. 
• In een bijzin staat de persoonsvorm vaak achteraan.

          VRAGEN

Kijk naar de volgende samengestelde zinnen. Geef aan uit welke zinnen de zin bestaat. 

Sabine had een gezicht getrokken alsof ze iets vies proefde.

1. Hoofdzin-hoofdzin
2. Hoofdzin-bijzin
3. Bijzin-hoofdzin

We gaan met de klas naar Parijs en we zullen daar een week blijven.

1. Hoofdzin-hoofdzin
2. Hoofdzin-bijzin
3. Bijzin-hoofdzin

Als we in Parijs zijn, wil ik graag wat kledingwinkels bezoeken.

1. Hoofdzin-hoofdzin
2. Hoofdzin-bijzin
3. Bijzin-hoofdzin

Ik dacht dat we gingen fietsen.

1. Hoofdzin-hoofdzin
2. Hoofdzin-bijzin
3. Bijzin-hoofdzin

Ik ga op vakantie en dat is leuk.

1. Hoofdzin-hoofdzin
2. Hoofdzin-bijzin
3. Bijzin-hoofdzin

Aan de slag!

Huiswerk & TaalVout