Matthäus Passion les 1

• Muziek
• Basisschool
• Groep 5,6

Matthäus Passion

Groep 5 & 6

Les 1

Hoe werkt het?

Dit weet je al

Leren

Luisteren

Doen/Zingen

Terugkijken

Vertel dat de klas binnenkort naar een concert gaat van het NNO. Het NNO is het Noord Nederlands Orkest en zij oefenen in de Oosterpoort in Groningen. Daar spelen ze ook vaak hun concerten. Speciaal voor jullie spelen ze in A-kerk/ kerk van Loppersum de Matthaus Passion. In de komende twee lessen leren jullie wat dat precies is en wat dat allemaal inhoud.

Luister in het openingskoor van de Mattheus passion en beantwoord daarna de vragen op volgende pagina.

Het kan handig zijn om de vragen van te voren even te bekijken met de klas zodat de leerlingen weten waar ze op moeten letten.

Luistervragen

1. Welke instrumenten zie je?

2. Wie staat er voor het orkest?

3. Wie zingen er en hoe noem je dat?

4. In welke taal wordt er gezongen?

Fun-fact

Wist je de hoboisten tijdens de Matthaus Passion op drie verschillende hobo's spelen? Namelijk: de 'gewone' hobo, de hobo d'amore en de Engelse hoorn (althobo). De hobo d'amore klinkt lager dan de gewone hobo en de Engelse hoorn kan nog lager. 

Bespreek de antwoorden:

1. dwarsfluit, hobo, fagot, viool, altviool, cello, contrabas, (kist)orgel

2. de dirigent

3. twee koren en een jongenskoor

4. Duits

De volgende instrumenten speelden mee in het filmpje.

Sleep de plaatjes van de instrumenten naar de juiste naam.

Hobo

Fagot

Dwarsfluit

Kistorgel

Viool

Altviool

Cello

Contrabas

De sleepvraag is ook te gebruiken, zonder devices, op het centrale scherm. De sleeponderdelen zijn dan te verslepen via de computer/tablet die is aangesloten op het centrale scherm of, indien aanwezig, een touchscreen.

Haal hiervoor het vinkje voor 'Devices in de klas' weg, aan de onderkant van het scherm.

Er verschijnen nu twee knoppen aan de rechteronderkant van het scherm. 

Reset: hiermee worden de sleeponderdelen weer op hun beginpositie gezet.

Controleren: hiermee wordt de invoer gecontroleerd aan de hand van het juiste antwoord.

Wat is de Matthaus Passion?

Waar hebben we nu eigenlijk naar geluisterd?

Ik ben de componist (bedenker) van de Matthaus Passion. Mijn naam is Johann Sebastian Bach.

Hier zie je de muziek noten die ik op papier heb gezet.

Ik schreef dit stuk voor orkest, koor, jongenskoor en solisten. Veel mensen op het podium dus.

Mijn compositie heet de Matthaus Passion en gaat het verhaal van Jezus die stierf aan het kruis rondom Pasen. Hier zit hij aan zijn laatste avondmaal met zijn vrienden. Dit komt ook terug in mijn compositie.

Per jaar wordt de Matthaus Passion zo'n 200 keer uitgevoerd door verschillende orkesten in allerlei verschillende concertzalen en kerken.

Fun-fact

Wist je dat de gehele Matthaus Passion 3 uur en 10 minuten duurt? Gelukkig gaan jullie luisteren naar de Kinder Mattheus en die duurt maar een uurtje!

De muziek die je nu hebt gehoord is bedacht en opgeschreven door Johann Sebastian

Bach. Iemand die muziek bedenkt en opschrijft noem je een componist. Bach werd lang geleden geboren in Duitsland in een muzikale familie. Toen hij heel jong was leerde hij viool spelen van zijn vader.  Zijn muziekdocent leerde hem om zelf nieuwe muziekstukken te bedenken en hij leerde hem hoe je de muziek met muzieknoten op papier kan schrijven, dit noem je componeren. 

De muziek die jullie vandaag hebben geluisterd komt uit een bijzonder muziekstuk: de Matthäus Passion. 

Het gaat over het verhaal van Jezus, die stierf aan het kruis. Deze muziek is zo knap bedacht en klinkt zo mooi dat het elk jaar wordt geluisterd en gespeeld. 

De muziek is zo gecomponeerd dat er twee orkesten, een koor, een kinderkoor en solisten nodig zijn om alle rollen te kunnen zingen. De muziek is namelijk een soort muzikaal toneelstuk. 

Er zijn wel meer dan 200 concerten van de Matthäus Passion per jaar. Voor jullie school wordt er een hele speciale uitvoering van de Matthäus Passion gehouden; namelijk de Kinder Matthäus. 

Zoek de verschillen.. 

Luister en kijk naar de volgende twee filmpjes. Het is beide keren hetzelfde stuk, maar wat zijn de verschillen?

Er zijn meerdere antwoorden mogelijk:

- Links: moderne instrumenten, rechts: instrumenten uit Bach zijn tijd.

- Het tweede filmpje het een extra instrument, namelijk een theorbe (eigenlijk de voorloper van een gitaar).

- Het tweede stuk klinkt lager. 

- De stemmen van de solisten zijn anders.

begin op 26:55

Fun-Fact

Dit stukje muziek is een aria : een solo gezongen zangmelodie, die begeleid wordt door een orkest. In dit geval wordt het gezongen door de sopraan. Een aria is een soort gedicht op muziek.

Weet je trouwens ook welke instrumenten de aria begeleiden?

Omdat de Matthaus Passion al bijna 300 jaar bestaat en het stuk zo populair is zijn er in de loop van de jaren steeds meer verschillende versies van het stuk langs gekomen. Wij hoorden net de versie van het Noord Nederlands Orkest op moderne klassieke instrumenten. Maar  het stuk ook wordt uitgevoerd op de instrumenten van 300 jaar geleden. Hierdoor klinkt het heel anders. 

Zoek de verschillen:

Er zijn meerdere antwoorden mogelijk:

- Links: moderne instrumenten, rechts: instrumenten uit Bach zijn tijd.

- Het tweede filmpje het een extra instrument, namelijk een theorbe (eigenlijk de voorloper van een gitaar).

- Het tweede stuk klinkt lager. 

- De stemmen van de solisten zijn anders.

- De instrumenten rechts klinken wat wolliger/milder.

Antwoord op de fun-fact vraag:

de linker versie wordt begeleid door twee hobo d'amores, een fagot en het orgel.

de rechterversie wordt begeleid door twee hobo d'amores, een fagot, het orgel en de theorbe.

Luisteropdracht

Luister en kijk naar het volgende filmpje. De muziek vertelt eigenlijk een beetje wat de tekst wil zeggen. Heb je een idee waar de muziek over gaat?  

begin bij 55.22

Sind Blitze, sind Donner.

Dit stuk gaat over het moment waarop Jezus wordt verraden door zijn vriend Judas. Op dat moment begint het te donderen en bliksemen.

Tekenen op muziek

We gaan tekenen op de muziek van de Matthaus Passion. Zorg voor papier, potloden, stiften en/of krijt. 

Tekenen op muziek

Luister eerst naar de muziek en bedenk met je fantasie waar het over zou kunnen gaan. 

Waar moet je aan denken als je deze muziek hoort? Denk je aan een dier of een plek? Welke kleur past er bij deze muziek?

Je mag van alles tekenen, maar niet de instrumenten die je hoort en muziek nootjes.

Je hebt 7 minuten voor de opdracht. Daarna zullen we de tekeningen na bespreken.

Nabespreken

1. Wat hebben we vandaag gedaan?2. Wat vond je ervan?

3. Wat we volgende keer gaan doen..

Bespreek de antwoorden:

1. dwarsfluit, hobo, fagot, viool, altviool, cello, contrabas, (kist)orgel

2. de dirigent

3. twee koren en een jongenskoor

4. Duits