Thema 14 Bas 1 een constant inwendig milieu

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 4

Mondeling examen

bescherming

Je kunt:

• functies noemen van de hoornlaag bij bescherming tegen: infecties, uitdroging en beschadigingen
• functie van pigment uitleggen bij bescherming tegen UV straling
• belang noemen van: inenting en toedienen antibiotica
• voorbeelden en gevolgen noemen van bloedziekten en infectieziekten die via bloed worden verspreid
• uitleggen hoe besmetting te voorkomen is (aids, hepatitis, tuberculose)
• meest voorkomende  soa's: noemen, oorzaak aangeven, belang behandeling
• uitleggen hoe overdracht soa te voorkomen

Basisstof 1 Een constant inwendig milieu

- Het constant houden van het inwendig milieu vindt plaats door opname, opslag en uitscheiding van stoffen.

- Hormonen, zintuigen en zenuwcellen spelen hierbij een belangrijke rol. 

Inwendig milieu	- De weefselvloeistof - Het bloedplasma
Uitwendig milieu	- De omgeving om je heen - Lucht in je longen - Inhoud in je darmkanaal

Een constant inwendig milieu

Constant inwendig milieu

Je lichaam probeert het inwendig milieu hetzelfde te houden (constant).

Alles waar je teveel van krijgt wordt uitgescheiden of opgeslagen.

Mag niet in het bloed blijven!

Als je tekort hebt gaat je lichaam de opgeslagen stoffen gebruiken.

Hormonen, zintuigen en zenuwcellen zijn belangrijk voor een constant inwendig milieu. Denk bv. aan insuline.

Constant inwendig milieu

• Zintuigen 

gevoelszenuwen registreren of het inwendig milieu te veel of te weinig van iets bevat

• Zenuwstelsel

Geeft signalen door

• Hormonen

Geven instructies aan organen om stoffen op te slaan of uit te scheiden

Constant inwendig milieu

• De hoeveelheid verschillende stoffen in je bloed is steeds ongeveer gelijk.
• Als er te veel van een stof in je bloed zit, kan je lichaam de stof opslaan
• Vet wordt bijvoorbeeld opgeslagen onder de huid en in het gele beenmerg

7.1 Een constant inwendig milieu

Wat is GEEN inwendig milieu?

1. Bloed
2. Lymfe
3. Weefselvloeistof
4. Blaas

Bij het inwendig milieu horen:

1. Lucht in de longen
2. Weefselvloeistof
3. Voedselbrij in de darmen
4. Bloedplasma

Wat is je inwendige milieu

1. weefselvloeistof
2. bloedplasma
3. weefselvloeistof + bloedplasma
4. alles in je darmen

Delen van de huid

• Opperhuid 
• Lederhuid.
• Onder de huid ligt onderhuids bindweefsel

De opperhuid

De eerste laag van de huid is de opperhuid.

Bestaat uit:

• hoornlaag (dode cellen)
• kiemlaag (levende cellen)

Hoornstof zit ook in haren en nagels

Hoornlaag

• Hoornlaag = kiemcellen verhoornen en gaan dood
• 
  
• Bescherming tegen beschadiging & ziekteverwekkers
• Beschermd tegen uitdroging
• Slijt aan de buitenkant af

Haar en talg

Haar met talgkliertje.

Talg houdt de haren en de hoornlaag soepel en houdt de hoornlaag waterdicht

Eelt= verdikking van de hoornlaag

Pigment

1. Pigmentcellen in de kiemlaag maken melanine aan dit zorgt voor pigment.

2. Pigment zijn kleine bruine kleurstofkorreltjes in de huid

3. Hierdoor kan de uv-straling minder diep de huid binnendringen en beschermt tegen uv-straling. 

Lederhuid

In de lederhuid liggen:

• haarzakjes
• zintuigen
• bloedvaten
• zweetklieren

Onder lederhuid: onderhuidsbindweefsel

Afweer

3.5 Afweer

algemene afweer

huid > talg op de huid gaat aantasting dor ziekteverwekkers tegen

maagzuur > bevat zoutzuur, dit doodt bacteriën 

slijmvlies>  in wand luchtwegen en darmkanaal houdt ziekteverwekkers tegen

witte bloedcellen>  maken ziekteverwekkers onschadelijk door ze in te sluiten

Antistoffen

• Witte bloedcellen maken antistoffen
• Antistoffen 'passen op' antigenen
• Elk antigen heeft eigen antistof
• Ziekteverwekkers kunnen niks meer

Werking antistoffen

Verschillende vormen van immuniteit

• Natuurlijke immuniteit.
• Zelf antistoffen maken, tijdje ziek.

• Kunstmatige immuniteit.
• ingeënt bepaalde ziekte, vaccinatie

(Dode/ verzwakte ziekteverwekkers)

Natuurlijke immuniteit

Actieve immuniteit

Passieve immuniteit

Wat zijn soa's?

Ziekteverwekkers: veroorzakers van soa's

Doorgegeven via:

- sperma, vocht vagina, bloed, slijmvliezen

Voorbeelden soa's

Bacteriële soa's

Chlamydia, weinig klachten kan leiden tot onvruchtbaarheid

Syfilis, zweertjes, griepachtige klachten

Virale soa's

Genitale wratten

Herpes genitalis, zelfde virus als koortslip

Hiv,  besmet maar geen klachten = seropositief, wel klachten = aids. Virus maakt afweersysteem kapot. Aidsremmers, maar geen genezing

Hepatitis B, zorgt voor ontstekingen lever.  inenting mogelijk. 

HPV, kan kanker veroorzaken. Inenten is mogelijk

Anders

Candida = geen SOA maar een schimmelinfectie. Wel seksueel overdraagbaar. Zorgt voor afscheiding en jeuk

Soa’s voorkomen

Veilige seks (condoom)

Geen gebruikte naalden gebruiken

Bloedcontact vermijden met besmette personen